İrmik Haqqında Hər Şey: Faydaları, Qida Dəyəri

Qida sənayesində və mətbəxlərdə çox geniş istifadə olunan irmik, müxtəlif yeməklərin, desertlərin və hətta bəzi un məmulatlarının hazırlanmasında mühüm yer tutur. Xüsusilə Azərbaycan mətbəxində irmik halvası ilə məşhur olsa da, onun istifadəsi yalnız bununla bitir. İrmik həm sadə, həm sərfəli, həm də çox yönlü istifadə sahəsi olan qida məhsuludur.Əslində irmik keçmişdən bəri müxtəlif mətbəxlərin ayrılmaz hissəsi olmuşdur. Çünki irmik həm gündəlik qida rasionunda enerji mənbəyi kimi istifadə olunur, həm də uşaqlar və yaşlılar üçün asan həzm olunan yeməklərin tərkibində yer alır.

İrmik Nədir?

İrmik, buğda dənələrinin üyüdülməsi nəticəsində əldə edilən unumsu, lakin un qədər xırda olmayan qida məhsuludur. Başqa sözlə, irmik buğdanın xüsusi texnologiya ilə qismən üyüdülməsi ilə əldə edilən orta ölçülü dənəciklərdən ibarətdir. O, rənginə görə ağ (yumşaq buğdadan) və ya sarı (bərk buğdadan) ola bilər.

Əksər hallarda irmik buğdanın qabığından təmizlənərək xüsusi üyüdücülərdə iri dənəciklər şəklində istehsal olunur. Bu dənəciklər un kimi incə deyil, lakin dənli taxıllardan da kiçikdir. Nəticədə irmik həm desertlərdə, həm də bəzi əsas yeməklərdə istifadə üçün uyğun teksturaya malik olur.

İrmik Necə Hazırlanır?

İrmik istehsalı xüsusi texnoloji proseslər nəticəsində həyata keçirilir. Bu proseslər aşağıdakı mərhələləri əhatə edir:

 Təmizlənmə: Əvvəlcə buğda dənələri tozdan, daşdan və digər yad cisimlərdən təmizlənir.

 Soyulma: Sonra buğdanın xarici qabığı ayrılır və endosperm hissəsi əldə edilir.

 Üyüdülmə: Buğdanın təmizlənmiş hissəsi dəyirmanlarda qismən üyüdülür. Burada irmik dənəcikləri un qədər xırda olmur, iri formalı hissəciklər şəklində olur.

 Ələnmə: İrmik müxtəlif ölçülü ələkdən keçirilərək, incə hissəciklər un kimi ayrılır, orta ölçülü hissəciklər isə irmik olaraq paketlənir.

Hazır irmik ağ rəngdədirsə yumşaq buğdadan, sarı rəngdədirsə bərk buğdadan əldə edilir. Bu da onun istifadəsi zamanı dad fərqinə səbəb olur.

İrmik Harada İstifadə Olunur?

İrmik həm desertlərdə, həm də bəzi əsas yeməklərdə geniş istifadə olunur. Azərbaycan mətbəxində irmik halvası ilə məşhur olsa da, onun digər sahələrdə də tətbiqi mövcuddur.

 Desertlərdə:
Ən çox tanınan irmik deserti irmik halvasıdır. Əsasən yağ, şəkər və su/süd ilə hazırlanır. İstəyə görə qoz, fındıq, kişmiş kimi əlavələrlə zənginləşdirilir.

 Şorbalar və sıyıqlar:
Bəzi milli mətbəxlərdə irmikdən sıyıq hazırlanır. Bu qida həm uşaqlar, həm də böyüklər üçün asan həzm olunan yeməkdir.

 Un məmulatlarında:
Bəzi biskvitlər, tortlar və digər xəmir məmulatlarında irmik unu ilə qarışdırılaraq istifadə olunur. Bu, xəmirə daha fərqli tekstura verir.

 Əsas yeməklərdə:
Bəzi ölkələrdə irmik köftə, kotlet və digər ət yeməklərində bağlayıcı rolunu oynayır.

İrmikin Faydaları

İrmik yalnız dadlı desertlərin deyil, həm də sağlam qidalanmanın tərkib hissəsidir. Onun faydaları aşağıdakılardır:

 Enerji mənbəyi: İrmik yüksək karbohidrat tərkibinə malikdir. Bu da onu enerji verən bir qida məhsulu edir.

 Asan həzm olunur: İrmik mədə üçün yüngül hesab olunur və xüsusilə uşaqlar və yaşlılar üçün tövsiyə edilir.

 B vitamini ilə zəngindir: Bu vitaminlər orqanizmin enerji mübadiləsini tənzimləyir.

 Zülal və dəmir mənbəyidir: İrmikdə az da olsa zülal və dəmir mövcuddur ki, bu da qan dövranına və əzələ inkişafına müsbət təsir edir.

 Qida rasionunu zənginləşdirir: Müxtəlif yeməklərdə istifadə edilə bildiyi üçün qida rasionunu şaxələndirir.

İrmikin Qida Dəyəri (100 qram üçün)

• Enerji: 330-350 kcal
• Karbohidratlar: 70-75 q
• Zülal: 10-12 q
• Yağ: 1 q
• Vitaminlər: B qrupu vitaminləri
• Minerallar: Dəmir, maqnezium, fosfor

İrmik Necə Saxlanmalıdır?

İrmik düzgün şəraitdə saxlanılmadıqda tez nəm çəkir və zərərvericilərə qarşı həssas olur. Ona görə də:

 Sərin və quru yerdə saxlayın.
 Hava keçirməyən qabda saxlanılması tövsiyə olunur.
 Birbaşa günəş işığından uzaqda saxlanılmalıdır.

İrmik Necə Bişirilir?

Ən məşhur yeməklərdən biri irmik halvasıdır. Onun hazırlanma üsulu aşağıdakı kimidir:

İrmik Halvasının Hazırlanması

1 stəkan irmik
100 qram yağ
1 stəkan şəkər
2 stəkan su və ya süd
İstəyə görə qoz-fındıq

Tavanı qızdırıb yağı əridin.
İrmiki əlavə edib qarışdıra-qarışdıra qızardın.
Şəkəri əlavə edib qarışdırın.
Su və ya südü əlavə edib daim qarışdıraraq bişirin.
Qatılaşdıqdan sonra altını söndürüb istirahətə buraxın.

Nəticədə ləzzətli irmik halvası hazır olur.

İrmiklə Bağlı Maraqlı Faktlar

Bəzi ölkələrdə irmik sıyığı səhər yeməyi kimi geniş istifadə olunur.
Bərk buğdadan alınan irmik makaron istehsalında da istifadə edilir.
Dünyanın bir çox yerində irmikdən müxtəlif desertlər hazırlanır, məsələn, Yunanıstanda “revani”, Türkiyədə “irmik helvası”.

İrmik həm ləzzətli, həm sərfəli, həm də çox yönlü istifadə sahəsi olan qida məhsuludur. Onun həm desertlərdə, həm sıyıqlarda, həm də bəzi yeməklərdə istifadəsi irmiki həm uşaqlar, həm böyüklər üçün əvəzsiz qida mənbəyinə çevirir. İrmikin asan hazırlanması, bol enerji verməsi və qida dəyəri onu hər mətbəxin sevimlisi edir.

Ən Çox Verilən Suallar