İnsan həyatı müxtəlif mərhələlərdə müxtəlif çətinliklər, maneələr, gözlənilməz problemlərlə doludur. Bəzən ən kiçik gündəlik işdən tutmuş ən böyük həyat məqsədlərinədək hər şey insan üçün ağır, çıxılmaz görünə bilər. Belə anlarda ruhi dəstək, mənəvi dayaq və həyat yükünün yüngülləşməsi üçün bir çox insanlar dua və mənəvi gücə üz tuturlar. İslam mədəniyyətində, xüsusilə də Azərbaycan cəmiyyətində “işləri asanlaşdıran dua”lar xalq arasında illər boyu mənəvi dayaq, ruhani çıxış yolu və ümid mənbəyi kimi qorunub, nəsildən-nəslə ötürülüb.
Dua, Allah-Təalaya səmimi qəlbdən müraciət, insanın acizliyini və ehtiyacını etiraf edərək kömək istəməsi, Ona tam təslimiyyət və təvəkkül nümayiş etdirməsidir. Bu səbəbdən işlərin asanlaşması üçün edilən dualar yalnız dini rituallar deyil, həm də insan psixologiyasında sakitlik, özünəinam və optimizm yaradan çox güclü təsirə malikdir.
Dua Nədir və İslamda Onun Yeri
Dua sözünün lüğəvi mənası “çağırmaq”, “istəmək”, “yalvarmaq” deməkdir. İslam dini insanı hər bir çətinlik və problem qarşısında ümidini itirməməyə, Allah-Təalaya üz tutmağa və dua etməyə səsləyir. Quranda bir çox ayələrdə dua etməyin əhəmiyyəti vurğulanır. “Rəbbiniz dedi: Mənə dua edin, sizə cavab verim” (Mümin, 60) ayəsi Allahın duaya hər zaman açıq olduğunu göstərir.
Hədislərdə də dua “ibadətin özü” kimi qiymətləndirilir. Müsəlman üçün dua həm də ruhani təmizlik, Allahla əlaqənin möhkəmləndirilməsi, insanın daxili gücünü və iradəsini səfərbər edən bir vasitədir. Ən çətin anlarda, çıxılmaz vəziyyətlərdə dua insana təskinlik, ümid və rahatlıq gətirir.
İşləri Asanlaşdıran Duaların Tarixi və Mənbəyi
İslam mədəniyyətində və klassik qaynaqlarda işlərin asanlaşması üçün oxunan dualar xüsusi yer tutur. Quranda birbaşa olaraq çətinliklərin aradan qalxması, işlərin asanlaşması üçün çoxsaylı ayələr, həmçinin peyğəmbərimizin (s.ə.s) tövsiyə etdiyi dualar mövcuddur.
Ən məşhur dualardan biri Taha surəsinin 25-28-ci ayələridir:
“Rəbbim! Mənim sinəmi geniş et, işimi asanlaşdır, dilimdəki düyünü aç ki, sözümü başa düşsünlər.”
Bu dua Hz. Musa peyğəmbərin dilindən gəlmiş və hər bir müsəlmana örnək olmuşdur. Həmçinin, “Allahummə la səhlə illa ma cəəltəhu səhlən və əntə təc’alu-l-həzna iza şi’tə səhlən” duası da sünnədə və klassik mənbələrdə ən çox tövsiyə olunan dualardandır.
Quranda və Hədislərdə İşləri Asanlaşdıran Ayələr və Dualar
Quranda “İnşirah” surəsində “Hər bir çətinliklə yanaşı asanlıq vardır” (İnşirah, 5-6) ayəsi işlərin və həyatın həmişə çətinliklə yanaşı asanlığının olmasına işarə edir. Müsəlman inamla və səbirlə dua etdikdə, Allah işlərini asanlaşdırır, çətinlikləri aradan qaldırır.
Peyğəmbərimizin (s.ə.s) dualarında və həyat təcrübəsində isə “Allahım, Sənin asan etdiyindən başqa asanlıq yoxdur, Sən istəsən çətinliyi asan edərsən” (Tirmizi, Dəavat, 123) duası mühüm yer tutur. Bu dua gündəlik həyatda, imtahan, yeni iş, ailə, maddi sıxıntı və ümumilikdə qarşıya çıxan hər bir çətinlikdə oxunur.
Ən Məşhur və Təsirli İşləri Asanlaşdıran Dualar
Ən geniş yayılmış dualar və zikrlər aşağıdakılardır:
- Taha surəsi, 25-28:
“Rəbbim! Mənim sinəmi geniş et, işimi asanlaşdır, dilimdəki düyünü aç ki, sözümü başa düşsünlər.” - Allahummə la səhlə illa ma cəəltəhu səhlən:
(Allahım! Sənin asan etdiyindən başqa asanlıq yoxdur. Sən istədiyin çətinliyi asan edərsən.) - Hasbiyallahu la ilahe illa hu:
(Allah mənə yetər, Ondan başqa məbud yoxdur. Mən Ona təvəkkül etdim, O, böyük ərşin Rəbbidir.) - La havlə və la qüvvətə illa billah:
(Güc və qüvvət yalnız Allahdandır.) - Ya Fəttah, Ya Muğis:
(Açan və kömək edən Allah!) - Sübhanallahi və bihəmdihi Sübhanallahil-azim:
(Allah pak və ucadır, Onu tərifləyirəm.)
Bu dualar səhər, axşam, yeni işə başlamaqdan öncə, ailə və ya ictimai həyatdakı çətinliklər zamanı, imtahanlar, müsahibələr, məhkəmə və digər gərgin anlarda tövsiyə olunur.
Duaların Psixoloji və Ruhani Təsiri
Müasir elmi tədqiqatlar təsdiq edir ki, dua və zikr insanda daxili rahatlıq, pozitiv düşüncə, mənəvi güc və psixoloji dayanıqlıq yaradır. Dua edən insan özünü tənhalıqdan, ümidsizlikdən qoruyur, həyatının idarəsini Allahın qüdrətinə həvalə edir və beləliklə, stress səviyyəsi azalır. İnanclı insan problemlərə yalnız dünyəvi deyil, mənəvi, ilahi baxışla yanaşır və hər şeyin ən yaxşı şəkildə həll olunacağına ümid bəsləyir.
Dua həm də ailə, cəmiyyət və sosial münasibətlərdə müsbət ab-hava yaradır. Böyüklər ailədə dualarla nəslin birliyini, uşaqlarda inamı və səbirli olmağı aşılayır. Dualar Azərbaycan xalqının şifahi ədəbiyyatında, nağıl və dastanlarında da dərin iz buraxıb.
İslam Alimləri və Əhli-Beyt Duaları
Böyük İslam alimləri və Əhli-Beyt (ə) imamları həyatın müxtəlif sahələrində işlərin asanlaşması üçün xüsusi dualar və zikrlər tövsiyə ediblər. İmam Əli (ə) dua və təvəkkülün insanın ruhunu gücləndirdiyini, çətin anlarda Allahdan kömək istəməyin fəzilətini xüsusi vurğulayıb. İmam Səccadın “Səhifeyi-Səccadiyyə” duasında da işlərin asanlaşdırılması, bərəkət və ruzi üçün dua və zikrlər yer alır.
İslam alimlərinin və övliyalərin tövsiyəsində duaların təkcə oxunması deyil, həm də həyatın bütün sahələrində səmimi niyyət, halal ruzi, insanlara kömək, düzgün əməl və səbirlə müşayiət olunması vacib sayılır.
Duaların Qəbul Olunma Ədəbləri
İşləri asanlaşdırmaq üçün edilən duaların qəbul olması üçün bəzi şərtlərə riayət etmək tövsiyə edilir:
- Səmimi və ixlasla dua etmək
- Halal ruzi və pak geyimə diqqət etmək
- Günah və haramdan uzaq durmaq
- Duaya salavat və Bismillah ilə başlamaq, sonunda da salavat demək
- Dua zamanı əlləri qaldırmaq və ürəkdən istəmək
- Duadan sonra səbirlə və inamla gözləmək
Hədislərdə qeyd olunur ki, dua edən şəxs heç vaxt ziyana düşmür və Allah ən yaxşı şəkildə duaları qəbul edir – bəzən istədiyimizi, bəzən daha xeyirlisini, bəzən isə bəlalardan qorumaq üçün.
Dualarla Yanaşı Atılası Praktik Addımlar
Dua mənəvi dayaq və Allahdan kömək istəməkdir, lakin insan həm də öz məsuliyyətini dərk etməli, səmərəli fəaliyyət, düzgün qərar və planlama ilə uğur üçün çalışmalıdır. İşlərin asanlaşması üçün aşağıdakı praktiki məqamlar da faydalıdır:
- Məqsədlərin düzgün seçilməsi və prioritetləşdirilməsi
- Öz bacarıqlarının inkişafı və təhsil
- Pozitiv və ümidli düşüncə tərzi
- Doğru insanlarla məsləhətləşmək və dəstək almaq
- Zamanı düzgün idarə etmək və səbirsiz olmamaq
- Qismətə razı qalmaq və təşəkkür etmək
Dua və əməl bir-birini tamamlayan iki əsas dayağdır.
Azərbaycan Ənənəsində İşləri Asanlaşdıran Dualar
Azərbaycan mədəniyyətində dualar, xüsusilə işlərin asanlaşması üçün nənə-babaların, anaların gündəlik həyatında xüsusi yer tutub. Evdən çıxarkən, yeni işə başlayarkən, səfərə çıxanda və ya çətinliyə düşəndə böyükdən-kiçiyə hər kəs dua edir. “Allah işini asan eləsin”, “Rüzini bol eləsin”, “Qapıların açıq olsun” kimi sözlər xalq arasında ən çox istifadə olunan dua və xoş arzular sırasındadır.
Ailə, toy, bayram və yas mərasimlərində, kollektiv iş və ya ictimai tədbirlərdə işlərin asanlaşması üçün ümumi dualar oxunur, şifahi ədəbiyyatımızda isə bu dualar əbədiləşib. Bu, xalqımızın həm inancının, həm də birlik və ümid ruhunun bir göstəricisidir.
İşləri asanlaşdıran dua – yalnız dini ənənənin bir hissəsi deyil, həm də insan psixologiyasında və gündəlik həyatda əvəzsiz mənəvi dayağa çevrilmişdir. Dua, Allah-Təalaya olan inamı, insanın daxili gücünü, optimizmini və ruh yüksəkliyini artırır. Səmimi, ixlasla və inamla edilən dua çətinliklərin aradan qalxmasına, həyatın daha rahat, bərəkətli və uğurlu keçməsinə səbəb olur. Dualarla yanaşı əməl, səbir, pozitiv düşüncə və düzgün planlama insanın yolunu açır, işlərini asanlaşdırır və həyatına yeni bir nəfəs gətirir.
Ən Çox Verilən Suallar
- İşləri asanlaşdıran ən təsirli dua hansıdır?
Taha surəsinin 25-28-ci ayələri və “Allahummə la səhlə illa ma cəəltəhu səhlən” duası ən geniş yayılmış və təsirli dualardır. - Bu duaları nə vaxt oxumaq məsləhətdir?
Yeni işə başlayanda, imtahana girəndə, çətinlik və stress zamanı, ailə və ya şəxsi problemlərdə, qərar verməzdən əvvəl oxumaq tövsiyə olunur. - Duaların qəbul olması üçün hansı şərtlərə riayət edilməlidir?
Səmimi niyyət, ixlas, halal ruzi, salavat və səbir duaların qəbulunu asanlaşdırır. - Dua ilə yanaşı nələrə diqqət etmək lazımdır?
Dua ilə bərabər planlı fəaliyyət, düzgün qərarlar, təhsil, zamanın düzgün idarə olunması və ümidli olmaq vacibdir. - Quranda işlərin asanlaşması üçün başqa ayələr varmı?
Bəli, İnşirah surəsi (5-6), Kəhf surəsi (10), Əhzab və Bəqərə surələrindən də ayələr oxunur. - Peyğəmbər (s.ə.s) hansı duaları tövsiyə edib?
Peyğəmbərimizin ən çox tövsiyə etdiyi dua: “Allahummə la səhlə illa ma cəəltəhu səhlən…” duasıdır. - Dualar gündə neçə dəfə oxunmalıdır?
Dua etmək üçün xüsusi məhdudiyyət yoxdur, insan istədiyi vaxt, ürəyi istədikcə dua edə bilər. - Dua insana hansı psixoloji faydanı verir?
Rahatlıq, stressin azalması, ümid və pozitivlik, daxili güc və psixoloji dayanıqlıq yaradır. - Ənənəvi Azərbaycan duaları hansılardır?
“Allah işini asan eləsin”, “Qapıların açıq olsun”, “Rüzin bol olsun” və bənzər arzu və dualar xalq arasında geniş yayılıb. - Dualar hər zaman qəbul olunurmu?
Dua səmimi və ixlasla edilərsə, Allah onu ən doğru zamanda və ən xeyirli formada qəbul edir. Səbir və inam vacibdir.
