Son illərdə Azərbaycanda məhkəmə-hüquq sistemində islahatlar və rəqəmsallaşma istiqamətində ciddi addımlar atılır. Əsas məqsəd – vətəndaşların hüquqi müdafiəsinin gücləndirilməsi, məhkəmə işlərinin şəffaf, obyektiv və effektiv təşkilidir. Bu istiqamətdə mühüm rol oynayan qurumlardan biri də Məhkəmə-Hüquq Şurası və onun rəsmi internet portalı olan jlc.gov.az-dır.
jlc.gov.az yalnız informasiya portalı yox, eyni zamanda elektron xidmətləri, onlayn müraciət və əlaqə imkanlarını birləşdirən müasir platformadır. Burada həm məhkəmə hakimləri, həm hüquqşünaslar, həm də sadə vətəndaşlar öz suallarına cavab tapa, müraciət edə, hüquqi yenilikləri izləyə, elektron xidmətlərdən yararlana bilirlər.
Məhkəmə-Hüquq Şurası: Yaranma Tarixi və Hüquqi Baza
Məhkəmə-Hüquq Şurası 2005-ci ildə yaradılıb və məhkəmə sisteminin idarə olunmasında, hakimlərin seçilməsi, təyinatı, intizamı, fəaliyyətinin qiymətləndirilməsi və peşəkarlığın yüksəldilməsində əsas orqandır. Onun fəaliyyəti “Məhkəmə-Hüquq Şurası haqqında” Qanun, “Məhkəmələr və hakimlər haqqında” Qanun, habelə bir sıra normativ aktlar ilə tənzimlənir.
Şura, Azərbaycanda məhkəmə sisteminin müasir tələblərə uyğun qurulması, Avropa standartlarının tətbiqi və ədalət mühakiməsinin səmərəli, tərəfsiz təşkili üçün açar rol oynayır. Şuranın sədri və üzvləri müstəqil qərarlar qəbul edir, məhkəmə sisteminin təkmilləşdirilməsi üçün proqramlar hazırlayır.
Şuranın Tərkibi və Aparatının Strukturu
Məhkəmə-Hüquq Şurası 15 nəfərdən ibarətdir və burada həm məhkəmə hakimləri, həm dövlət nümayəndələri, həm də hüquq cəmiyyətinin təmsilçiləri yer alır.
Tərkib və Rəhbərlik
- Şuranın Sədri: İnam İmdad oğlu Kərimov
- Üzvlər: 9 nəfəri hakim olmaqla, qalan üzvlər Ədliyyə Nazirliyi, Ali Məhkəmə, Azərbaycan Respublikası Prokurorluğu və hüquq cəmiyyətinin nümayəndələridir.
- Şuranın Aparatı: Şuranın gündəlik işinin təşkili, sənədlərin qəbulu və icrası, monitorinq, kadr siyasəti və digər məsələləri həyata keçirən icra strukturudur.
Aparatın Əsas Şöbələri
- Monitorinq və preventiv tədbirlər şöbəsi
- Maliyyə və təminat şöbəsi
- Katiblik və insan resursları şöbəsi
- İctimaiyyətlə əlaqələr və hüquqi maarifləndirmə şöbəsi
- Elektron xidmətlər və innovasiyalar şöbəsi
Hər şöbə rəhbərləri və mütəxəssisləri ilə birlikdə Şuranın gündəlik fəaliyyətini, elektron xidmətlərin, məhkəmə işlərinin icrasını və vətəndaş müraciətlərinin cavablandırılmasını təmin edir.
Şuranın Əsas Səlahiyyət və Funksiyaları
Məhkəmə-Hüquq Şurası bir neçə əsas istiqamət üzrə fəaliyyət göstərir:
- Hakimlərin seçilməsi və təyinatı: Namizədlərin seçimi, test və müsahibədən keçirilməsi, ilkin və davamlı tədrisi.
- Fəaliyyətin qiymətləndirilməsi: Hakimlərin fəaliyyətinə müntəzəm nəzarət, qiymətləndirmə və attestasiyadan keçirilməsi.
- İntizam məsuliyyəti: Hakimlərin etik və peşə davranışının monitorinqi, qayda pozuntularının araşdırılması və tədbir görülməsi.
- Hakim müstəqilliyinin müdafiəsi: Məhkəmə prosesinə kənar müdaxilələrin qarşısının alınması və təhlilinin aparılması.
- Məhkəmə infrastrukturunun təkmilləşdirilməsi: Yeni məhkəmələrin yaradılması, hakimlərin sayı, məhkəmə bölgüsünün tənzimlənməsi.
- Etik kodeksin tətbiqi və hüquqi maarifləndirmə: Hakim və vətəndaşlar üçün etik normalar və hüquqi maarifləndirmə tədbirləri.
Elektron Xidmətlər və e-Müraciət Sistemi
Elektron Xidmətlər
jlc.gov.az portalı vətəndaşlara və hüquq ictimaiyyətinə bir sıra elektron xidmətlər təqdim edir. Bu xidmətlər məhkəmə işlərinin şəffaf və sürətli təşkilinə, bürokratiyanın azalmasına və insan amilinin minimuma endirilməsinə şərait yaradır:
- Elektron sənəd dövriyyəsi: Hakim və vətəndaşlar istənilən sənədi elektron qaydada göndərə, qəbul edə bilirlər.
- Məhkəmə işlərinin izlənməsi: Öz işinin statusunu, məhkəmə iclası barədə məlumatları onlayn yoxlamaq imkanı.
- Vahid məhkəmə portalı: İstənilən məhkəmənin ünvanı, iş qrafiki, hakimin adı, iclasların vaxtı, məhkəmə aktları və digər informasiyalara onlayn çıxış.
- Dövlət rüsumu kalkulyatoru: Məhkəməyə müraciət edərkən ödəniləcək dövlət rüsumunu asanlıqla hesablamaq mümkündür.
- Mobil məhkəmə: Portalın mobil versiyası vasitəsilə bütün elektron xidmətlərə mobil telefondan da daxil olmaq mümkündür.
E-müraciət: Onlayn Müraciət və Qəbullar
E-müraciət xidməti vasitəsilə vətəndaşlar:
- Şuraya şikayət və təklif göndərə bilər
- Hakimlər barədə müraciət və intizam xarakterli materialları təqdim edə bilər
- Elektron imza ilə (ASAN İmza və ya digər e-imza) sənəd göndərmək
- Elektron qaydada sənədlərin qəbulu barədə məlumat almaq
- Statusun onlayn izlənməsi
Bu sistem, vətəndaş-məhkəmə əlaqəsini maksimum şəffaf və sürətli edir. E-müraciət sistemində bütün müraciətlər qeydiyyatdan keçir, cavablandırılır və nəticəsi barədə müraciətçiyə məlumat verilir. Eyni zamanda, vətəndaşlar öz şəxsi kabinetindən əvvəlki müraciətləri və onların icra statusunu da izləyə bilirlər.
E-müraciət və Elektron Qəbulun Faydaları
- Bürokratik proseslər azalır
- Sənədlərin itməsinin və ya gecikməsinin qarşısı alınır
- Vətəndaş evdən çıxmadan hüquqi müraciət edə bilir
- Əlillər, yaşlılar, bölgələrdə yaşayanlar üçün bərabər hüquq və şərait təmin olunur
- Müraciətin baxılma statusunu onlayn izləmək mümkündür
- Sürətli və yazılı rəy almaq imkanı
Əlaqə Məlumatları və Fiziki Qəbul
Vətəndaşlar aşağıdakı vasitələrlə Məhkəmə-Hüquq Şurası ilə əlaqə saxlaya və ya sual verə bilərlər:
- Faks:
(012) 510-21-62 - Elektron poçt:
[email protected] - Ünvan:
AZ1073, Bakı şəhəri, Yasamal rayonu, Ayna Sultanova küçəsi, 9 - Çağrı mərkəzi:
887 (bütün məhkəmə məsələləri üzrə ümumi çağrı xətti) - Rəsmi sayt:
https://jlc.gov.az/
Şurada həm şəxsi, həm də elektron qəbul mümkündür. Rəhbər şəxslərin və Şura üzvlərinin vətəndaş qəbulu cədvəli rəsmi saytın “Əlaqə” bölməsində daimi yenilənir.
Vətəndaşların Məhkəmə Sisteminə Əlçatanlığı və Hüquqi Maarifləndirmə
Şura və onun vebsaytı hüquqi maarifləndirməyə, vətəndaşların məhkəmə sisteminə inamını və əlçatanlığını artırmağa xidmət edir. Burada:
- Vətəndaşlar üçün məhkəmə müraciəti qaydaları, hüquqlar və vəzifələr izah edilir
- Hakimlərin etik kodeksi, intizam qaydaları ictimaiyyətə açıqdır
- Yeniliklər, hüquqi dəyişikliklər və aktual qərarlar haqqında xəbərlər mütəmadi yerləşdirilir
- Sual-cavab və tez-tez verilən suallar bölməsi vətəndaşların gündəlik ehtiyaclarına cavab verir
Beynəlxalq Əməkdaşlıq və Məhkəmə Sisteminin İnkişafı
Məhkəmə-Hüquq Şurası Avropa Şurası, Avropa İttifaqı, BMT və digər beynəlxalq təşkilatlarla sıx əməkdaşlıq edir. Elektron məhkəmə, elektron icra, məhkəmə-hüquq islahatları, hakimlərin beynəlxalq təcrübəsinin artırılması istiqamətində bir çox layihələr həyata keçirilir.
İnnovasiyalar arasında elektron məhkəmə sisteminin tətbiqi, iclasların onlayn keçirilməsi, açıq data, süni intellekt əsaslı hüquqi köməkçi alətlərin tətbiqi də nəzərdə tutulub.
Hakimlərin Etik Kodeksi və İntizam Məsuliyyəti
Hakimlərin fəaliyyətinin şəffaflığı, obyektivliyi və tərəfsizliyi üçün Şura tərəfindən Etik Davranış Kodeksi qəbul olunub. Hakimlərin etik kodeksə və qanunlara riayət edib-etməməsi, intizam qaydalarına əməl olunması Şura tərəfindən daimi nəzarətdə saxlanılır. Qaydaları pozan hakimlərə qarşı intizam tədbirləri görülür, zəruri hallarda işdən kənarlaşdırma və ya digər cəza tədbirləri tətbiq olunur.
Elektron Məhkəmə Portalının Əsas Bölmələri
- Vətəndaş müraciətləri və e-müraciət
- Hakim və məhkəmələr barədə məlumat bazası
- Məhkəmə iclaslarının onlayn cədvəli və aktları
- Rüsum kalkulyatoru və digər interaktiv xidmətlər
- Sənəd və qərarların elektron surətinin alınması
- Xəbərlər və hüquqi yeniliklər
- Sual-cavab və izahlı bələdçi
Məhkəmə Çağrı Mərkəzi – 887
Azərbaycan məhkəmə sistemində şəffaflıq və vətəndaşlara xidmət üçün xüsusi Çağrı Mərkəzi (887) yaradılıb. Burada:
- Məhkəmə işləri və iclasları barədə dərhal məlumat almaq
- Elektron xidmətlər və e-müraciət üzrə texniki dəstək
- Sənəd və ərizələrin vəziyyəti barədə məlumat
- Hüquqi məsləhət və istiqamət
Çağrı mərkəzi istənilən vətəndaş üçün əlçatandır, peşəkar operatorlar suallara operativ cavab verir.
Məhkəmə-Hüquq Şurası və jlc.gov.az portalı Azərbaycanın məhkəmə-hüquq sistemində yeni mərhələnin başlanğıcıdır. Elektron idarəetmə, açıq data, vətəndaşlara şəffaf xidmət, hakimlərin peşəkarlığının və məsuliyyətinin artırılması ölkədə ədalət mühakiməsinin effektivliyini və inamını yüksəldir.
Yaxın gələcəkdə portal üzərindən daha çox xidmətlərin, mobil tətbiqlərin, onlayn məhkəmə iclaslarının və interaktiv hüquqi maarifləndirmə layihələrinin işə salınması gözlənilir.
Ən Çox Verilən Suallar
Məhkəmə işi izləmə, elektron sənəd göndərmə, e-müraciət, rüsum kalkulyatoru və s.
Portalda “e-müraciət” bölməsi vasitəsilə və ya elektron imza ilə.
Hakimlərin etik, peşə və intizam pozuntuları, məhkəmə işlərinin gedişi ilə bağlı şikayətlər və s.
(012) 510-21-62 , çağrı mərkəzi – 887.
Şəxsən, elektron poçt və ya e-müraciət sistemi ilə qeydiyyatdan keçmək kifayətdir.
Bütün vətəndaşlar, vəkillər və məhkəmə işinə cəlb olunan şəxslər.
Bəli, portalda maarifləndirici materiallar, sual-cavab və izahlı bələdçi var.
Saytda xüsusi “Etik kodeks” bölməsi var.
Elektron xidmətlər bölməsində müraciət göndərməklə.
Bakı şəhəri, Yasamal rayonu, Ayna Sultanova küçəsi, 9; iş saatları və qəbul cədvəli saytda yenilənir.