Kabardin-Balkar Dövlət Aqrar Universiteti (KBAU) Şimali Qafqazın kənd təsərrüfatı elmi üçün əsas bilik mərkəzi hesab olunur. Nalçikin cənub-şərqində yerləşən kampus Qafqaz dağ silsiləsinin ətəyində qurulan geniş təcrübə təsərrüfatı, müasir istixanalar, süd-emal pilot zavodu və peyk nəzarətli suvarma poliqonları ilə seçilir. İnstitut 1981-ci ildən bəri regionun möhkəm bağçılıq, taxılçılıq, fındıq və heyvandarlıq ənənələrini elmi innovasiya ilə sintez edərək Torpaq Genomikası Mərkəzi, Dağ Meliorasiya Laboratoriyası və 120 hektarlı “Nalçik-Vadisi” sahə stansiyası yaratdı. Professor-müəllim heyətinin 68 faizi elmlər doktoru və ya dosentdir; onların tədqiqatları Qafqaz çəmənlərində eroziya nəzarəti, alpin bitkilərin bioaktiv komponentləri və yüksək dağ şəraitində süni intellektlə suvarma optimallaşdırmasını əhatə edir. Universitet Almaniyanın Weihenstephan-Triesdorf Ali Aqrar Məktəbi, Türkiyənin Ege Universiteti və Qazaxıstanın KazNAU qurumları ilə ikili diplom proqramları reallaşdırır. Tələbə kontingenti 8 500 nəfərdən çoxdur, onların 12 faizi Dağıstan, İnquşetiya, Gürcüstan və Qırğızıstandan gələn əcnəbilərdir. Təqaüd portfeli 460 milyon rubl təşkil edir; vəsaitin 40 faizi aqrar-sənaye holdinqlərinin korporativ qrantlarından, 35 faizi Rusiya Elm Fondu layihələrindən, 25 faizi isə regional büdcə dəstəklərindən formalaşır. Karyera Mərkəzinin məlumatına əsasən, KBAU məzunlarının 85 faizi altı ay ərzində kənd təsərrüfatı korporasiyaları, aqrotexnika diler şəbəkələri və baytarlıq laboratoriyalarında daimi iş tapır. Süni intellekt laboratoriyası Sentinel-2 peyk təsvirlərinə əsaslanaraq Qafqaz vadilərində suvarma səmərəliliyini proqnozlaşdırır və fermerlərə real vaxt tövsiyələri göndərir. Tədris planında iqlim dəyişikliklərinə adaptasiya, “yaşıl” enerji və orqanik fermerlik modulları məcburidir; bu yanaşma KBAU-nu dağlıq regionlarda dayanıqlı kənd təsərrüfatı modelinin aparıcı ünvanına çevirir.
Xaricdə təhsil suallaranızı bizə yaza bilərsiz.
| Fakültə | İllik təhsil haqqı (RUB) | İllik təhsil haqqı (USD, təx.) |
|---|---|---|
| Aqronomluq və Torpaqşünaslıq | 135 000 | 1 500 |
| Baytarlıq Təbabəti və Biotexnologiya | 160 000 | 1 780 |
| Aqrar Mühəndislik və Enerjitəchizat | 150 000 | 1 670 |
| Suvarma və Hidromeliorasiya | 145 000 | 1 610 |
| Aqrar İqtisadiyyat və Menecment | 130 000 | 1 445 |
| Qida Texnologiyaları | 155 000 | 1 730 |
| Ekoloji Təhlükəsizlik | 140 000 | 1 555 |
| Dağ-Meşəçilik və Bağçılıq | 150 000 | 1 670 |
Universitetin tarixi və strateji baxışı
Kabardin-Balkar aqrar təhsilinin bünövrəsi 1957-ci ildə açılan Nalçik Kənd Təsərrüfatı Texnikumuna dayanır. 1981-ci ildə institut müstəqil universitet statusu aldı və ilk mərhələdə aqronom, mexanizator və baytar kadr hazırlığına fokuslandı. Kampusda qurulan 30 hektarlıq botanika bağı yerli flora müxtəlifliyini qorumaq məqsədi daşıyır və tələbələrin botanika-genetika praktikumları üçün sahə laboratoriyasına çevrilib.
2010-cu ildən universitet “Dağ ekosistemlərində dayanıqlı kənd təsərrüfatı” elmi proqramı çərçivəsində Qafqaz vadilərində eroziya təhlükəsinin azaldılması, mineral gübrə sərfinin 20 faiz optimallaşdırılması və alpin arıçılığında məhsuldarlığın artırılması üzrə prototiplər hazırlayır. 2019-cu ildə Rusiya Federasiyasının “Elm və Universitetlər” milli layihəsi KBAU-ya 1,1 milyard rubl infrastruktura yeniləmə qrantı ayırdı.
Aqronomluq və aqro-ekosistem menecmenti fakültəsi
Fakültə torpaq profilinin rekultivasiyası, no-till əkin texnologiyası və qida bitkilərinin genetik resurslarının qorunmasını öyrədir. Tələbələr “Nalçik-Vadisi” təcrübə təsərrüfatında dron lidar xəritələşdirməsi ilə eroziya dərinliyini ölçür, ferment konsentrasiyaları üzrə torpaq sağlamlığını qiymətləndirir.
Laboratoriya modulunda bio-kömür əlavələrinin torpaq mikrobiomu üzərində təsiri, avtonom şlanqsız damcılı suvarma sistemlərinin pilot sınağı və yüksək dağ şəraitində dənli-paxlalı rotasiyaları modelləşdirilir. Məzunlar seleksiya mərkəzlərində, toxumçuluq müəssisələrində və aqroservis şirkətlərində aqronom, torpaq mühafizə eksperti və ya keyfiyyət meneceri olaraq çalışır.
Baytarlıq təbabəti və biotexnologiya fakültəsi
Şimali Qafqazda iri heyvandarlıq kompleksləri üçün baytar həkimi və molekulyar diaqnostika mütəxəssisi hazırlığı bu fakültənin əsas missiyasıdır. Kliniki binada kompüter tomoqrafiyalı heyvan reabilitasiya otağı, ELISA və PCR avadanlıqlı molekulyar laboratoriya fəaliyyət göstərir.
Tələbələr dağ iqlimində yayılmış pasteurelloz, bruselyoz və leptospiroz kimi infeksiyalara qarşı vaksin optimallaşdırması layihələrində iştirak edirlər. Fakültə “Elbrus-Vet” səhra klinikası vasitəsilə yay aylarında 1 200-dən çox mal-qara başını profilaktik müayinədən keçirir və praktik bacarıqlarını möhkəmləndirir.
Xaricdə təhsil suallaranızı bizə yaza bilərsiz.
Aqrar mühəndislik və enerji təminatı fakültəsi
Fakültə kənd təsərrüfatı maşınlarının dağ relyefi üçün modifikasiyasını, biyokütlə yanacağı qurğularını və günəş-külək hibrid enerji stansiyalarını öyrədir. Emalatxanada CNC dəzgahları, hidravlik təzyiq stendləri və 3D metal çap avadanlıqları quraşdırılıb.
Tələbələr yüksək yamaclı bağlarda özünü balanslayan mini-traktor prototipi, həmçinin çətin keçidli vadilər üçün modul drenaj nasosu hazırlayır. Mezunların 70 faizi “Rostselmaş” diler mərkəzləri, kənd bələdiyyələrinin enerji təsərrüfatı və aqrotexnika servis bazalarında mühəndis işləyir.
Suvarma, hidromeliorasiya və torpaq resursları fakültəsi
Şimali Qafqazın dağ vadilərində meliorasiya şəbəkəsinin layihələndirilməsi bu fakültənin ixtisas sütunudur. Tədris prosesinə suvarma hidraulikası, torpaq duzlaşmasının biomonitorinqi və peyk nəm xəritələri daxildir.
Sahə praktikasında tələbələr Terek çayının sol sahilində 15 km-lik kanalda dron lidar ölçmələri ilə çöküntü qurğularını kalibrləyir, su itkisini 18 faiz azaldan yeni şlüz sistemini test edir. İllik təhsil haqqı 145 000 rubl olan fakültə məzunlarını “KubanMelioratsiya” və “RusHydro” layihələrinə yönləndirir.
Qida texnologiyaları və emal sənayesi fakültəsi
Müasir süd-emal pilot zavodu, meyvə qurutma xətti və soyuq-zəncir logistikası laboratoriyası bu fakültənin infrastrukturu sırasındadır. Tələbələr qafqaz pendiri üçün qara zirəli probiotik starter kulturası, həmçinin fındıq çəyirdəyindən protein izolatı istehsal edərək regional brendlərin resepturasını təkmilləşdirirlər.
Proqram fermentasiya kinetikası, HPP (yüksək hidrostatik təzyiq) konservasiyası və ISO 22000 keyfiyyət sistemi modullarını birləşdirir. Mezunlar “RusAgro”, “Efko” və yerli emal müəssisələrində texnoloq, keyfiyyət üzrə menecer və ya R&D mühəndisi kimi çalışırlar.
Xaricdə təhsil suallaranızı bizə yaza bilərsiz.
Aqrar iqtisadiyyat və idarəetmə fakültəsi
Fakültə kənd bələdiyyələrinin maliyyə planlaşdırması, kooperativ menecmenti və aqroturizm marketinqi kimi ixtisaslar təqdim edir. “Qafqaz Biznes İnkubatoru”nda tələbələr fındıq sıyıq tozu, alpin arı südü kapsulu və orqanik lavanda kosmetikası kimi layihələrlə investor qarşısına çıxırlar.
Studiyalarda ESG hesabatı, qısa təchizat zəncirləri və kənd-şəhər rəqəmsal bazar platformaları öyrənilir. Fakültə məzunlarının üçdə biri öz startapını təməl qoyur, digər hissəsi aqrar kredit kooperativləri və regional üçüncü sektor qurumlarında iqtisadçı olaraq işə düzəlir.
Ekoloji təhlükəsizlik fakültəsi
Fakültə dağ çəmənlərinin eroziya modelləşdirilməsi, hidro-kimyəvi axın monitorinqi və pestisid izlərinin biomüxtəliflik üzərində təsirini araşdırır. “Elbrus-Eco” stansiyasında quraşdırılmış sensor şəbəkəsi real vaxt məlumatlarını süni intellekt platformasına ötürür və tələbələr aqroekoloji risk xəritələri hazırlayır.
Proqram biomüxtəliflik hüququ, yaşıl audit və karbon izinin balanslaşdırılması modullarını ehtiva edir. İllik təhsil haqqı 140 000 rubl olan fakültə məzunları ekoturizm layihələrində, dövlət ekoloji nəzarət orqanlarında və beynəlxalq QHT-lərdə ekomütəxəssis kimi fəaliyyət göstərir.
Dağ-meşəçilik və bağçılıq fakültəsi
Şimal yamaclarda meşə bərpası, bramble meyvələrinin genetik seleksiyası və yüksək dağ bağçılığının mikroiqlim sınaqları bu fakültənin əsas tədqiqat sahələridir. Tələbələr 1 800 metr yüksəklikdə yerləşən “Çerek-Forest” poliqonunda fıstıq şamı, albalı gavalı və qarağat giləmeyvəsinin qış davamlılığını test edirlər.
Laboratoriyada mikronüvə kulturası ilə alpin alma sortlarının virus-təmizləndirilməsi, həmçinin örtülü ağac fidanlarının kök stimulyasiya prototipləri hazırlanır. Fakültə bitirənlər meşə təsərrüfatı idarələri, bağçılıq kooperativləri və landşaft dizayn şirkətlərində mühəndis, dendroloq və ya agronom kimi çalışırlar.
Kabardin-Balkar Dövlət Aqrar Universiteti Qafqaz dağlarının mürəkkəb ekosisteminə uyğun ideyalar, texnologiyalar və kadrlar yetişdirərək regionun kənd təsərrüfatı gələcəyini formalaşdırır. Fakültə şəbəkəsi aqronomiyadan meşəçiliyə, baytarlıq təbabətindən enerji təminatına qədər geniş spektri əhatə edir və hər sahə üçün sahə laboratoriyaları, pilot istehsalat xətləri və süni intellekt mərkəzləri mövcuddur. Təqaüd və korporativ qrant mexanizmləri sayəsində dağ kəndlərinin gəncləri üçün ali təhsil real alternativə çevrilir, sosial mobilliyi artırır. İkili diplom proqramları Avropa və Asiya universitetlərinin qabaqcıl təcrübəsini Nalçikdə tətbiq etməyə imkan verərək məzunların beynəlxalq əmək bazarında rəqabət qabiliyyətini yüksəldir. Karyera Mərkəzinin mentorluq və iş yarmarkası təşəbbüsləri məzunların 85 faizini altı ay ərzində ixtisaslı iş yerləri ilə təmin edir və regiondakı kənd təsərrüfatı müəssisələrinin kadr çatışmazlığını azaldır. Süni intellekt laboratoriyası peyk məlumatları və yerüstü sensorlardan istifadə edərək suvarma, xəstəlik proqnozu və məhsul planlaması üzrə real vaxt analitikası təqdim edir, fermerlərin riskini azaldır. ESG prinsiplərinin kurrikuluma inteqrasiyası universiteti “yaşıl” kənd təsərrüfatı transformasiyasının ön sırasına çıxarır. Bu sinergiya KBAU-nu yalnız Şimali Qafqaz üçün deyil, bütün dağlıq regionlar üçün tətbiq oluna biləcək dayanıqlı kənd təsərrüfatı modelinin nümunəsinə çevirir və universitetin gələcək onillik üçün elmi-pedoqoji prioritetlərini möhkəmləndirir.
Xaricdə təhsil suallaranızı bizə yaza bilərsiz.
Ən Çox Verilən Suallar
Abituriyent pasportun surəti, notarial təsdiqli orta məktəb attestatı (bakalavr üçün) və ya bakalavr diplomu (magistr üçün), tibbi arayış, QİÇS-ə dair sertifikat, 3×4 ölçülü 6 fotoşəkil və rus dili bilik səviyyəsini təsdiqləyən sənəd təqdim etməlidir. Əcnəbi namizədlər üçün viza dəstəyi məktubu üçün əlavə ərizə doldurulur. Bütün sənədlər PDF formatında onlayn platformaya yüklənir, orijinallar Nalçikdə qeydiyyat zamanı verilir. Sənədlərin qəbulu adətən 20 iyulda başa çatır.
Əsas fənlər rus dilində keçirilir, lakin bəzi modul və ikili diplom kursları ingilis dilində tədris olunur. Rus dili bilməyən abituriyentlər birillik hazırlıq programına yazılaraq fonetika, akademik yazı və ixtisas terminologiyasını öyrənirlər. Kursu uğurla bitirənlər ixtisasa davam edirlər. Hazırlıq zamanı tələbələrə kampus yataqxanası və dil klublarına çıxış təmin edilir.
Proqrama görə illik ödəniş 130 000-160 000 rubl aralığında dəyişir. Məsələn, Baytarlıq fakültəsi üçün 160 000 rubl, Aqrar iqtisadiyyat üçün 130 000 rubl nəzərdə tutulub. Ödəniş rubl ilə qəbul olunur, lakin dollar ekvivalenti ayrıca bildirilir. Təhsil haqqını iki semestrə bölmək və ya korporativ təqaüd hesabına qismən kompensasiya etmək imkanı mövcuddur.
Universitet akademik göstəriciləri yüksək olan tələbələrə 30 faizədək endirim təqdim edir. Dağ kəndlərindən gələn namizədlər və sosial həssas qruplar üçün əlavə 15-20 faiz güzəşt mövcuddur. Aqrar-sənaye holdinqləri istedadlı tələbələrə fərdi təqaüdlər ayırır. Müraciətlər onlayn portal vasitəsilə qəbul edilir və nəticələr 20 iş günü ərzində açıqlanır.
İki nəfərlik otağın aylıq ödənişi təxminən 5 500 rubl, üç nəfərlik otağın qiyməti 6 700 rubl təşkil edir. Wi-Fi, camaşırxana və mətbəx zonası xidmətləri qiymətə daxildir. Kommunal xərclər əlavə ödəniş tələb etmir. Yataqxana kampusdan piyada 10 dəqiqəlik məsafədədir.
Hər fakültə müvafiq sahə müəssisələri ilə əməkdaşlıq memorandumu imzalamışdır. Tələbələr yay aylarında 4-8 həftəlik sahə təcrübəsi keçir, misal üçün Suvarma fakültəsi Terek çayı kanalında, Aqronomluq fakültəsi “Nalçik-Vadisi” təsərrüfatında işləyir. Təcrübə mentor nəzarəti ilə müşayiət olunur və yekunda sertifikat verilir. Praktikanı uğurla bitirən tələbələr çox vaxt iş təklifi alırlar.
Tələbə ilk kursu bitirib GPA 3.5/4.0 göstərdiyi halda Erasmus+ və ya Weihenstephan ikili diplom proqramına müraciət edə bilir. Dil sertifikatı (IELTS, TestDaF və ya TÖMER) və motivasiya məktubu tələb olunur. Seçim nəticələri akademik bal və layihə portfeli əsasında formalaşır. Qəbul edilənlərə təhsil haqqı güzəşti və yaşayış təqaüdü təqdim edilir.
Mərkəz CV hazırlığı, LinkedIn optimizasiyası və onlayn müsahibə simulyasiyası üzrə pulsuz seminarlar keçirir. Hər yaz “Agro-Caucasus Job Fair” sərgisində 50-dən çox işəgötürən iştirak edir. Məzunlara üç aylıq karyera mentorluğu təqdim olunur və regional vakansiyalar bazasına prioritet çıxış verilir. Statistikaya görə, proqramı keçən məzunların 90 faizi altı ayda iş tapır.
Kampusda “GreenMount” yeməkxanası, idman kompleksi, alpinizm divarı, tibbi mərkəz və dağ xilasetmə məktəbi fəaliyyət göstərir. Kitabxananın 60 faizi rəqəmsallaşdırılıb və 24/7 açıqdır. Tələbələr “Elbrus-Bee” arıçılıq klubu və “Mount-Agro” yürüş komandalarına qoşula bilirlər. Kampus kartı ilə ictimai nəqliyyatda 50 faiz endirim tətbiq olunur.
Universitet Rusiya Təhsil Nazirliyinin akkreditasiyasına malikdir və Lissabon Konvensiyası ölkələrində diplom nostrifikasiyası proseduru sadələşdirilib. İkili diplom proqramları Avropa İttifaqı və Türkiyə universitetlərinin sertifikatını da təmin edir. Diplomun beynəlxalq tanınması üçün lazım olan sənədlər Beynəlxalq Ofis tərəfindən hazırlanır. Məzunlar Qafqazdan kənarda, o cümlədən Qazaxıstan, BƏƏ və Macarıstanda karyera qururlar.
