KFC (Kentucky Fried Chicken) dünyanın ən tanınmış və geniş yayılmış sürətli qida restoran şəbəkələrindən biridir. Əsasən qızardılmış toyuq məhsulları ilə tanınan KFC, 1930-cu ildə ABŞ-da yaranmış və bu günə qədər 150-dən çox ölkədə fəaliyyət göstərərək qlobal bir brendə çevrilmişdir.
KFC Şirkətinin Tarixi və Yaranma Hekayəsi
KFC — Kentucky Fried Chicken adı ilə tanınan bu məşhur sürətli qida şəbəkəsi, dünyanın ən böyük və ən məşhur restoran brendlərindən biri kimi tanınır. Onun tarixi 1930-cu illərdə ABŞ-da başlayaraq bu günə qədər davam edən böyük bir uğur hekayəsini özündə birləşdirir.
KFC-nin yaradıcısı Harland David Sanders olmuşdur. O, 1890-cı ildə ABŞ-ın İndiana ştatında anadan olmuş, çox çətin və kasıb uşaqlıq illəri keçirmişdir. Sanders gənc yaşlarında atasını itirmiş və ailənin yükü onun üzərinə düşmüşdür. Məktəbi tamamlaya bilməsə də, müxtəlif sahələrdə çalışaraq öz ayaqları üstündə dayanmağa çalışmışdır. O, müxtəlif işlərdə, o cümlədən yanacaqdoldurma məntəqəsində, dəmiryol şirkətində, hüquqşünas köməkçisi kimi işləmişdir.
KFC-nin əsl tarixi isə Harland Sandersin 1930-cu illərin əvvəllərində ABŞ-ın Kentukki ştatının Corbin şəhərində yerləşən kiçik bir yanacaqdoldurma məntəqəsində çalışdığı dövrdə başlayır. Sanders burada avtomobil sürücülərinə yanacaq satmaqla yanaşı, onlara özünün hazırladığı ev yeməklərindən də təqdim etməyə başlamışdı. Onun qızardılmış toyuğu və ev üsulu ilə hazırladığı souslar sürücülər və yerli əhali arasında o qədər məşhurlaşdı ki, qısa müddətdə həmin məntəqə artıq restoran şəklində fəaliyyət göstərməyə başladı.
Harland Sanders qızardılmış toyuğun hazırlanmasına xüsusi diqqət yetirirdi. Onun toyuq resepti təxminən 11 müxtəlif ədviyyat və ot qarışığı ilə sirr olaraq saxlanılırdı. Sanders bu resepti dəfələrlə təkmilləşdirərək öz mükəmməl dad balansını yaratdı. Məhz bu unikal resept onun restoranına olan marağı daha da artırdı. Müştərilərin sayının artması Sandersi restoran işini daha da böyütməyə ruhlandırdı.
Sandersin ilk restoranında müştərilərin sayı gündən-günə artdıqca o, bu uğuru digər insanlarla da paylaşmaq qərarına gəldi. 1952-ci ildə o, ilk dəfə olaraq qızardılmış toyuq reseptini başqa bir sahibkara sataraq françayzinq modelini qurmağa başladı. İlk françayzinq müqaviləsi Utah ştatının Salt Lake City şəhərində Pete Harman adlı restoran sahibi ilə imzalandı. Bu addım KFC üçün tarixi dönüş nöqtəsi oldu. Sandersin bu modeli qısa müddətdə ABŞ-ın digər ştatlarında da tətbiq olunmağa başlandı və KFC brendi sürətlə böyüdü.
Sandersin KFC brendini uğurla inkişaf etdirməsi həmçinin onun xarakteri və işgüzar davranışı ilə də bağlı idi. O, hər yeni françayzinq restoranına şəxsən baş çəkir, reseptin düzgün hazırlanmasına, xidmətin keyfiyyətinə xüsusi diqqət yetirirdi. KFC loqosunda Sandersin gülümsəyən siması təsvir edilir və bu, onun müştərilərə yaxın və səmimi münasibətini əks etdirir.
1964-cü ildə Harland Sanders artıq yaşlanmış və KFC şəbəkəsi sürətlə böyüməyə başlamışdı. O, şirkətini daha da inkişaf etdirə biləcək daha böyük investor qrupuna satmağa qərar verdi. Şirkət satılandan sonra da Sanders öz simvolik obrazını qoruyub saxladı və KFC üçün reklam çarxlarında, tanıtım aksiyalarında öz simvolik geyimində (ağ kostyum, qalstuk, eynək və məşhur papaq) çıxış edərək brendin simvoluna çevrildi.
1970-ci illərdə KFC-nin inkişafı yeni mərhələyə qədəm qoydu. Şirkət böyük investisiya şirkətləri tərəfindən alındı və beynəlxalq bazara çıxmağa başladı. İlk olaraq Kanada, Böyük Britaniya, Avstraliya və daha sonra dünyanın digər ölkələrində KFC restoranları açılmağa başladı. KFC-nin məşhur resepti qlobal miqyasda sevildi və insanlar arasında sürətli şəkildə yayılaraq böyük marağa səbəb oldu.
1980-ci illərdə KFC daha da inkişaf edərək sürətli qida sektorunda lider brendlərdən biri oldu. Bu illərdə şirkətin məhsul çeşidləri artırıldı və menyuya müxtəlif toyuq məhsulları, desertlər, içkilər əlavə edildi. 1990-cı illərdə isə KFC, PepsiCo tərəfindən alınaraq daha da inkişaf etdirildi. 1997-ci ildə PepsiCo restoran bölməsini Yum! Brands adlı yeni bir şirkətə ayıraraq KFC-ni də onun tərkibinə daxil etdi.
Satışlar və Maliyyə Göstəriciləri
KFC-nin illik gəliri illər üzrə aşağıdakı kimidir:
| İl | Gəlir (milyard ABŞ dolları) |
|---|---|
| 2017 | 24.515 |
| 2018 | 26.239 |
| 2019 | 27.900 |
| 2020 | 26.289 |
| 2021 | 31.365 |
| 2022 | 31.116 |
2023-cü ildə KFC-nin dünya üzrə restoran sayı 30,000-ə çatmışdır.
Hər bir restoranın illik orta satış həcmi 1.2 milyon ABŞ dolları təşkil edir.
KFC-nin dünya üzrə 800,000-dən çox əməkdaşı var. Restoranların 99%-i françayzinq əsasında fəaliyyət göstərir.
Məhsullar və Menyu
KFC-nin əsas məhsulları arasında:
- Ənənəvi qızardılmış toyuq
- Zinger burger
- Twister wrap
- Kartof fri
- Kolslou salatı
- Qazlı içkilər və desertlər
KFC, fəaliyyət göstərdiyi ölkələrin mətbəxinə uyğun menyu təklif edir. Məsələn:
- Çin: Düyü, yumurta tartları və yerli ədviyyatlarla hazırlanmış toyuq yeməkləri
- Hindistan: Halal və vegeterian seçimlər
- Yaponiya: Milad bayramında xüsusi “Party Barrel” menyusu
KFC, son illərdə sağlam qidalanma tendensiyalarına uyğun olaraq menyusuna salatlar, qril toyuq və aşağı kalorili içkilər əlavə etmişdir.
Dünya üzrə Populyarlıq və Tanınma
KFC-nin “It’s Finger Lickin’ Good!” şüarı və Colonel Sanders-in siması brendin tanınmasında böyük rol oynayır. Reklam kampaniyaları və sosial məsuliyyət layihələri ilə KFC, müştəriləri ilə güclü əlaqə qurmağa nail olmuşdur.
KFC, fəaliyyət göstərdiyi ölkələrin mədəniyyətinə uyğunlaşaraq, yerli bayramlar və adət-ənənələrə xüsusi menyular və kampaniyalar təqdim edir. Məsələn, Yaponiyada Milad bayramında KFC yeməyi ənənəyə çevrilmişdir.
KFC, mobil tətbiqlər, onlayn sifariş və çatdırılma xidmətləri ilə müştərilərinə daha rahat xidmət göstərməkdədir.
Ölkələr üzrə Əhatə və Fəaliyyət
KFC-nin ən böyük bazarları aşağıdakılardır:
- Çin: 10,000-dən çox restoranla KFC-nin ən böyük bazarıdır.
- ABŞ: 3,943 restoran
- Yaponiya: 1,140 restoran
- Hindistan: 1,000 restoran
- Cənubi Afrika: 960 restoran
- Böyük Britaniya: 928 restoran
KFC, son illərdə Afrika və Orta Şərq ölkələrində fəaliyyətini genişləndirmişdir. Məsələn, 2024-cü ildə Əlcəzairdə ilk restoran açılmışdır.
KFC, müxtəlif ölkələrdə yerli tərəfdaşlarla əməkdaşlıq edərək françayzinq modeli ilə fəaliyyət göstərir. Bu, yerli bazarların xüsusiyyətlərinə uyğunlaşmağa və sürətli genişlənməyə imkan verir.
KFC Şirkətinin İnkişafı və Gələcəyi
İnkişaf baxımından KFC artıq yalnız ABŞ bazarına xidmət göstərmir. Şirkət, məhsullarını və xidmətlərini dünyanın 150-dən çox ölkəsində təklif edir. KFC-nin xüsusilə Asiya və Yaxın Şərq bazarlarında sürətli inkişaf tempini qoruması, onun qlobal bazar payını daha da artırmasına kömək edir. Çin, Hindistan, Sinqapur, Malayziya və digər ölkələrdə KFC yeni restoranlar açaraq sürətli genişlənməyə davam edir. Bu da onu qlobal sürətli qida sənayesində əvəzolunmaz oyunçuya çevirir.
Gələcək baxımından KFC, bir neçə əsas istiqamətdə fəaliyyətini inkişaf etdirməyi planlaşdırır. Əvvəla, şirkət rəqəmsallaşma strategiyasını genişləndirərək müştərilərə onlayn sifariş və çatdırılma xidmətlərini daha da təkmilləşdirmək niyyətindədir. Mobil tətbiqlər və veb saytlar vasitəsilə asan sifariş imkanı KFC üçün müştəri bazasını genişləndirmək baxımından çox vacibdir. Bu strategiya müasir müştərilərin tələblərinə cavab verməklə yanaşı, pandemiya dövründə qazandığı təcrübəni davam etdirməsinə şərait yaradır.
Daha bir mühüm istiqamət ekoloji davamlılıq məsələsidir. KFC artıq müxtəlif ölkələrdə plastik qablaşdırmanın azaldılması, bioloji parçalana bilən qablaşdırmaların istifadəsi və tullantıların təkrar emalı sahəsində mühüm addımlar atıb. Şirkətin gələcəkdə karbon izinin azaldılması və təbii resurslardan daha ağıllı istifadə istiqamətində layihələr həyata keçirməsi gözlənilir. Bu, müştərilər arasında ekoloji məsuliyyət baxımından da şirkətə əlavə dəyər qazandırır.
Sağlam qidalanma tendensiyaları da KFC-nin gələcək planlarında önəmli yer tutur. Şirkət, ənənəvi qızardılmış toyuq məhsullarından əlavə olaraq, menyusuna daha sağlam seçimlər — qril toyuq, salatlar, daha az yağlı yeməklər daxil edərək müştəri portfelini genişləndirmək niyyətindədir. Bu dəyişikliklər müasir müştərilərin sağlam həyat tərzinə marağını nəzərə alaraq planlaşdırılır.
KFC, 1930-cu ildə kiçik bir restoran olaraq fəaliyyətə başlamış və bu günə qədər dünyanın ən böyük sürətli qida şəbəkələrindən birinə çevrilmişdir. Şirkətin uğurunun əsas səbəbləri arasında keyfiyyətli məhsullar, müştəri məmnuniyyəti, innovativ marketinq strategiyaları və qlobal genişlənmə planları dayanır. KFC-nin gələcəkdə də qlobal bazarda liderliyini qoruyacağı və yeni uğurlara imza atacağı gözlənilir.
Ən çox verilən suallar:
KFC şirkətinin əsası ABŞ vətəndaşı Harland David Sanders tərəfindən qoyulub.
KFC 1930-cu illərdə ABŞ-ın Kentukki ştatında yaradılıb.
KFC-nin ilk restoranı Kentukki ştatının Corbin şəhərində fəaliyyət göstərib.
2017-ci ildən 2022-ci ilə qədər şirkətin gəliri ildə təxminən 24.5 milyard ABŞ dollarından 31 milyard ABŞ dollarına qədər artıb.
Çin, ABŞ, Yaponiya, Hindistan və Böyük Britaniya.
Ənənəvi qızardılmış toyuq, Zinger burger, Twister wrap, kartof fri, kolslou salatı, qazlı içkilər və desertlər.
Rəqəmsallaşma, ekoloji məsuliyyət, sağlam qida və innovativ marketinq.
Mobil sifariş, bioloji parçalana bilən qablaşdırma, karbon izinin azaldılması və yeni sağlam qida məhsulları.
KFC loqosunda Harland Sanders-in siması brendin səmimi və qonaqpərvər obrazını simvollaşdırır.
McDonald’s, Burger King və digər beynəlxalq sürətli qida şəbəkələri.
