LBS, yəni pound ,dünyada geniş şəkildə istifadə olunan çəki vahidlərindən biridir. Əsrlər boyu insanlar müxtəlif ölçü sistemləri yaratsalar da, bəzi vahidlər universal xarakter alaraq dünyanın bir çox ölkəsində gündəlik həyatın, ticarətin, idmanın və sənayenin ayrılmaz hissəsinə çevrilib. LBS, həm elmi, həm də gündəlik həyatda istifadə olunduğu üçün, bu vahid haqqında məlumatlı olmaq yalnız beynəlxalq münasibətlər və ticarətdə deyil, gündəlik söhbətlərdə də önəmli rol oynayır.
LBS nədir?
LBS sözü “libra” latın sözünün qısaltmasından yaranıb və əsasən çəki ölçü vahidi kimi tanınır. LBS, “pound” sözünün beynəlxalq abbreviaturasıdır.Bir LBS təxminən 0.45359237 kiloqramdır. Bu vahid ən çox ABŞ, Böyük Britaniya və bəzi digər İngilis təsiri altında olan ölkələrdə işlədilir. LBS əsasən kütləni, yəni obyektlərin və ya canlıların çəkisini ifadə etmək üçün istifadə olunur.LBS və ya pound ölçü vahidinin kökləri çox qədim dövrlərə, Roma imperiyasına qədər gedib çıxır. Roma dövründə “libra” adlanan çəki ölçüsü təxminən 327 qram idi.Sonradan bu ölçü vahidi Avropanın müxtəlif ölkələrində fərqli standartlarla tətbiq olunmağa başlandı. Orta əsrlərdə İngiltərədə çəki vahidlərinin standartlaşdırılması zamanı LBS daha da önəmli oldu. 16-cı əsrdə qəbul edilmiş pound artıq 453.59237 qram olaraq müəyyənləşdirildi və bu, zamanla ABŞ və Böyük Britaniyada standart hal aldı. Hazırda metrik sistemə keçən ölkələrdə rəsmi vahid kimi istifadə olunmasa da, ABŞ və Böyük Britaniya kimi ölkələrdə LBS geniş şəkildə qalmaqdadır.
LBS-nin etimologiyası və mənası
LBS abbreviaturası libra pondo ifadəsindən götürülüb. Latın dilində libra tərəzi, pondo isə çəki deməkdir.Pound ingilis sözü də məhz bu latın terminindən yaranıb. Orta əsrlərdə İngiltərədə “libra” sözünün müxtəlif variasiyaları istifadə olunurdu, amma zamanla “pound” sözü daha çox yayıldı. LBS isə rəsmi olaraq latınca qısaldılmış formada qaldı və bu gün də rəsmi ölçü vahidi kimi LBS yazılır.LBS ən çox kiloqram və unsiya ilə müqayisə olunur. 1 LBS təxminən 0.4536 kg, 1 kg isə 2.2046 LBS-ə bərabərdir. Bundan başqa, 1 LBS 16 unsiya (oz) edir. Bu çevrilmə dəyərləri, beynəlxalq ticarət, elmi araşdırmalar və gündəlik həyatda ölçü vahidlərini uyğunlaşdırmaq üçün çox vacibdir.
ABŞ və Böyük Britaniya
ABŞ-da LBS əsas çəki ölçü vahidi olaraq rəsmi statusa malikdir. ABŞ-da insanlar gündəlik həyatda çəkilərdən danışarkən LBS-dən istifadə edir,məsələn, bədən çəkisi, məhsulların çəkisi və s. Böyük Britaniyada isə rəsmi olaraq metrik sistem tətbiq olunsa da, xüsusən gündəlik dildə, bazarlarda və bəzi sənaye sahələrində LBS-dən geniş istifadə olunur. İngiltərədə insan çəkisi tez-tez “stone” və LBS-lə birlikdə ifadə olunur.Kanada və Avstraliya kimi ölkələr isə, əsasən, metrik sistemi qəbul etsələr də, köhnə nəsillər və bəzi sahələrdə hələ də LBS-ə rast gəlmək mümkündür.
LBS yarışlar və İdman Dünyasında
İdman dünyasında, xüsusilə boks, MMA və ağır atletika kimi çəkiyə həssas olan idman növlərində LBS əsas vahid kimi istifadə olunur. Boks və MMA-da döyüşçülərin çəki dərəcələri həmişə LBS-lə ifadə olunur. Məsələn, boksda 147 LBS “welterweight”, 175 LBS “light heavyweight” kimi təsnif edilir. ABŞ və Böyük Britaniyada keçirilən idman yarışlarında LBS standart çəki vahidi olaraq qəbul edilib. Bundan əlavə, avtomobil yarışlarında avtomobillərin çəkisi LBS-lə göstərilir.
LBS və Əşyalar
Bir çox texniki sənaye sahəsində, məsələn, aviasiyada və avtomobil sektorunda LBS əşyaların, hissələrin və detalların çəkisinin ifadə olunmasında istifadə edilir. ABŞ-da istehsal olunan bir çox texnoloji məhsul və alətin texniki göstəricilərində çəki LBS-lə göstərilir. Məsələn, bir avtomobil təkərinin və ya bir mühərrikin çəkisi ABŞ kataloqlarında əsasən LBS-lə qeyd olunur. Hətta bəzi tikinti materiallarının və kimyəvi məhsulların da qablaşdırılması üzərində LBS vahidi qeyd olunur.
LBS-nin dünyada istifadəsi
Hazırda əksər ölkələrdə rəsmi çəki vahidi kimi kiloqram istifadə olunur. Lakin ABŞ və Böyük Britaniya kimi dövlətlərdə LBS hələ də geniş yayılmışdır. Bu, həmin ölkələrin tarixən inkişaf edən və dəyişməyən ölçü sistemi ilə bağlıdır. Məsələn, ABŞ-da Federal Standartlaşdırma Aktına əsasən LBS rəsmi olaraq qəbul edilib. İngiltərədə isə köhnə ənənə və gündəlik dilə hopmuş LBS istifadəsi hələ də davam edir. Beynəlxalq şirkətlərin məhsul etiketlərində, xüsusilə Amerika və İngiltərə bazarlarında LBS-lə yanaşı kiloqram da qeyd edilir.
LBS-nin insanlar üçün rolu
LBS vahidi təkcə ölçü sistemi deyil, həm də mədəniyyət və psixologiya baxımından da fərqli anlam daşıyır. ABŞ və Böyük Britaniyada insanların öz bədən çəkisini LBS-lə ifadə etməsi, bəzən onların qidalanma, idman və həyat tərzinə təsir edir. Məsələn, pəhriz proqramlarında və idman zalı reklamlarında LBS əsas ölçü kimi istifadə olunur. İnsanlar tez-tez arıqlamaq və ya çəki almaq məqsədilə “pounds lost” və ya “pounds gained” ifadələrindən istifadə edirlər. Eyni zamanda, bu vahid ölkələrarası mədəni fərqliliyin də göstəricisidir.
LBS və Texnologiya
Müasir dövrdə texnologiyanın inkişafı ilə LBS-in istifadəsi bir az daha rəqəmsal məna qazanıb. Elektron tərəzilər, onlayn kalkulyatorlar və mobil tətbiqlər sayəsində istənilən ölçü vahidini asanlıqla LBS-ə və ya kiloqrama çevirmək mümkündür. E-ticarət saytlarında məhsulların çəkisi tez-tez LBS-lə göstərilir, çünki ABŞ və Böyük Britaniya istifadəçiləri üçün bu daha rahatdır. Bununla yanaşı, 3D printerlər, elmi laboratoriyalar və istehsalat sektorunda LBS vahidi mühüm əhəmiyyətə malikdir.
ABŞ və Böyük Britaniya
Böyük Britaniya tarixi boyunca çəki vahidlərini standartlaşdırmaq üçün bir neçə dəfə islahatlar aparıb. Əvvəlcə “troy pound”, sonra isə “avoirdupois pound” sistemləri tətbiq edilib. Hazırda Böyük Britaniyada, xüsusilə kənd təsərrüfatı, bazarlar, idman və bəzi gündəlik məişət sahələrində LBS geniş istifadə olunur. İnsan çəkisinin LBS və “stone” ilə paralel ifadə olunması ingilislərin gündəlik həyatında köklü ənənəyə çevrilib.ABŞ-da LBS, yəni pound, gündəlik həyatın bütün sahələrində ən əsas çəki vahididir. Məktəblərdə, universitetlərdə, idman klublarında və rəsmi sənədlərdə LBS istifadə olunur. ABŞ-da avtomobil sənayesində, kənd təsərrüfatında, ərzaq məhsullarının satışında, eləcə də poçt göndərişlərində çəki həmişə LBS-lə ifadə edilir. ABŞ-ın beynəlxalq ticarət partnyorları üçün də məhsul üzərində LBS-lə yanaşı kiloqram göstərilməsi standartdır.
LBS-nin Populyarlığı və Səbəbləri
LBS-in bu qədər populyar olmasının əsas səbəblərindən biri onun ABŞ və Böyük Britaniya kimi böyük və iqtisadi baxımdan güclü ölkələrdə geniş istifadə olunmasıdır. Digər səbəb isə, LBS-in gündəlik istifadə üçün əlverişli ölçü vahidi olmasıdır.Məsələn, insan çəkisi üçün 60 LBS-lə 60 kiloqram arasında nəzərəçarpacaq fərq var və bir çox insan üçün bu fərq psixoloji rahatlıq yaradır. Əlavə olaraq, LBS vahidinin texnologiya, idman və ticarət sahələrində geniş tətbiqi də onun populyarlığını artırır.
LBS və ölçü çevirmə qaydaları
Çəkini LBS-dən kiloqrama və ya əksinə çevirmək üçün sadə riyazi düsturlar var:
- LBS-dən kiloqrama keçid: 1 LBS x 0.45359237 = kiloqram
- Kiloqramdan LBS-ə keçid: 1 kiloqram x 2.20462262 = LBS
Bu çevirmə qaydaları, xüsusilə beynəlxalq ticarətdə və idmanda çəki fərqini anlamaq üçün mühümdür. Məsələn, ABŞ-da bir məhsulun çəkisi 100 LBS göstərilirsə, bu təxminən 45.36 kiloqrama bərabərdir.
LBS və Mədəniyyətlərarası fərqlər
LBS vahidi ilə kiloqram arasında olan fərq təkcə texniki yox, həm də mədəni fərqləri əks etdirir. ABŞ və Böyük Britaniya kimi ölkələrdə LBS-dən gündəlik həyatın bütün sahələrində istifadə edildiyi halda, Avropa və Asiya ölkələrində kiloqram rəsmi standartdır. Bu fərq bəzi hallarda anlaşılmazlığa və ya alışqanlıq fərqlərinə səbəb olur.Dünyada metrik sistemin genişlənməsi nəticəsində bir çox ölkələr LBS-dən rəsmi olaraq imtina etsələr də, ABŞ və Böyük Britaniyada bu vahid hələ də çox aktualdır. Gələcəkdə də bu ölkələrdə LBS-in istifadə ediləcəyi gözlənilir. Eyni zamanda, rəqəmsal texnologiyaların inkişafı sayəsində LBS və kiloqram arasında çevirmə daha da asanlaşacaq və hər iki sistem paralel şəkildə mövcud olacaq.
LBS, tarix boyu formalaşmış və dünya miqyasında mühüm yer tutmuş çəki vahidlərindən biridir. Təkcə texniki və elmi sahələrdə deyil, gündəlik həyatda, idmanda, ticarətdə, hətta insan psixologiyasında belə xüsusi yeri var. ABŞ və Böyük Britaniya kimi ölkələrdə bu vahidin populyarlığı hələ də davam edir və görünən odur ki, yaxın gələcəkdə də LBS gündəlik həyatın və ticarətin ayrılmaz hissəsi olaraq qalacaq. İnsanlar üçün LBS bəzən rahatlıq, bəzən isə ənənənin davamıdır. Gündəlik həyatın, texnologiyanın, elmin və mədəniyyətin müxtəlif sahələrində bu vahid öz aktuallığını saxlamaqdadır.
Ən çox verilən suallar
LBS, “libra pondo” ifadəsindən yaranan çəki ölçü vahididir və əsasən ABŞ və Böyük Britaniyada istifadə olunur. Tarixi Roma imperiyasına gedib çıxır.
1 LBS təxminən 0.45359237 kiloqramdır.
Əsasən ABŞ və Böyük Britaniyada, qismən isə Kanada, Avstraliya və bəzi digər İngilis təsirində olan ölkələrdə istifadə edilir.
LBS imperiyal sistemə, kiloqram isə metrik sistemə aiddir. 1 kiloqram 2.2046 LBS-ə bərabərdir.
ABŞ və Böyük Britaniyada gündəlik həyatda, idmanda, sənayedə, ticarətdə, texnologiyada istifadə olunur.
Boks, MMA və digər çəki əsaslı idman növlərində idmançıların çəkisi LBS-lə göstərilir.
İngiltərədə 1 “stone” 14 LBS-ə bərabərdir və bəzən insan çəkisi “stone” və LBS-lə birlikdə ifadə olunur.
ABŞ və Böyük Britaniyada insanlar şəxsi çəkilərini, qida məhsullarının, əşyaların və heyvanların çəkisini LBS-lə ifadə edirlər.
Elektron tərəzilər, onlayn kalkulyatorlar və e-ticarət platformaları LBS-lə ölçü göstərir, istifadəçilər rahatlıqla çevirmə edə bilirlər.
Bəli, ABŞ və Böyük Britaniyada LBS hələ də populyardır və yaxın gələcəkdə bu ölkələrdə istifadə olunmağa davam edəcək.
