Mart ayı Azərbaycanda təqvim və dini bayramların təsadüf etdiyi dövr kimi tanınır və istirahət günlərinin sayına görə ilin ən uzun qeyri-iş dövrlərindən biri sayılır. Bu ayda insanlar həm Novruzun gəlişini qeyd edir, həm də Ramazan bayramının başlanğıcı ilə birlikdə dini ənənələrini yaşadır. Qanunvericiliyə əsasən, bayram günləri həftəsonuna düşdükdə onların əvəzi kimi iş həftəsinin digər günləri istirahət kimi müəyyən edilir. 2025-ci ilin mart təqvimi bu baxımdan olduqca maraqlı dəyişikliklərlə yadda qalır. Həm rəsmi, həm də dini xarakter daşıyan bu bayramlar ictimai sektorda və iş yerlərində mühüm təşkilati qərarların alınmasını zəruri edir. Ailəvi planlar, işgüzar görüşlər və səyahət planlamaları üçün qeyri-iş günlərinin əvvəlcədən bilinməsi vacib amillərdən biri kimi çıxış edir. Eyni zamanda, dövlət orqanları tərəfindən qəbul edilən qərarlar və istehsalat təqviminin açıqlanması cəmiyyətə istiqamətverici rol oynayır.
Mart ayı boyunca qeyri-iş günlərinin siyahısı yalnız bayramlara deyil, həm də onların kompensasiya olunmasına əsaslanır. Qeyri-iş günlərinin dəqiq təsnifatı həm iqtisadi sektorlar, həm də sadə vətəndaşlar üçün ciddi əhəmiyyət daşıyır. Ticarət, nəqliyyat, xidmət və turizm sahələrində planlamaların düzgün aparılması bu təqvimə bağlıdır. Dövlət tərəfindən elan olunan dəyişikliklər isə həm hüquqi baxımdan, həm də gündəlik həyata təsir edən vacib göstəricilərdən hesab olunur.
Novruz bayramına təsadüf edən istirahət günləri
Azərbaycanın milli bayramlarından olan Novruz, hər il mart ayında böyük coşqu ilə qeyd olunur. 2025-ci ildə Novruz günləri – 20, 21, 22, 23 və 24 mart tarixlərini əhatə etmişdir. Qanunvericiliyə uyğun olaraq 22 və 23 mart həftəsonuna düşdüyündən, bu günlərin əvəzinə 25 və 26 mart əlavə istirahət günü kimi təyin olunmuşdur.
Beləliklə, vətəndaşlar bu il yeddi gün ardıcıl istirahət imkanı əldə etmişlər. Həm dövlət sektoru, həm də özəl müəssisələr bu qeyri-iş dövrünü nəzərə alaraq iş qrafiklərini uyğunlaşdırmış və əmək fəaliyyətlərini tənzimləmişdir.
Ramazan bayramı və qeyri-iş günləri
2025-ci ildə Ramazan bayramı martın 30-na təsadüf etmişdir və bu tarix bazar gününə düşmüşdür. Əmək Məcəlləsinə əsasən, bayram günləri həftəsonuna rast gəldikdə əlavə istirahət günü verilir, buna görə də 1 aprel qeyri-iş günü kimi təsdiqlənmişdir.
Bu səbəbdən martın son günü və aprelin ilk günü ardıcıl istirahət günləri olaraq müəyyən olunmuşdur. Bu dövr ərzində bank, dövlət qurumları və digər xidmət sahələrinin fəaliyyətində dəyişikliklər müşahidə edilmişdir.
Rəsmi qərarlar və iş rejiminin tənzimlənməsi
Azərbaycan Nazirlər Kabinetinin verdiyi qərarlara əsasən, bəzi iş və istirahət günlərinin yeri dəyişdirilmişdir. Martın 8-i şənbə gününə düşdüyü üçün onun əvəzi olaraq 10 mart qeyri-iş günü kimi təyin olunmuşdur.
Həmçinin Ramazan bayramının kompensasiyası olaraq 1 aprel qeyri-iş günü sayılmış və Novruz bayramına görə 10 mart da əlavə istirahət günü elan edilmişdir. Bu dəyişikliklər dövlət və özəl sektorda fəaliyyət göstərən təşkilatların gündəliyinə birbaşa təsir göstərmişdir.
İş rejiminə görə fərqlənən istirahət günləri
Beşgünlük və altıgünlük iş rejimi üzrə qeyri-iş günləri fərqli şəkildə müəyyən edilir. Beşgünlük iş sistemində martın 10-u, 25-i, 26-sı və 1 aprel istirahət günü sayılmışdır.
Altıgünlük rejimdə isə istirahət günlərinin sırası fərqlənmiş və əlavə tarixlər bu təqvimə daxil edilmişdir. Bu fərqlər işçilərin təqvim planlaması və əməkhaqqı hesabatlarında nəzərə alınır.
Gündəlik həyat və tətil planları
Uzun tətil dövrləri ailə üzvlərinin birgə vaxt keçirməsi, regionlara səyahət və şəxsi işlərin görülməsi üçün imkanlar yaradır. Eyni zamanda bu günlərdə bəzi xidmət sektorlarının fəaliyyətində fasilələr və ya məhdudiyyətlər yaranır.
İnsanlar tətil günlərini daha səmərəli keçirmək üçün əvvəlcədən plan qurur, turizm şirkətləri və səyahət agentlikləri isə xüsusi paketlər təqdim edir. Əvvəlcədən bilgilənmək vacibdir ki, hər hansı məhdudiyyətlə qarşılaşılmasın.
Mədəni ənənələr və bayram simvolları
Novruz bayramı Azərbaycanda milli və mədəni dəyərlərin yaşadıldığı bir dövrdür. Bu zaman süfrələrdə milli şirniyyatlar, ocaqlar, yumurta döyüşləri və ailə toplantıları əsas yer tutur.
Ramazan bayramı isə dini ibadətlərin sonu və mənəvi təmizlənmənin qeyd olunduğu gündür. Hər iki bayram da xalq arasında paylaşmaq, bağışlamaq və birlik hissini gücləndirən mühüm mərasimlərlə müşayiət olunur.
İş həyatında uyğunlaşma və effektivlik
Mart ayında qeyri-iş günlərinin ardıcıl olması iş həyatında bəzi çətinliklər yarada bilər. Lakin əvvəlcədən düzgün plan qurmaq və layihə vaxtlarını bu günlərə uyğunlaşdırmaq mümkün çətinliklərin qarşısını ala bilər.
Müəssisələr bu müddətdə daxili təlimlər, inzibati işlər və istirahət rejimini təşkil edərək effektiv fəaliyyətlərini qoruyurlar. Eyni zamanda dövlət orqanları təxirəsalınmaz xidmətləri fasiləsiz təmin edir.
Hüquqi əsaslar və təqvim tənzimləmələri
Qeyri-iş günləri və onların yerdəyişməsi Azərbaycan Respublikasının Əmək Məcəlləsində və Nazirlər Kabinetinin qərarlarında öz əksini tapır. Eyni zamanda, Əmək və Əhalinin Sosial Müdafiəsi Nazirliyi tərəfindən istehsalat təqvimi dərc olunur.
Bütün bu sənədlər hüquqi qüvvəyə malikdir və işəgötürənlər üçün icraedici mahiyyət daşıyır. İşçilər öz hüquqlarını və istirahət imkanlarını bu sənədlərə əsasən müəyyən edə bilərlər.
2025‑ci ilin mart ayı üzrə qeyri-iş günləri
| Tarix | Həftə Günü | Status |
| 10 mart | Bazar ertəsi | 8 Mart üçün kompensasiya |
| 20 mart | Cümə axşamı | Novruz bayramı |
| 21 mart | Cümə | Novruz bayramı |
| 22 mart | Şənbə | Novruz bayramı |
| 23 mart | Bazar | Novruz bayramı |
| 24 mart | Bazar ertəsi | Novruz bayramı |
| 25 mart | Çərşənbə axşamı | Kompensasiya günü (Novruz) |
| 26 mart | Çərşənbə | Kompensasiya günü (Novruz) |
| 30 mart | Bazar | Ramazan bayramı |
| 31 mart | Bazar ertəsi | Ramazan bayramı |
| 1 aprel | Çərşənbə | Kompensasiya günü (Ramazan) |
2025-ci ilin mart ayı bayramların ardıcıllığı baxımından xüsusi fərqlənmişdir. Novruz və Ramazan bayramlarının təsadüf etdiyi günlər və onların kompensasiya olunmuş variantları cəmiyyətdə uzun tətil imkanları yaratmışdır. Dövlətin qəbul etdiyi qərarlar və təqvim tənzimləmələri sosial və iş həyatında sabitlik yaratmağa xidmət etmişdir. İş və şəxsi həyatın balanslaşdırılması üçün bu qeyri-iş günlərindən düzgün şəkildə istifadə edilməsi əhəmiyyətlidir. İnsanlar bu dövrdə həm istirahət etmiş, həm də mədəni və dini dəyərləri yaşatmaq imkanı əldə etmişlər. Bu baxımdan mart ayı həm mənəvi, həm də sosial cəhətdən ölkə üçün zəngin dövrlərdən biri kimi yadda qalmışdır. Planlama və qabaqlayıcı tədbirlər sayəsində qeyri-iş günlərinin təsiri minimuma endirilmiş, həm iqtisadi, həm də şəxsi həyat sahəsində məhsuldarlıq qorunmuşdur.
Ən Çox Verilən Suallar
2025-ci ilin mart ayında Azərbaycanda təxminən 13 gün qeyri-iş günü qeydə alınır. Buraya Novruz bayramı ilə bağlı 7 gün, Ramazan bayramı ilə əlaqədar 2 gün, 8 Martın kompensasiyası üçün verilən 10 mart və həmçinin 1 aprel də daxildir. Həftəsonları da bu günlərin sırasına əlavə olunarsa, ümumi istirahət günlərinin sayı daha da artır.
2025-ci ildə Novruz bayramı 20 martdan başlayaraq 24 mart tarixinə qədər davam edir. Bu tarixlərə əlavə olaraq, şənbə və bazar günləri bayrama təsadüf etdiyi üçün 25 və 26 mart tarixləri də istirahət günü elan olunmuşdur. Beləliklə, Novruz ilə bağlı ümumilikdə 7 gün ardıcıl qeyri-iş günü mövcuddur.
Ramazan bayramı 2025-ci ildə martın 30-na təsadüf edir və bu tarix bazar gününə düşür. Buna görə martın 31-i və əlavə olaraq 1 aprel də qeyri-iş günü kimi təyin edilmişdir. Ümumilikdə Ramazan bayramı üçün 3 gün ardıcıl istirahət nəzərdə tutulub.
Bayram və ya istirahət günü şənbə və ya bazara düşərsə, həmin günün kompensasiyası növbəti iş gününə keçirilir. Bu qayda işçilərin həmin gün üçün istirahət hüququnu qorumağa xidmət edir. Kompensasiya günləri qanunvericiliyə əsasən öncədən təsdiqlənir və rəsmi təqvimdə yer alır.
8 Mart – Beynəlxalq Qadınlar Günü 2025-ci ildə şənbə gününə düşdüyü üçün onun kompensasiyası olaraq 10 mart tarixində qeyri-iş günü müəyyən edilmişdir. Bu, Əmək Məcəlləsinə uyğun şəkildə tətbiq olunan hüquqi normadır.
Beşgünlük iş rejimində istirahət günləri şənbə və bazardır, bu halda qeyri-iş günlərinin sayı bir qədər çox olur. Altıgünlük rejimdə isə şənbə günü də iş günü sayılır və yalnız bazar istirahət günü kimi qəbul edilir. Kompensasiya günləri hər iki rejimə uyğun fərqli tətbiq olunur.
Əslində bu tarixlər rəsmi bayram günləri sırasına daxil deyil. Lakin bəzi təşkilatlar tərəfindən iş və istirahət günlərinin yerdəyişməsi ilə əlaqədar 27 və 28 mart tarixləri qeyri-rəsmi istirahət günü kimi istifadə oluna bilər. Bu müəssisədaxili planlamadan asılıdır.
Mart ayında tətil günlərinin sayı çox olduğu üçün səyahət, alış-veriş və digər şəxsi işlərin əvvəlcədən planlaşdırılması tövsiyə olunur. Dövlət qurumları və bankların fəaliyyəti bu günlərdə məhdud ola bilər. Bu səbəbdən iş və şəxsi həyat balansını təmin etmək üçün təqvimə uyğunlaşmaq vacibdir.
Əmək Məcəlləsinə əsasən gündəlik iş müddəti 8 saat, həftəlik isə 40 saat təşkil edir. Bayramqabağı günlərdə isə bu müddət bir saat qısaldılır. Mart ayında çoxlu bayram və istirahət günləri nəzərə alınaraq ümumi aylıq iş saatları azalmış olur.
Martın 29-u şənbə gününə düşür və adi istirahət günü sayılır. Bu tarix heç bir bayrama və ya kompensasiya qərarına uyğun gəlmədiyi üçün ayrıca qeyri-iş günü kimi göstərilmir. Lakin beşgünlük iş rejimində bu tarix istirahət günü sayılır.
