Hər il ali təhsil müəssisələrinə qəbul prosesi Azərbaycanda minlərlə abituriyenti, o cümlədən əvvəlki illərin məzunlarını narahat edir. Xüsusilə 2025-ci il üçün qəbul prosesi əvvəlki illərin məzunları üçün yeniliklərlə, rəsmi qaydalar və sənəd qəbulu prosedurları ilə fərqlənir. Bu mövzu, təkcə cari ilin məzunları deyil, həm də əvvəlki illərdə attestat almış, lakin ali təhsilə daxil olmayan və ya xaricdə oxuyub qayıdan gənclər üçün böyük əhəmiyyət kəsb edir. Düzgün və dəqiq məlumat, hər kəs üçün eyni səviyyədə əlçatan olmalıdır ki, abituriyentlər uğur qazanmaq şansını əldən verməsinlər.
Əvvəlki illərin məzunları kimlərdir və hüquqları necə tənzimlənir?
Əvvəlki illərin məzunları dedikdə, orta məktəbi və ya peşə məktəbini son beş ildə və ya daha əvvəl bitirən, lakin ali məktəbə daxil olmayan, yaxud başqa səbəblərdən qəbul imtahanına qatılmayan şəxslər nəzərdə tutulur. Azərbaycanda bu şəxslərin ali məktəblərə qəbul imtahanında iştirak etmək və istədikləri ixtisaslara müraciət etmək hüququ qanunvericiliklə qorunur. Dövlət İmtahan Mərkəzi (DİM) və Təhsil Nazirliyi tərəfindən hər il sənəd qəbulu və imtahan prosedurları açıq şəkildə elan edilir, heç bir məzun illə bağlı diskriminasiyaya məruz qalmır.
Sənəd qəbulu prosesinin 2025-ci il üçün əsas yenilikləri
2025-ci ildə əvvəlki illərin məzunları üçün sənəd qəbulu prosesində bir sıra dəyişiklik və yeniliklər həyata keçirilib. Əsas yeniliklərdən biri sənədlərin tam elektron qaydada qəbul olunmasıdır. Məzunlar öz şəxsi kabinetləri vasitəsilə Dövlət İmtahan Mərkəzinin rəsmi portalında qeydiyyatdan keçərək, bütün lazımi sənədləri onlayn yükləyə bilirlər. Eyni zamanda sənəd qəbulu tarixləri və mərhələləri əvvəlki illərə nisbətən daha sərt təqvimlə tənzimlənir, gecikməyə yol verilmir. Qəbul portalında səhv və ya natamam doldurulmuş sənədlərin qəbulu dərhal dayandırılır və abituriyentə düzəliş üçün vaxt ayrılmır.
Sənəd qəbulu mərhələləri və konkret tarixlər
2025-ci il üçün əvvəlki illərin məzunları üçün sənəd qəbulu Dövlət İmtahan Mərkəzinin açıqladığı rəsmi təqvimə əsasən həyata keçirilir. Sənəd qəbulu adətən mart ayının ortalarından başlayır və aprel ayının ilk həftəsinə qədər davam edir. Bu tarixlər çərçivəsində abituriyentlər elektron platforma vasitəsilə müraciət edir, sənədlərini təsdiqləyir və onlara aid edilən şifrə ilə öz şəxsi kabinetlərinə daxil olaraq qəbul imtahanı üçün qeydiyyatdan keçirlər. Hər mərhələdə sistem avtomatik yoxlama aparır və yalnız düzgün, qaydalara uyğun doldurulmuş sənədlər qəbul olunur.
Qəbul imtahanına qeydiyyat: əsas sənədlər və tələblər
Əvvəlki illərin məzunları sənəd qəbulu zamanı aşağıdakı sənədləri təqdim etməlidirlər: şəxsiyyət vəsiqəsi (əsli və surəti), tam orta təhsil haqqında attestat (əsli və surəti), hərbi bilet və ya qeydiyyat vəsiqəsi (oğlanlar üçün), şəkil (rəqəmsal formatda), və dövlət rüsumunun ödənilməsi barədə qəbz. Bəzi ixtisaslar və xüsusi kateqoriyalar üçün əlavə sənədlər – sağlamlıq arayışı, beynəlxalq sertifikatlar və ya fərqli ölkədə alınan attestatın nostrifikasiyası tələb oluna bilər. Sənədlərin orijinalı və tamlığı ciddi yoxlanılır, saxta sənəd təqdim edənlər imtahanlardan və qəbul prosesindən uzaqlaşdırılır.
Əvvəlki illərin məzunları üçün qəbul şərtləri və fərqliliklər
Əvvəlki illərin məzunları cari ilin abituriyentləri ilə bərabər hüquqlara malikdir. Onların qəbul imtahanlarında iştirakı üçün əlavə yaş məhdudiyyəti, bal limiti və ya başqa xüsusi qayda nəzərdə tutulmur. Lakin bəzi hallarda ixtisaslar üzrə əlavə müsahibələr, qabiliyyət imtahanları və ya xüsusi kateqoriyalar üçün üstünlük balı tətbiq oluna bilər. Bəzi ali məktəblər xarici ölkələrdən gələn və ya Azərbaycandan başqa ölkədə təhsil almış məzunlar üçün əlavə qiymətləndirmə və ya nostrifikasiya tələb edir.
İmtahan və qəbul balları: Ən son tələblər və statistik rəqəmlər
2025-ci ildə qəbul imtahanlarının strukturu və qiymətləndirmə qaydaları əvvəlki illərlə müqayisədə ciddi yenilənib. İmtahanlarda fənn blokları üzrə sualların sayı, testlərin çətinlik səviyyəsi və qiymətləndirmə meyarları dəqiq şəkildə açıqlanır. Hər ali məktəb və ixtisas qrupu üçün minimum keçid balı ayrıca təyin olunur. Əvvəlki illərin məzunları bu balları toplamaq üçün DİM-in tədris proqramları, sınaq imtahanları və statistik göstəricilərindən istifadə edə bilər. Dövlət və özəl universitetlər arasında keçid ballarında fərq ola bilər.
Sənədlərin yoxlanılması və təsdiq mərhələləri
Sənəd qəbulu zamanı elektron sistemə yüklənən bütün sənədlər DİM-in müvafiq şöbəsi tərəfindən yoxlanılır. Tələb olunan sənədlərin tamlığı və düzgünlüyü təsdiqləndikdən sonra abituriyentin şəxsi kabinetinə “qəbul olundu” bildirişi göndərilir. Əgər sənədlərdə uyğunsuzluq, çatışmazlıq və ya saxtakarlıq aşkarlanarsa, abituriyent qəbul prosesindən kənarlaşdırılır və bu barədə rəsmi bildiriş göndərilir. Sənədlərin təsdiqlənməsi mərhələsində əlavə olaraq şəxsiyyət vəsiqəsinin, attestatın və digər sənədlərin orijinallığı yoxlanılır.
Qəbul imtahanında iştirak və nəticələrin qiymətləndirilməsi
Əvvəlki illərin məzunları qəbul imtahanında cari ilin abituriyentləri ilə eyni qaydada iştirak edirlər. İmtahan nəticələri dövlət portallarında və şəxsi kabinetlərdə dərc olunur. Abituriyentlərin balları DİM tərəfindən xüsusi alqoritmlə hesablanır və nəticələr avtomatik sistemdə yerləşdirilir. Qəbul nəticələri açıqlanan gün ərzində məzunlar seçdikləri ixtisaslar üzrə yerləşdirilmə şanslarını hesablayır və elektron seçim cədvəlinə uyğun olaraq yer seçimini həyata keçirirlər.
Əlavə imkanlar və xüsusi kvotalar
Əvvəlki illərin məzunları üçün də xüsusi güzəştlər, kvotalar və imtiyazlar tətbiq oluna bilər. Bura şəhid ailələrinin üzvləri, müharibə veteranları, əlilliyi olan şəxslər üçün dövlət tərəfindən ayrılan xüsusi yerlər daxildir. Dövlət proqramları çərçivəsində, müəyyən sahələrdə və regionlarda kadr ehtiyacını qarşılamaq məqsədilə əlavə yerlər, regional və sosial imtiyazlar da tətbiq edilir. Bu imkanlardan yararlanmaq üçün abituriyent xüsusi sənədlər təqdim etməlidir.
Əvvəlki illərin məzunları üçün qəbulun üstünlükləri və çağırışlar
Əvvəlki illərin məzunlarının ali təhsilə qəbulunda əsas üstünlük ondan ibarətdir ki, onlar artıq orta təhsil mərhələsini başa vurduqları üçün imtahana hazırlıq və özünütəhsil üçün kifayət qədər zaman və təcrübəyə malikdirlər. Lakin bəzi hallarda illər keçdikcə imtahan formatının dəyişməsi, proqramın yenilənməsi, bilik və motivasiya səviyyəsinin aşağı düşməsi problemlərə səbəb ola bilər. Bütün abituriyentlərə tövsiyə olunur ki, dövlət portalını, rəsmi sənədləri və qəbul təlimatlarını daim izləsin, heç bir mərhələni gecikdirməsin və müraciətlərini vaxtında elektron şəkildə təsdiqləsin.
Əvvəlki illərin məzunları üçün sənəd qəbulu 2025-ci ildə tamamilə şəffaf, elektron və açıq sistemlə aparılır. Hər kəs üçün bərabər hüquqlar və imkanlar yaradılıb, imtahan və sənəd qəbulu prosesi texnoloji və hüquqi baxımdan təkmilləşdirilib. Əsas şərt abituriyentin bütün sənədləri vaxtında və düzgün təqdim etməsi, imtahana psixoloji və elmi cəhətdən hazır olmasıdır. Müasir dövrün qəbul sistemi şəffaflıq, səmərəlilik və əlçatanlıq prinsipləri üzərində qurulub. Əvvəlki illərin məzunları bu imkanlardan yararlanaraq, istədikləri ixtisasa qəbul olmaq şansını əldə edirlər.
Ən çox verilən suallar
- Əvvəlki illərin məzunları sənəd qəbulunda iştirak edə bilərmi?
Bəli, əvvəlki illərin məzunları cari ilin abituriyentləri ilə eyni qaydada sənəd təqdim edib qəbul imtahanında iştirak edə bilərlər. - Sənəd qəbulu nə vaxt başlayır və neçə gün davam edir?
Adətən sənəd qəbulu mart ayının ortalarında başlayır və aprel ayının əvvəlində başa çatır, dəqiq tarixlər DİM-in rəsmi təqvimində açıqlanır. - Qəbul üçün hansı sənədlər tələb olunur?
Şəxsiyyət vəsiqəsi, attestat, hərbi bilet və ya qeydiyyat vəsiqəsi, rəqəmsal şəkil və dövlət rüsumunun qəbzi əsas sənədlərdir. - Sənədlər elektron qaydada necə təqdim olunur?
Abituriyent şəxsi kabinet yaradaraq DİM-in portalında elektron formada bütün sənədləri yükləyir və təsdiqləyir. - Əlavə güzəştlər və kvotalar varmı?
Bəli, şəhid ailələrinin üzvləri, əlilliyi olan şəxslər, veteranlar üçün xüsusi kvotalar və güzəştlər mövcuddur. - İmtahan və qiymətləndirmə necə aparılır?
Qəbul imtahanı DİM-in proqramı ilə keçirilir, nəticələr şəffaf şəkildə portalda yerləşdirilir və xüsusi alqoritmlə hesablanır. - Nə üçün sənədlər imtahandan əvvəl yoxlanılır?
Sənədlərin düzgünlüyü və tamlığı, imtahana buraxılış üçün əsas şərtdir; saxta və ya natamam sənədlər qəbul olunmur. - İmtahan nəticəsində yer seçimi necə edilir?
Nəticələr açıqlanandan sonra abituriyent elektron sistemdə seçim cədvəlindən istifadə etməklə ixtisas seçimini tamamlayır. - Əvvəlki illərin məzunları üçün əlavə tələblər varmı?
Xeyr, əlavə bal limiti, yaş məhdudiyyəti və ya xüsusi qayda tətbiq edilmir, əsas tələb düzgün sənəd təqdimatıdır. - Əlavə suallara və dəstəyə necə müraciət etmək olar?
DİM-in “Qaynar xətt” xidməti, rəsmi portal və yerli bölmələr vasitəsilə məsləhət və dəstək əldə etmək mümkündür.
