Ukraynanın cənub-şərqində, Dnepr çayının qumlu sahillərində yerləşən Zaporijjia şəhəri metallurgiya, maşınqayırma və enerji istehsalı müəssisələri ilə tanınır. Şəhərin sənaye xəritəsinin mərkəzində isə 1900-cü ildə təsis edilən, hazırkı adı ilə Milli Universitet “Zaporijjia Politexnik” dayanır. Tarixən Aleksandr II adına Yekaterinoslav Ali Sənaye Məktəbinin filialı kimi fəaliyyətə başlayan ali məktəb ilk illərdə metallurgiya və mexaniki mühəndislik ixtisasları üzrə cəmi iki fakültə ilə kifayətlənsə də, bir əsr ərzində energetikadan, avtomatlaşdırmadan tutmuş aviasiya və İT mühəndisliyinə qədər onlarla proqram formalaşdırdı. Sovet dövründə DneproGES hidroelektrik stansiyasının turbin hesablama qrupu, “Motor Siç” aviasiya zavodunun ilk qaz-turbina konstruktorları və Zaporoje polad kombinatının texnoloji istiqamətçiləri məhz burada yetişdi. 1994-cü ildə Ukrayna hökumətinin qərarı ilə ali məktəbə “dövlət” statusu, 2009-da isə “milli” adı verildi; 2018-ci ildən brand yenilənərək “Zaporijjia Politexnik” kimi rəsmiləşdirildi. Hal-hazırda tələbə sayı 14 minə yaxın, professor-müəllim heyəti isə 1 600 nəfərdir; onların 60 faizi elmlər doktoru və ya fəlsəfə doktoru dərəcəsinə malikdir. Kampus 70 hektar yaşıl zolaqla əhatələnmiş yeddi tədris korpusu, “Dnepr TechnoPark” startap akseleratoru, aviasiya mühərrikləri sınaq mərkəzi, 2 MW-lıq günəş paneli sahəsi və 24/7 açıq superkompüter klasteri ilə regionun əsas tədqiqat mərkəzidir. Boloniya prosesinə tam inteqrasiya olunmuş ECTS sistemi, Almaniya, Polşa, Fransa və Cənubi Koreya universitetləri ilə ikili diplom memorandumu və illik 300-dən artıq Erasmus+ mobillik kvotası “Zaporijjia Politexnik” məzunlarına qlobal əmək bazarında rəqabət üstünlüyü qazandırır.
Tarixi irs və inkişaf mərhələləri
İnstitutun əsası 1900-cü ildə metallurgiya sənayesinin kadr ehtiyacını ödəmək məqsədilə qoyuldu və ilk rektor professor İlya Timofeyev metallurgiya laboratoriyasını Almaniyanın Fraunhofer cəmiyyətinin standartlarına əsasən qurdu. Birinci Dünya müharibəsi illərində zavodların hərbi sifarişləri artdıqca mexanika emalatxanalarında tank motorlarının detal möhürü və zireh poladının faza çevrilməsi tədqiqatları aparıldı.
Sovet hakimiyyəti dönəmində ali məktəb Zaporoje avtomobil zavoduna kadr hazırlamaq üçün texnologiya, “Motor Siç”ə mühəndis kadrı yetişdirmək üçün aviasiya mühəndisliyi fakültələrini təsis etdi. İkinci Dünya müharibəsi zamanı institut Ural vilayətinə evakuasiya olunsa da, 1944-cü ildə şəhərə qayıdıb elektrik maşınqayırma, qeyri-üzvi kimya və avtonom energetika kafedralarını bərpa etdi.
Akademik struktur və fakültələr
Universitetdə on fakültə, dörd elmi-tədqiqat institutu və üç kollec fəaliyyət göstərir. Əsas fakültələr Metallurgiya və Qara Metalurji Texnologiyaları, Energetika, Aviasiya Mühəndisliyi, Mexanika və Robototexnika, Kompüter Elmləri və Kiber Təhlükəsizlik, İqtisadiyyat və İdarəetmə, Humanitar-Dil Hazırlığı fakültələridir. Fakültələrin nəzdində ümumilikdə 60-dan artıq kafedra var və onların hamısı beynəlxalq akkreditasiyadan keçmiş proqramlar təqdim edir.
Modul-kredit sisteminin elastikliyi tələbələrə hər semestr fənlərarası seçmə imkanı yaradır. Məsələn, Kompüter Elmləri fakültəsinin tələbəsi Aviasiya fakultəsindən “Dron naviqasiyası” modulu götürərək süni intellekt ixtisasını pilotsuz sistemlərlə birləşdirə bilir.
Tədris proqramları və ixtisas spektri
Energetika fakültəsi bakalavr səviyyəsində “Bərpa olunan enerji mənbələri”, “İstilik energetikası” və “Güc elektronikası” proqramlarını təklif edir. Magistr ixtisaslaşmalarına “Enerji anbar sistemləri” və “Şəbəkə stabiliyinin rəqəmsal idarəetməsi” daxildir.
Aviasiya Mühəndisliyi fakültəsində “Gəzinti dronlarının konstruksiyası”, “Turboventil mühərrikləri”, “Kompozit qanad texnologiyası” proqramları var; laboratoriyalarda 70 kN-a qədər gücə malik turboreaktiv stend, kompozit lay-lay skaneri və aerodinamik tunel fəaliyyət göstərir.
| Fakültə | Əsas ixtisaslar | Tədris dili | Müddət (il) | Təhsil haqqı (USD/il) | Tələbə sayı |
|---|---|---|---|---|---|
| Metallurgiya | Polad ərintiləri, Sferoqrafit tökmə | Ukrayna / İngilis | 4 | 2 500 | 1 900 |
| Energetika | Bərpa olunan enerji, Şəbəkə avtomatikası | Ukrayna / İngilis | 4 | 2 700 | 2 200 |
| Aviasiya mühəndisliyi | Turboventil, Dron texnologiyası | Ukrayna / İngilis | 4 | 2 900 | 1 600 |
| Mexanika və Robototexnika | CNC sistemləri, Sənaye robotları | Ukrayna / İngilis | 4 | 2 600 | 2 100 |
| Kompüter Elmləri | Süni intellekt, Kiber təhlükəsizlik | Ukrayna / İngilis | 4 | 2 800 | 3 100 |
| İqtisadiyyat | Rəqəmsal logistika, Layihə idarəetməsi | Ukrayna / İngilis | 4 | 2 400 | 1 800 |
Elmi-tədqiqat və innovativ mərkəzlər
“ZapTech Supercomputer Center” petaflop güclü hesablama klasterində aerodinamik modelləşdirmə, molekulyar dinamik simulyasiya və böyük məlumat analitikası aparılır. Sürücüsüz Avtomobillər Laboratoriyası 5G şəbəkəli poliqonda lidar-kamera sensor füzyonu və V2X protokollarını test edir.
“Green Steel Hub” metallurgiya fakültəsinin tərkibində hidrogen reduksiyalı polad əridilməsi layihəsi həyata keçirir və 2030-a qədər CO₂ emissiyasını 40% azaltmağı hədəfləyir. Layihə Horizon Europe proqramı çərçivəsində maliyyələşir.
Beynəlxalq əlaqələr və ikili diplomlar
Universitet 260 Erasmus+ tərəfdaşı, 40 ikili diplom sazişi və onlarla “joint-degree” layihəsi ilə qlobal akademik şəbəkədə aktivdir. Almaniyanın RWTH Aachen, Polşanın AGH, Fransanın Arts et Métiers, Cənubi Koreyanın Hanyang Universiteti ilə birgə proqramlar mövcuddur.
“Motor Siç-Airbus” konsorsiumu çərçivəsində tələbələr Airbus Defence & Space zavodunda altı aylıq təcrübə keçir, diplom layihəsini zavodun real texniki problemlərinə həsr edir.
Kampus, sosial mühit və idman infrastrukturu
Kampusda altı yataqxana, 25 metrlik üzgüçülük hovuzu, 5 000 yerlik stadion, elektron idman arenası və “Maker-Space” 3D-print emalatxanası fəaliyyət göstərir. Tələbə birliyi “PolyTech Drive” hər il “Steel-Hack” marafonunda 48 saat ərzində poladın kükürd azaldılması üçün süni intellekt alqoritmləri hazırlayır.
“Eco-Campus” təşəbbüsü ilə günəş panelləri qurulub, plastik tullantılar 3D printer filamentinə çevrilir və hidroponik istixana şəhərin kafe şəbəkəsini yaşıl salatla təmin edir.
Qəbul prosesi və maliyyə dəstəyi
Bakalavr pilləsinə qəbul üçün riyaziyyə və fizika üzrə milli test, ingilis bölməsinə müraciət edənlər üçün IELTS 6.0 balı tələb edilir. Magistr namizədləri tədqiqat təklifi və müsahibədən keçir.
“Zap Future” təqaüdü ilk 200 bal toplayan abituriyentlərin təhsil haqqını tam qarşılayır. “Start-Steel Fund” metallurgiya üzrə startap ideyası olan tələbələrə 5 000 dollaradək qrant ayırır.
Məzunların karyera perspektivləri
Məzunların 90 faizi ilk on ay ərzində ixtisasına uyğun iş tapır. Aviasiya mühəndisləri “Motor Siç” və Airbus-da, energetiklər Siemens Energy və DTEK-də, İT məzunları EPAM və SoftServe şirkətlərində çalışırlar. “Career Bridge” portalı 2 000-dən çox vakansiya, CV generatoru və süni intellektlə müsahibə məşqi təqdim edir.
Milli Universitet “Zaporijjia Politexnik” bir əsrdən çoxdur ki, metallurgiyadan süni intellektə qədər geniş spektrdə sənaye kadrlarını yetişdirir. Universitetin elmi laboratoriyaları və startap akseleratorları ideyanı prototipə, prototipi isə sənaye həllinə çevirməyi mümkün edir. Fakültələrin modul quruluşu tələbələrə fənlərarası istiqamətlərdə sərbəst hərəkət, ikili diplom mexanizmi isə qlobal sertifikat şansı yaradır. Kampusdakı “Green Steel Hub” və “Dron Mobility Test-Site” kimi mərkəzlər regionun texnoloji inkişafına real töhfə verir. Beynəlxalq tərəfdaşlıqlar tələbələrə Avropa və Asiyanın qabaqcıl laboratoriyalarında təcrübə imkanı təqdim edir. Sosial və idman infrastrukturu balanslı tələbə həyatı formalaşdırır, ekoloji təşəbbüslər yaşıl gələcəyi reallaşdırır. Strateji plan 2030-a qədər hidrogen metalurgiyası, sürücüsüz nəqliyyat dəhlizi və rəqəmsal ikiz texnologiyalarında liderlik iddiasını ortaya qoyur. Zaporijjia Politexnik bu ambisiyaları həyata keçirəcək güclü akademik heyətə, innovativ kampus infrastrukturuna və qlobal perspektivli tələbə ordusuna sahibdir.
Ən Çox Verilən Suallar
Universitet Zaporijjia şəhərinin Sobornıy prospekti 226 ünvanında, Dnepr çayına yaxın ərazidə yerləşir. Kampus əsas avtobus marşrutlarına və “Prospekt Metalurqiv” tramvay xəttinə yaxındır. Şəhərin mərkəzinə ictimai nəqliyyatla on beş dəqiqəyə getmək mümkündür.
Hazırda on fakültə və dörd elmi-tədqiqat institutu var. Əsas istiqamətlər arasında Metallurgiya, Energetika, Aviasiya mühəndisliyi, Mexanika-Robototexnika, Kompüter Elmləri və İqtisadiyyat fakültələri yer alır. Hər fakültənin öz sahə laboratoriyaları və sənaye partnyoru mövcuddur.
Əsas tədris dili ukrayna dilidir, lakin ixtisasların təxminən 40 faizi ingilis dilində paralel qruplarla təklif olunur. Rus bölmələri 2018-ci ildən ləğv edilib. Xarici tələbələr üçün birillik ukrayna dili hazırlıq proqramı mövcuddur.
İllik təhsil haqqı fakültədən asılı olaraq 2 400-2 900 ABŞ dolları aralığındadır. Ödəniş semestrlik və ya rüblük qrafiklə həyata keçirilə bilər. Yüksək bal toplayanlar və aktiv tədqiqatçılar üçün 30-50 faiz endirim imkanı var.
Kampusda altı yataqxana 4 000-dən çox tələbəyə xidmət edir. Otaqlar iki-üç nəfərlik, blok sistemindədir və yüksək sürətli internet, mətbəx və camaşırxana ilə təchiz olunub. İllik yataqxana haqqı 550-700 dollar civarındadır. Təhlükəsizlik məqsədilə giriş kartları və 24 saat videomüşahidə sistemi mövcuddur.
Birinci kursdan laboratoriya layihələri, ikinci kursdan isə sənaye müəssisələrində 6-8 həftəlik istehsalat təcrübəsi keçirilir. Aviasiya laboratoriyası, “Smart Road” poliqonu və “Green Steel Hub” praktikanın əsas məkanlarıdır. Proses ECTS kreditlərinə daxil edilir.
“ZapTech Supercomputer Center” aerodinamik simulyasiya və böyük məlumat analitikası aparmaq üçün petaflop hesablamalar təqdim edir. “Green Steel Hub” hidrogen reduksiyalı polad əriməsi üzərində çalışır. Sürücüsüz Avtomobillər Laboratoriyası lidar və V2X protokollarını test edir.
Erasmus+, DAAD, CEEPUS və Horizon Europe proqramlarında universitet aktivdir. Almaniya, Polşa, Fransa və Cənubi Koreya ilə ikili diplom layihələri mövcuddur. Mübadilə müddətində təhsil haqqı tutulmur, aylıq təqaüd verilir və kreditlər tam tanınır.
Kampusda 25 metrlik hovuz, 5 000 yerlik stadion, elektron idman arenası və “Maker-Space” 3D-print emalatxanası mövcuddur. Tələbə klubu “PolyTech Drive” hər il “Steel-Hack” və “Eco-Campus” layihələri təşkil edir. İdman komandaları stolüstü tennis və yüngül atletika üzrə ölkə çempionatlarında mükafat qazanırlar.
Məzunların 90 faizi on ay ərzində ixtisasına uyğun iş tapır. Aviasiya mühəndisləri “Motor Siç” və Airbus-da, energetiklər Siemens Energy və DTEK-də, İT mütəxəssisləri EPAM və SoftServe-də çalışırlar. “Career Bridge” platforması CV generatoru və süni intellektli müsahibə məşqi təqdim edir.
