Muzey mərkəzləri bir millətin keçmişinin, mədəni yaddaşının və tarixi irsinin qorunması və nəsillərə ötürülməsi üçün əvəzolunmaz rol oynayan mədəniyyət ocaqlarıdır. Onlar təkcə tarixi əşyaların qorunduğu yerlər deyil, həm də öyrədici, maarifləndirici və cəmiyyətə istiqamət verən institutlardır. Azərbaycanda fəaliyyət göstərən muzeylər içərisində xüsusi çəkisi olan Bakı şəhərindəki Muzey Mərkəzi, ölkənin mədəni həyatının parlaq simvoluna çevrilmişdir. Bu mərkəz özündə elmi, bədii, tarixi və etnoqrafik dəyərləri birləşdirərək həm yerli, həm də xarici ziyarətçilər üçün cəlbedici və faydalı bir mədəniyyət məkanıdır. Ünvanı: Muzey Mərkəzi, Neftçilər prospekti, Bakı şəhəri.
Muzey Mərkəzinin Yaranma Tarixi
Muzey Mərkəzinin təməli keçmiş SSRİ dövründə – 1960-cı illərdə qoyulmuşdur. Bu dövrdə Sovet İttifaqında mədəniyyətin sistemli şəkildə təşkili istiqamətində bir sıra təşəbbüslər həyata keçirilirdi. Azərbaycan da bu prosesin bir hissəsi kimi bir çox mədəniyyət ocaqları ilə zənginləşdirilmişdir. Həmin dövrdə inşa edilən bu bina ilkin olaraq Mədəniyyət Evi kimi fəaliyyət göstərmişdir. Lakin zaman keçdikcə onun funksiyası dəyişmiş və Azərbaycan xalqının zəngin tarixini, mədəniyyətini, incəsənətini və milli kimliyini əks etdirən eksponatları nümayiş etdirmək üçün muzey formasında yenidən təşkil olunmuşdur. 1991-ci ildə Azərbaycan müstəqillik qazandıqdan sonra mərkəzə rəsmi olaraq “Muzey Mərkəzi” statusu verilmişdir. Bu status mərkəzin fəaliyyətini daha da genişləndirmiş və onu ölkə səviyyəsində mədəniyyətin simvoluna çevirmişdir.
Arxitektura və Daxili Quruluş
Muzey Mərkəzinin binası estetik və funksional baxımdan yüksək səviyyədə düşünülmüş memarlıq nümunəsidir. Binanın fasadı neoklassik və modernist memarlığın sintezini əks etdirir. Yüksək tavanlı geniş giriş zalı, simmetrik sütunlarla bəzədilmiş fasad, geniş pəncərələr və təbii işığın içəri dolmasına imkan yaradan konstruksiyalar mərkəzin ilk baxışdan təsirli görünməsini təmin edir. Daxili struktur isə funksional olaraq sərgi salonları, arxiv otaqları, konfrans və seminar zalları, fond və elmi-tədqiqat bölmələri, kitabxana və müasir laboratoriyalarla təmin edilmişdir. Hər bir otaq iqlimə nəzarət, mühafizə, xüsusi işıqlandırma və eksponatların qorunmasına uyğun avadanlıqlarla təchiz olunmuşdur. Bu şərait elmi və ictimai fəaliyyətlərin eyni zamanda və yüksək səviyyədə aparılmasına şərait yaradır.
Mərkəzdə Təşkil Olunan Ekspozisiyalar
Muzey Mərkəzində hər biri özlüyündə elmi və bədii əhəmiyyət daşıyan müxtəlif ekspozisiyalar təşkil olunur. Bu ekspozisiyalar əsasən iki kateqoriyaya bölünür: daimi və müvəqqəti. Daimi ekspozisiyalar Azərbaycan tarixini əhatə edən dövrləri tematik şəkildə təqdim edir. Burada neolit dövründən başlayaraq antik və orta əsrlərə, xanlıqlar dövrünə, çar Rusiyası mərhələsinə və nəhayət, müstəqillik dövrünə qədər olan mərhələlər haqqında nadir eksponatlar nümayiş olunur. Hər bir dövr üçün xüsusi tematik guşələr yaradılmış və interaktiv panellərlə müşayiət olunur. Xalçaçılıq, miniatür sənəti, tətbiqi sənət nümunələri, qədim silahlar və milli geyimlər burada ziyarətçilərə təqdim olunur. Müvəqqəti sərgilər isə həm yerli, həm də xarici müəlliflərin əsərlərindən ibarət olur. Foto sənəti, rəssamlıq, arxitektura, dizayn, sənədli materiallar kimi müxtəlif sahələrə həsr olunmuş bu sərgilər Mərkəzin daim yenilənən və dinamik bir məkana çevrildiyini göstərir.
Muzey Mərkəzinin Təhsil və Maarifçilik Rolu
Muzey Mərkəzi təhsilin qeyri-formal mühitdə həyata keçirilməsi baxımından əhəmiyyətli rol oynayır. Məktəblilər və tələbələr üçün tematik ekskursiyalar, interaktiv dərslər və ustad dərsləri təşkil olunur. Bu dərslər konkret bir mövzuya həsr olunur və müasir pedaqoji yanaşmalara əsaslanır. Həmçinin tarix, incəsənət, mədəni irs, arxeologiya və etnoqrafiya mövzularında təlimlər keçirilir. Bu proseslər təhsil müəssisələri ilə sıx əməkdaşlıq şəraitində təşkil olunur. Muzeydə yerləşən kitabxana və arxiv isə tədqiqatçılar üçün zəngin mənbə rolunu oynayır. Bu resurslar elmi məqalələrin, dissertasiyaların və mədəni layihələrin hazırlanmasında geniş istifadə olunur. Maarifləndirmə tədbirləri təkcə uşaqlarla deyil, böyüklərlə də işləyir – ailəvi proqramlar, açıq dərslər, müzakirə və film seansları bunun bir hissəsidir.
Beynəlxalq Əməkdaşlıqlar və Layihələr
Muzey Mərkəzinin fəaliyyətində beynəlxalq əməkdaşlıq xüsusi yer tutur. Burada Fransa Milli Muzeyi, Almaniyanın Berlin Mədəniyyət Fondu, İtaliya Arxeologiya Akademiyası, Rusiyanın Dövlət Tarix Muzeyi, Türkiyənin Topqapı Sarayı və digər mötəbər mədəniyyət müəssisələri ilə əməkdaşlıq mövcuddur. Bu çərçivədə beynəlxalq sərgilər, birgə elmi simpoziumlar, mübadilə proqramları və rəqəmsallaşdırma layihələri həyata keçirilir. Həmçinin UNESCO, ICOM və İSESCO kimi beynəlxalq təşkilatlarla birbaşa əməkdaşlıq mərkəzin beynəlxalq mövqeyini daha da gücləndirir. Xarici mütəxəssislərlə təlimlər, sənədli layihələr və ekspozisiyaların dünya miqyasında təqdimatı bu əməkdaşlıqların əsas nəticələrindəndir.
Mədəni Tədbirlər və İctimai Aktivlik
Mərkəz təkcə muzey deyil, həm də canlı ictimai mədəniyyət platforması kimi fəaliyyət göstərir. İlin müxtəlif dövrlərində milli bayramlarla əlaqəli tədbirlər, ustad sənətkarlarla görüşlər, musiqi proqramları, müasir və klassik incəsənət axşamları, ədəbiyyat gecələri və film nümayişləri təşkil olunur. Ziyarətçilər bu tədbirlər vasitəsilə həm əylənir, həm də maariflənirlər. Ailəvi proqramlar, uşaqlar üçün interaktiv oyunlar, tematik rəssamlıq atelyeləri və milli bayramlar çərçivəsində bədii festivallar Mərkəzin hər yaş qrupundan olan auditoriyanı əhatə etməsinə şərait yaradır. Bu tədbirlər mərkəzin ictimai nüfuzunu artırır və onun mədəni liderlik rolunu gücləndirir.
Rəqəmsallaşma və İnnovativ Yanaşmalar
Zamanın tələblərinə uyğun olaraq, Muzey Mərkəzində rəqəmsallaşma və innovativ yanaşmalar xüsusi yer tutur. Eksponatların foto və video formatda yüksək keyfiyyətli arxivləri yaradılmış, 3D texnologiyalar vasitəsilə bəzi əşyaların virtual görüntüləri hazırlanmışdır. Onlayn sərgi platforması vasitəsilə istifadəçilər dünyanın istənilən nöqtəsindən Muzey Mərkəzinin kolleksiyası ilə tanış ola bilirlər. Virtual turlar, audio-bələdçilər, interaktiv ekranlar və mobil tətbiqlər vasitəsilə ziyarətçilərin təcrübəsi daha zəngin və cəlbedici hala gətirilmişdir. Bundan əlavə, sosial inklüzivlik prinsiplərinə uyğun olaraq, əlil şəxslər üçün vizual və eşitmə bələdçi sistemləri də yaradılmışdır.
Sosial Media və Kommunikasiya Strategiyası
Muzey Mərkəzinin informasiya strategiyası açıq və qarşılıqlı əlaqəyə əsaslanır. Sosial media platformalarında (Facebook, Instagram, YouTube, Telegram və s.) gündəlik olaraq yenilənən kontent, eksponatlar haqqında maraqlı məlumatlar, canlı yayımlar, elmi reportajlar və müsahibələr paylaşılır. Ziyarətçi təəssüratları, müsabiqələr və şərhlərlə aparılan interaktiv kommunikasiyalar sayəsində muzeyin auditoriyası daim genişlənir. Mərkəzin rəsmi veb saytı da daima yenilənir, tədbirlər və sərgilər barədə operativ məlumatlar təqdim olunur. Elektron bülletenlər və xəbər listələri vasitəsilə ictimaiyyətlə daimi informasiya əlaqəsi qurulur.
Ziyarətçilər və Statistik Göstəricilər
Muzey Mərkəzini ziyarət edənlərin sayı ildən-ilə artmaqdadır. Hər il orta hesabla 50-70 min nəfər ziyarətçi mərkəzdə olmuş olur. Bu ziyarətçilər arasında yerli əhali ilə yanaşı, xarici turistlər, beynəlxalq nümayəndə heyətləri, alimlər və jurnalistlər də yer alır. Təhsil müəssisələri ilə bağlanmış protokollar çərçivəsində şagird və tələbələr üçün ekskursiyalar təşkil olunur. Ən çox ziyarətçi axını Novruz bayramı, Respublika Günü və 18 may – Beynəlxalq Muzey Günü ərəfəsində müşahidə olunur. Statistik məlumatlara əsasən, ailəvi və uşaq auditoriyası artan ziyarətçi sayında əsas paya sahibdir. Bu isə muzeyin cəmiyyətlə real əlaqələrinin güclü olduğunu göstərir.
Ünvan və Əlaqə Məlumatları
Ünvan
Neftçilər, Bakı, Səbail, AZ1000
Əlaqə Məlumatları
Telefon:(+994 12) 493-97-19, (+994 12) 498-83-48, (+994 12) 493-72-87, (+994 12) 493-58-83
Faks:(+994 12) 493-72-87
Web səhifə:http://www.museumcenter.az https://www.facebook.com/museumcenterbaku/
Muzey Mərkəzi Azərbaycanın mədəni irsinin qorunmasında, cəmiyyətin estetik və tarixi şüurunun formalaşmasında əvəzolunmaz rol oynayır. O, sadəcə eksponatların nümayiş etdirildiyi fiziki məkan deyil, həm də elmin, təhsilin, yaradıcılığın və milli yaddaşın canlı platformasıdır. İnnovativ texnologiyaların tətbiqi, beynəlxalq əlaqələrin genişlənməsi və maarifləndirici proqramlarla bu mərkəz gələcək nəsillərə mədəniyyətin nə olduğunu izah etməyə davam edir.
Ən Çox Verilən Suallar
Muzey Mərkəzi 1960-cı illərdə inşa olunmuş və 1991-ci ildən sonra müstəqil Azərbaycanın əsas mədəniyyət ocaqlarından biri kimi formalaşmışdır.
Burada Azərbaycan tarixini, incəsənətini və etnoqrafiyasını əhatə edən daimi sərgilərlə yanaşı, yerli və beynəlxalq müvəqqəti sərgilər də keçirilir.
Muzey Mərkəzində məktəblilər və tələbələr üçün təlimlər, ekskursiyalar, ustad dərsləri və interaktiv dərslər təşkil olunur.
Bəli, mərkəz bir çox ölkələrin muzey və mədəniyyət qurumları ilə əməkdaşlıq edir və beynəlxalq layihələrdə iştirak edir.
Rəqəmsallaşdırma, virtual turlar, elektron kataloqlar və mobil tətbiqlərlə eksponatlara müasir yanaşma təmin olunur.
Mərkəz bütün yaş qruplarına – uşaqlardan tutmuş alimlərə qədər – müxtəlif proqramlar təqdim edir.
Bəzi ekspozisiyalar ödənişli, bəziləri isə sərbəst girişlidir. Xüsusi günlərdə giriş pulsuz olur.
Mərkəz Bakı şəhərinin mərkəzində, Nizami küçəsində yerləşir və asanlıqla ictimai nəqliyyatla çatmaq mümkündür.
Sərgi fəaliyyəti, elmi tədqiqat, maarifləndirmə, arxivləşdirmə və ictimai tədbirlərlə məşğuldur.
Yeni texnologiyaların tətbiqi, ekspozisiyaların zənginləşdirilməsi və beynəlxalq iştirakın artırılması əsas prioritetlərdəndir.
