Muzzəmmil Surəsi: İstifadəsi, Ümumi Məlumatı, Təsiri

Muzzəmmil surəsi Qurani-Kərimin ən dərin mənalı və təsirli surələrindən biridir. Bu surə insanın ruhuna təsir edən, onu gecənin səssizliyində Allaha yaxınlaşdıran, ibadətə təşviq edən, təqva və səbir aşılayan ayələrlə doludur. Surə İslamın ilk dövrlərində nazil olmuşdur və bir çox mütəxəssislərin fikrincə, Peyğəmbər (s.ə.s) və ilk müsəlmanlar üçün əhəmiyyətli mənəvi güc mənbəyi olmuşdur. Onun daxilindəki çağırışlar, xüsusilə gecə ibadəti, səbirli olmaq və Quran oxumağa təşviq etməsi ilə insanın həm fərdi, həm də ictimai həyatını əhatə edən dəyərləri özündə cəmləyir.

Muzzəmmil sözü “örtünüb bürünən” mənasını verir və ilk ayədə Peyğəmbər Məhəmməd (s.ə.s)-ə birbaşa müraciətlə bu şəkildə xitab edilir. Bu müraciət onun məsuliyyət yükünü, peyğəmbərlik vəzifəsinin ağırlığını, gecə ibadəti ilə buna hazırlıq çağırışını ehtiva edir. Muzzəmmil surəsinin ruhani mahiyyəti, onun fərdi təmizlənmə, dualarla Allahla bağ qurma və mənəvi yüksəlişə dəvət etməsi ilə müsəlmanlar üçün hər zaman xüsusi yer tutmuşdur.

Muzzəmmil Surəsinin Ümumi Məlumatı

Muzzəmmil surəsi Qurani-Kərimin 73-cü surəsidir və Məkkədə nazil olmuşdur. Surə 20 ayədən ibarətdir. İlk 19 ayəsi Məkkə dövründə, sonuncu 20-ci ayə isə Medinədə nazil olmuşdur. Surənin məzmunu əsasən gecə ibadətinin əhəmiyyətini, səbirli olmağın vacibliyini və Quranın tədricən oxunmasının hikmətlərini əhatə edir. Peyğəmbərə və onun ardıcıllarına Allah qarşısında məsuliyyətlərini dərk etmək və bu məsuliyyətlə yaşamaq tövsiyə edilir.

“Muzzəmmil” Sözünün Mənası və Ayədəki İstifadəsi

“Muzzəmmil” ərəb dilində “örtüyə bürünən”, “özünü örtən” mənasına gələn “zammala” felindən törəmiş bir isimdir. Burada Peyğəmbər Məhəmmədə (s.ə.s) bu cür xitab edilməsi onun o dövrdə çətinliklər və qorxu içində Allaha sığınaraq bədənini örtməsi ilə əlaqələndirilir. Ayədə bu müraciət həm təsəlli, həm də mühüm bir vəzifəyə çağırış xarakteri daşıyır.

Bu çağırışda həm ilahi məhəbbət, həm də vəhyin ağırlığına qarşı bir hazırlıq hiss olunur. Həmçinin, bu bürünmə halı yalnız fiziki deyil, mənəvi hazırlıq və təmərküzü də simvolizə edir. Allah peyğəmbərinə “örtünüb bürünən” deyə müraciət edərək, onun mübarək vəzifəyə mənəvi hazırlığını başlatmış olur.

Surənin İlk Ayələrində Gecə Namazına Çağırış

Muzzəmmil surəsinin ilk ayələrində Allah Rəsuluna gecənin müəyyən bir hissəsini namaz və Quran oxumaqla keçirməyi əmr edir. Bu ayələrdə bildirilir ki, gecə vaxtı ibadət insanın ruhuna daha dərindən təsir edir və qəlbin Allahla bağ qurması üçün daha əlverişlidir. Ayədə belə buyrulur:

“Ey örtüyə bürünən! Gecə (namaz üçün) qalx – bir azı – yarısını – ya ondan bir az əskilt, ya da bir az artır. Quranı tərtil ilə oxu.” (Muzzəmmil, 1-4)

Bu ayələr göstərir ki, İslamın ilk mərhələsində gecə namazı çox mühüm ibadət forması kimi təsbit edilmiş və Peyğəmbər (s.ə.s) ona xüsusi diqqət yetirməyə çağırılmışdır. Tərtil ilə oxumaq – yəni Quranı ayə-ayə, düşünərək, mənasını anlayaraq oxumaq – ruhani qidalanmanın və mənəvi yüksəlişin əsas şərti kimi təqdim olunur.

Peyğəmbərin Daşıdığı Məsuliyyət və Səbir Vurgusu

Surənin ortaq məzmun hissələrindən biri də Peyğəmbərin (s.ə.s) qarşılaşdığı çətinliklərə qarşı səbirli olmağa çağırılmasıdır. Allah ona qarşı çıxanlara qarşı səbirli olmağı, Allahın hökmünə təslim olmağı əmr edir:

“Rəbbinin hökmünə səbir et və onlardan heç birinə itaət etmə.” (Muzzəmmil, 10)

Bu ayə Peyğəmbərin yalnız dini təbliğ etməklə deyil, eyni zamanda qarşısına çıxacaq maneələrə qarşı əzmkar və qətiyyətli olma vəzifəsini də daşıdığını göstərir. İslam tarixində ilk illər məhz bu cür səbirli mübarizənin nəticəsində uğurla tamamlanmışdır.

Quranın Tədricən Nazil Olmasının Hikməti

Surənin ortasında Quranın tədricən nazil olmasının səbəbi izah olunur. Ayələrdə bildirilir ki, bu təqdir Allahın insanın fiziki və psixoloji gücünü nəzərə alaraq verdiyi hikmətli bir qərardır. Quran bir anda deyil, zamanla, mərhələli şəkildə nazil olmuşdur ki, insanlar onu dərk edib həyatlarına tətbiq edə bilsinlər:

“Biz sənin üstünə ağır bir söz göndərəcəyik.” (Muzzəmmil, 5)

Buradakı “ağır söz” Quranın ilahi hikmətlərlə dolu, məsuliyyət yükləyən bir vəhy olduğunu göstərir. Bu ayə həmçinin vəhyin Peyğəmbərə və müsəlmanlara gətirdiyi mənəvi məsuliyyətin ağırlığını izah edir.

Gecə İbadəti və Günlük Məşğələlər Arasındakı Tarazlıq

Surənin sonrakı hissələrində Allah insanın zəifliyini, iş-güc, səfər, qazanc, müharibə və digər gündəlik məsuliyyətlərini nəzərə alaraq gecə namazı ilə bağlı bir yumşalma gətirir:

“Şübhəsiz ki, Rəbbin bilir ki, sən və səninlə olanlardan bir dəstə gecənin üçdə ikisindən azında, yarısında və ya üçdə birində (namaza) qalxırsınız…” (Muzzəmmil, 20)

Bu ayədə həm peyğəmbərə, həm də digər möminlərə xitab olunur. Ayə göstərir ki, din insanın həyat gerçəkliyini nəzərə alır, ibadət və dünyəvi məşğələlər arasında bir balans yaradılmasını əmr edir.

Sədəqə, Tövbə və Allahdan Mükafat Gözləmək

Muzzəmmil surəsi təkcə ibadət deyil, eyni zamanda əxlaqi və ictimai davranışlarla da bağlıdır. Sonuncu ayədə Quran oxumaq, namaz qılmaq, zəkat vermək və Allahdan bağışlanmaq istəmək tövsiyə olunur. Bu, İslamın sadəcə bir ibadət dini deyil, həm də insanın maddi və mənəvi həyatına dair tam bir həyat sistemi olduğunu göstərir.

“Namaz qılın, zəkat verin, Allaha gözəl borc verin. Özünüz üçün etdiyiniz yaxşı əməlləri Allahın yanında daha xeyirli və daha böyük mükafatla tapacaqsınız.” (Muzzəmmil, 20)

Bu ayə həm fərdi, həm də ictimai məsuliyyəti aşılayır. İnsan yalnız öz mənəvi paklığı ilə deyil, başqalarına faydalı olmaqla da Allah qatında yüksəlir.

Muzzəmmil Surəsinin Ruhani Təsiri

Muzzəmmil surəsi Qurani-Kərimin insanı Allahla təkbətək qalmağa, dərindən düşünməyə və özünü hesaba çəkməyə çağıran mühüm surələrindən biridir. Gecə vaxtı edilən ibadət, sakitlik içində edilən dua və tərtil ilə oxunan Quran insanın ruhunda dərin iz buraxır. Bu surə eyni zamanda insanın həyat tərzini formalaşdıran və istiqamətləndirən ayələrlə doludur. Müsəlmanların gündəlik həyatında bu surəni mütəmadi oxumaq, onun mesajlarını həyat tərzinə çevirmək ruhani baxımdan böyük təsir göstərir.

Muzzəmmil surəsi hər bir müsəlman üçün həm bir məsuliyyət çağırışıdır, həm də mənəvi güc mənbəyidir. Surənin verdiyi mesajlar sadəcə bir dövrə deyil, bütün zamanlara aiddir. Gecə ibadəti, səbir, tədrici tərbiyə, Quranın təqvalı şəkildə oxunması və əxlaqi davranışlarla bağlı göstərilən tövsiyələr müasir insanın həyatında da eyni dərəcədə aktualdır. Həyatın təlaş və yorğunluqları arasında bu surənin ayələri insanı Allaha yaxınlaşdırır, ona ruhani bir sığınacaq bəxş edir. Surə həm fərdi, həm də kollektiv inkişaf üçün yol xəritəsi təqdim edir və insanı yalnız dünyəvi deyil, axirətə də hazırlaşdırır.

Ən Çox Verilən Suallar