Niyaməddin Musayev: Həyatı, Yaradıcılığı

Niyaməddin Cabbar oğlu Musayev (1 iyun 1940, İmişli rayonu) Azərbaycan musiqi mədəniyyətində dəyərli yeri olan sənətkarlardandır. O, xalq musiqisinin dərin duyğularını müasir estrada formaları ilə birləşdirərək yeni ifadə üslubu yaratmışdır. Xanəndəlikdən daha çox, vokal-instrumental ansambl formatı və elektro-akustik tərzi ilə göz oxşayan ifalara imza atan Musayev, ölkəmizdə pop musiqinin əsasını qoyan pionerlərdən sayılır . Uzun illər səhnədə, həmçinin bəstəkar və topluluq rəhbəri kimi fəaliyyətini davam etdirən sənətçi Azərbaycanın milli musiqi xəzinəsinə dəyərli töhfələr verib.

Həyatı və təhsili

Niyaməddin Musayev İmişli rayonu ərazisində kənd şəraitində dünyaya gəlib. 17 yaşında Mədəniyyət Evinə daxil olaraq metodist və incəsənət məsləhətçisi kimi ilk addımlarını atıb . Bu yaşda milli musiqiyə bağlılığı onun formalaşmasında əhəmiyyətli rol oynayıb. 1960-cı illərdə isə xalq ansambllarında fəal iştirak edərək repertuarını zənginləşdirib. Musiqi təhsili səviyyəsində konkret konservatoriya diplomu olmasa da, praqmatik, könüllü təhsil və praktika nəticəsində özünü yetişdirmişdir.

Yaradıcılığı və karyerası

İfaçı 1970-ci illərdə Bakı Filarmoniya Cəmiyyətində fəaliyyətə başlayıb və müxtəlif tədbirlərdə çıxış edib. Geniş ictimaiyyətin etdiyi diqqət o, 1978-ci ildə “Röya” vokal-instrumental ansamblını qurması ilə çəkmişdir. Bu ansambl milli musiqini pop elementləri və elektrotexnologiya ilə birləşdirərək dinləyicilərin yaddaşında qalan ilk toplulardan oldu .

Əsərlərində xalq musiqisinin ritmik və melodik qatlarını qoruyaraq elektron alətlərlə modern armoniyalar yaratması onun vacib xüsusiyyətlərindəndir. Xüsusilə “Şahnaz təsnifi” janrında ifalarla tanınıb. 1987-ci ildə Məmməd Araz şeirlərini musiqiləşdirərək “Dünya sənin, dünya mənim” albomunu təqdim edib, 1998-ci ildə “Vətən həsrəti” adlı qeyri-standart formatda albom çıxarmışdır .

İlk addımlar və musiqiyə maraq

Niyaməddin Musayev hələ uşaq yaşlarından musiqiyə böyük həvəs göstərib. O, kənd mühitində anadan olsa da, muğam, təsnif və aşıq musiqisi ilə erkən yaşlardan tanış olub. Onun səsindəki təbii zənginlik və xalq musiqisinə olan sevgi gələcəkdə estrada musiqisinə gətirdiyi milli ruhun əsası idi. Gənc yaşlarında Mədəniyyət Evinə metodist və incəsənət məsləhətçisi kimi qəbul edilməsi isə Musayevin peşəkar səhnəyə gedən yolunda ilk mühüm addım sayılırdı.

1960-1970-ci illər: inkişaf mərhələsi

1960-cı illərdə Musayev artıq rayon səviyyəsində tanınmağa başlamışdı. Bu dövrdə xalq çalğı alətləri ansambllarında çıxış edərək öz repertuarını zənginləşdirir, müxtəlif xalq mahnılarını özünəməxsus üslubda ifa edirdi. O, təkcə vokal ifa ilə kifayətlənmir, həm də müxtəlif musiqi alətlərinə maraq göstərərək ney, tar, kamança kimi milli alətlərin sirlərini öyrənirdi. Bu illərdə onun musiqiyə yanaşmasında həm klassik, həm də müasir üslubların vəhdəti nəzərə çarpırdı. O, xalq musiqisini yalnız ənənəvi formada deyil, estrada elementləri ilə zənginləşdirərək dinləyiciyə təqdim edirdi.

1970-1980-ci illər: estrada janrında yenilikçi baxış

Niyaməddin Musayevin yaradıcılığında əlamətdar mərhələ 1970-ci illərə təsadüf edir. O, Bakı Filarmoniyasında çalışmağa başladığı dövrdə artıq estrada janrında ilk uğurlarını qazanmağa başlamışdı. 1978-ci ildə “Röya” vokal-instrumental ansamblını yaratmaqla Azərbaycan estrada musiqisində yeni bir dövrün əsasını qoydu. Bu ansambl milli musiqi ilə müasir ritmlərin uğurlu sintezini yaradır, müxtəlif janrlarda mahnılar ifa edirdi.

Musayev ansamblda yalnız solist kimi deyil, həm də ansamblın bədii rəhbəri və təşkilatçısı kimi fəaliyyət göstərirdi. Onun rəhbərliyi ilə hazırlanan repertuar milli musiqi ruhunda, lakin estrada üslubunda təqdim olunurdu. Bu dövrdə “Şahnaz təsnifi”, “Sənsiz səhər açılmayır”, “Dünyam mənim”, “Ana deyimmi” kimi mahnılar onun yaradıcılıq irsində mühüm yer tutdu və dinləyicilər tərəfindən sevildi. Bu əsərlər Musayevin milli musiqiyə yenilikçi baxışını və estrada janrına gətirdiyi təravəti aydın şəkildə göstərir.

1980-1990-cı illər: zəngin repertuar və yeni layihələr

1980-ci illərdə Niyaməddin Musayevin yaradıcılığı daha da genişləndi. O, bu dövrdə xalq şairi Məmməd Arazın sözlərinə bəstələdiyi “Dünya sənin, dünya mənim” mahnısı ilə xüsusilə populyarlıq qazandı. Bu mahnı onun yaradıcılığında bir zirvə nöqtəsi olmaqla yanaşı, milli estrada musiqisinin də ən çox sevilən əsərlərindən birinə çevrildi.

Həmçinin bu dövrdə Musayev müxtəlif şəhərlərdə, o cümlədən Bakı, Gəncə, Sumqayıt, Naxçıvan və digər bölgələrdə solo konsertlər verdi. Onun konsert proqramları həm canlı ifalar, həm də xalq musiqisi nümunələrinin estrada janrında təqdimatı ilə fərqlənirdi. Bu, onu müxtəlif yaş qruplarından olan dinləyicilərə sevdirirdi.

1990-2000-ci illər: yeni nəfəs və mükafatlar

1990-cı illərdə Niyaməddin Musayev öz yaradıcılığını davam etdirərək müxtəlif mahnılarla estrada janrını zənginləşdirdi. Onun “Vətən həsrəti” albomu bu illərdə böyük maraqla qarşılandı. Mahnılarında vətən sevgisi, insanlıq duyğuları və həyat fəlsəfəsi kimi mövzular ön plana çəkilirdi.

1998-ci ildə ona “Azərbaycan Respublikasının Xalq artisti” fəxri adı verildi. Bu, sənətkar üçün həm böyük məsuliyyət, həm də əməyi üçün verilən ən yüksək qiymət idi. 2000-ci ildə isə o, Şöhrət ordeni ilə təltif olundu ki, bu da onun estrada musiqisinə verdiyi töhfənin dövlət səviyyəsində tanınması demək idi.

2000-ci illərdən bu günə qədər: davamlı yaradıcılıq və yeni mahnılar

2000-ci illərdən bu günə qədər Niyaməddin Musayev öz sənət fəaliyyətini davam etdirir. O, həm yeni mahnılar bəstələyir, həm də gənc ifaçılara dəstək olaraq estrada sənətinin inkişafına xidmət edir. Son illərdə “Gəl görüşək” adlı mahnısı ilə dinləyicilərin diqqətini çəkib və sosial şəbəkələrdə populyarlıq qazanıb.

Niyaməddin Musayev yaradıcılığı ilə estrada janrında milli musiqi ilə müasir elementlərin sintezini yarada bilən nadir sənətkarlardandır. Onun ifa etdiyi hər mahnı Azərbaycan mədəniyyətinə, xalqın musiqi zövqünə dəyərli töhfədir. İllər ötsə də, onun mahnıları bu gün də canlı olaraq dinləyici qəlbinə yol tapır və estrada musiqisinin təməl daşlarından biri kimi öz yerini qoruyur.

Ailə həyatı

Niyaməddin Musayevin ailəsi də mədəniyyət və sənətə bağlıdır. İlk evliliyindən olan qızları — Röya və Günel — incəsənət və təhsil sahəsində fəaliyyət göstərirlər. Oğulları Orxan isə gömrük sahəsində professional karyera formalaşdırıb

Musiqi stili və irsi

Musayevin məharəti musiqinin harmonik quruluşunda özünü açıq göstərir. Onun ifalarında ney, tar, kamança kimi milli alətlərlə yanaşı, sintetizatorlar, elektro piano və yeni dövr texnologiyaları qarışır. Bu harmonik sintez kulminasiya nöqtəsi kimi, həm klassik, həm də müasir musiqi dünyasına tanışdır.

Xalq motivləri ilə dolu olan musiqilərində “Aşıq havası” və “Tasnif yolu” kimi müxtəlif janrları əhatə edir. Onun repertuarında “Sənsiz səhər açılmayır”, “Dünyam mənim”, “Ana deyimmi” kimi əsərlər yer alır ki, bu mahnılar vaxtlı-vaxtında sosial şəbəkələrdə trend hala gəlmişdir

YouTube-a yüklənib çoxsaylı bəyənmələr alan “Dünya sənin, dünya mənim” videoçarpan sahiblər arasında yer alıb və hörmət qazanan bir nümunədir 2025-ci ilin bəzi yeni prodüserlərlə birlikdə təqdim edilən “Gəl görüşək” singli isə onun sənətdə nə qədər canlı olduğunu göstərir .

Mükafatlar və tanınma

• 1998-ci ildə Azərbaycan Respublikasının xalq artisti
• 2000-ci ildə Şöhrət ordeni
• 2020-ci ildə II dərəcəli Əmək ordeni
• 2024-cü ildə Heydər Əliyevin 100 illiyi münasibətilə dövlət yubiley medalı

Bu mükafatlar Musayevin sənətində milli və dövlət səviyyəsində tanındığını göstərir.

Niyaməddin Musayev Azərbaycan musiqisində milli kökləri ilə müasir ideal formada birləşdirən sənətkar kimi qəbul edilir. Onun estrada janrında çalarlar gətirməsi, milli-Musiqi ilmində dəsti-xətt yaratması indiki gənc ifaçılar üçün ilhamdır. Ən əsası, Musayev həm ifaçı, həm də rəhbər kimi uzunmüddətli fəaliyyətini davam etdirməsi ilə yaddaşlarda qalır.

Ən çox verilən suallar: