NZS Pivə: Növləri, Dadı

Bakı şəhərində yaşayanlar üçün “NZS pivə” təkcə bir içki adı deyil, həm də yerli mədəniyyətin, gündəlik həyatın və əyləncənin ayrılmaz bir hissəsidir. Bəzi insanlar üçün NZS pivəsi tələbəlik illərinin, dostlarla keçən isti yay axşamlarının və ya sadəcə Bakının dadı, ab-havası deməkdir. NZS pivəsi, ucuz qiyməti, orijinal resepti və sırf yerli keyfiyyətli pivə nümunəsi olması ilə Azərbaycanın pivə bazarında özünəməxsus yer tutur.

NZS pivə nədir və adının mənşəyi

“NZS” abbreviaturası haradan gəlir?

“NZS” sözünün kökü Bakının Nizami rayonunda, keçmiş “Nevçilər Zavodu Sıxayışı” (NZS) adlı mikrorayondan gəlir. NZS ərazisi hələ Sovet dövründən özünəməxsus məhəllə mədəniyyəti, pivəxanaları və məişət ənənələri ilə tanınıb. Burada yerləşən kiçik pivə zavodları və ya xüsusi pivəxanalar yerli brendlərin yaranmasına səbəb olub. Bu səbəbdən, NZS adını daşıyan pivə sonradan yalnız bir coğrafi məkanın deyil, yerli pivəçiliyin və Bakının məhəllə ab-havasının simvoluna çevrilib.

NZS pivəsinin yaranma və inkişaf tarixi

Sovet dövründən bəri NZS məhəlləsi Bakı ərazisində gündəlik həyat və əyləncənin mərkəzi nöqtələrindən biri sayılıb. O dövrdə, Bakının müxtəlif nöqtələrində yerləşən kiçik pivə zavodları arasında NZS-də istehsal olunan pivə həm dadına, həm də ucuzluğuna görə çoxlarının rəğbətini qazanıb. Əvvəllər əsasən “qırmızı etiketli” və “sarı etiketli” olaraq, filtir olunmamış və təbii üsulla hazırlanmış pivələr xüsusi tonqal ləzzəti və bir qədər bulanıq görünüşü ilə seçilirdi. Bu gün isə NZS pivəsinin həm klassik, həm də müasir texnologiyalarla hazırlanan müxtəlif növləri var.

İstehsal texnologiyası və fərqləndirici xüsusiyyətləri

NZS pivəsi ənənəvi üsullarla hazırlanır. Ənənəvi pivə istehsalında əsas mərhələlər bunlardır:

• Keyfiyyətli su və arpa seçimi: Pivənin ləzzəti üçün suyun təmizliyi və arpanın təbiiliyi əsas şərtdir.
• Mayalanma və fermentasiya: Təbii mayalar istifadə olunur. Bu mərhələ pivənin dadını, rəngini və xüsusi ətrini müəyyən edir.
• Filtrasiya və butulka doldurma: Ənənəvi NZS pivəsi adətən az filtrasiya olunmuş, bir qədər bulanıq və təbii köpüklü olur.

Bu pivənin əsas xüsusiyyətləri aşağıdakılardır:

• Zəngin, doymuş dad və aromat
• Aşağı və orta dərəcədə acılıq
• Bəzən xüsusi, “təzə bişmiş çörək” ətri
• Açıq-sarıdan tutmuş tünd-qaraya qədər rəng çeşidləri
• Təzəlik və yüngül içim, lakin ləzzətli “ağzıdolu” sonluq

Məhz bu keyfiyyətlərə görə NZS pivəsi Bakıda klassik “məhlə pivəsi” kimi tanınır və demək olar ki, hər pivəsevərin ən azı bir dəfə sınaqdan keçirdiyi içkilərdəndir.

Dadı, növləri və xidmət forması

Dad profili

Əsl NZS pivəsinin dadı sadə, yüngül, acılığı orta və çox zaman təravətlidir. Sərxoşluq dərəcəsi (alkoqol faizi) adətən 4-5% civarında olur, bu da onu yay axşamlarında, dost məclislərində və ya gündəlik yüngül içki olaraq istifadə üçün əlverişli edir. Bəzən “kəskin” və ya “təzə” olaraq təsvir edilir. Ən çox yayılmış növləri açıq (light) və tünd (dark) NZS pivələridir.

Servis və təqdimat

NZS pivəsi əksər hallarda birbaşa pivəxanalarda, xüsusi NZS pivəxanalarında və ya kiçik məhəllə barlarında, plastik qablarda və ya şüşə butulkalarda satılır. Həm təzə çəkilmiş “kran pivəsi”, həm də qablaşdırılmış şəkildə almaq mümkündür.

NZS pivəsinin Bakıda və regionda populyarlığı

Bakı əhalisi arasında NZS pivəsi, xüsusilə də yay aylarında və futbola, dost məclislərinə, ailə pikniklərinə çıxış edən zaman xüsusi populyarlıq qazanır. NZS adını daşıyan pivəxanalar əsasən Nizami, Xətai, Sabunçu, Suraxanı və digər yaxın rayonlarda tapılır. Son illər regionlara da çatdırılan NZS pivəsi artıq Azərbaycanın bir çox şəhər və qəsəbəsində satılır. NZS pivəsinin Bakının pivə bazarındakı yerini bərkitməsinin əsas səbəbləri bunlardır:

• Ucuz və əlçatan qiymət
• Dəyişilməz və klassik dad
• Yerli məhsul olması və ənənəvi istehsal texnologiyası
• Səmimi pivəxana mədəniyyəti və sosial ab-hava

NZS pivəsinin qiyməti və harada satılır?

2024–2025-ci illərdə NZS pivəsinin qiyməti digər yerli və xarici pivə brendləri ilə müqayisədə daha münasibdir. Orta hesabla, bir litr NZS pivəsi pivəxanadan asılı olaraq 2.5 – 4 AZN arası dəyişir. Plastik qabda çəkilmiş pivələr, xüsusi sifarişlə “evə çatdırılma” xidməti və ya butulka şəklində də satışa çıxarılır. Böyük supermarketlərdə isə, bəzi hallarda NZS adı ilə istehsal olunan, sənaye üsulu ilə qablaşdırılmış məhsullara rast gəlinir.

Ən çox NZS pivəsinin satıldığı yerlər:

• NZS, Qara Qarayev və yaxın ərazilərdə pivəxanalar
• Şəhərin müxtəlif yaşayış məntəqələrində kiçik bar və restoranlar
• Onlayn çatdırılma xidmətləri
• Regionlarda – rayon mərkəzlərindəki pivə köşkləri və ya bazarlar

NZS pivəsinin üstünlükləri və çatışmazlıqları

Üstünlüklər

• Yerli istehsal, təravət və keyfiyyətə nəzarət
• Münasib qiymət, hər kəs üçün əlçatanlıq
• Bakının məhəllə pivəsi ənənəsinin yaşadılması
• Həmişə təzə, tez-tez “kran pivəsi” kimi təqdimat

Çatışmazlıqlar

• Qablaşdırmanın bəzi hallarda qeyri-steril olması
• Bəzi pivəxanalarda dad və keyfiyyət dəyişkənliyi
• Sənaye pivələri ilə müqayisədə daha az uzunömürlü saxlama imkanı
• Bakının mərkəzindən kənar ərazilərdə daha az yayılmış olması

NZS pivəsi Bakı mədəniyyətində təkcə bir içki deyil, həm də əsl məhəllə ruhunun, sadəliyin, səmimiyyətin və yerli pivəçiliyin simvoludur. Ucuz qiymət, klassik dad, ənənəvi hazırlanma texnologiyası və təravət NZS pivəsini pivəsevərlər arasında xüsusi yerə çıxarıb. Hər kəs üçün əlçatan, dad və ab-hava axtaranlar üçün isə bu pivə həmişə maraqlı seçimdir. Son illərdə Bakıda və regionlarda bu pivəyə olan maraq daha da artır və o, yerli bazarda öz mövqeyini qoruyub saxlayır.