ÖdəAz: Nədir, İnfrastrukturu, Xidmətləri

Müasir dövrdə texnologiyanın həyatın hər sahəsinə nüfuz etməsi ilə nağdsız ödəniş vasitələrinin tətbiqi zərurətə çevrilmişdir. Azərbaycan da bu qlobal tendensiyadan kənarda qalmamış, innovativ texnologiyaların geniş tətbiqi ilə vətəndaşlara gündəlik maliyyə əməliyyatlarında rahatlıq təmin edən sistemlər qurmağa başlamışdır. Bu istiqamətdə ən mühüm təşəbbüslərdən biri də “ÖdəAz” rəqəmsal ödəniş sistemidir. ÖdəAz təkcə texnoloji yenilik deyil, eyni zamanda dövlət və cəmiyyət arasında ödəniş münasibətlərinin şəffaf və sürətli həyata keçirilməsinə yönəlmiş rəqəmsal alqoritmdir.

ÖdəAz Nədir?

ÖdəAz – Azərbaycan Respublikasında fəaliyyət göstərən inteqrasiya olunmuş ödəniş sistemidir. Bu platforma vasitəsilə vətəndaşlar müxtəlif dövlət və özəl xidmətlər üzrə ödənişlərini asanlıqla, sürətli və təhlükəsiz şəkildə həyata keçirə bilirlər. Sistem həm veb sayt, həm də mobil tətbiq formasında fəaliyyət göstərir. ÖdəAz istifadəçilərə əmlak vergisindən tutmuş mobil operator ödənişlərinə, kommunal xərclərdən təhsil haqlarına qədər çox geniş ödəniş spektrini təqdim edir. Onun əsas məqsədi dövlətlə vətəndaş arasında rəqəmsal körpü rolunu oynamaqdır.

Platformanın Əsas Xüsusiyyətləri

ÖdəAz platformasının əsas üstünlüyü onun funksionallığı və istifadə rahatlığıdır. İstifadəçi interfeysi sadə və intuitiv dizayna malikdir, bu da istənilən yaş kateqoriyasından olan şəxslərin platformadan rahat istifadə etməsini təmin edir. Sistem vasitəsilə aşağıdakı xidmətlər üzrə ödənişlər həyata keçirilə bilər:

• Dövlət rüsumları
• Kommunal xidmətlər (elektrik, su, qaz)
• Yol hərəkəti qaydalarının pozulmasına görə cərimələr
• Təhsil haqqı ödənişləri
• Mobil və internet operator ödənişləri
• Kredit və sığorta ödənişləri
• Əmlak və torpaq vergiləri
• Sosial sığorta və pensiya fondlarına ayırmalar

Bu xidmətlərin hər biri sistem daxilində xüsusi bölmələr üzrə qruplaşdırılıb və vətəndaş axtarış bölməsi vasitəsilə lazım olan xidməti saniyələr ərzində tapa bilir.

Dövlət Dəstəyi Və Tənzimləyici İnfrastruktur

ÖdəAz platformasının formalaşmasında Azərbaycan Respublikası Rəqəmsal İnkişaf və Nəqliyyat Nazirliyi, Azərbaycan Respublikası Mərkəzi Bankı və Dövlət Vergi Xidməti kimi qurumların rolu böyükdür. Sistem hökumət səviyyəsində rəqəmsal iqtisadiyyatın formalaşdırılması siyasətinin tərkib hissəsi kimi nəzərdə tutulur. Eyni zamanda, platforma Azərbaycan Respublikasının 2022–2026-cı illər üzrə Rəqəmsal Transformasiya Strategiyasına uyğun şəkildə fəaliyyət göstərir.

Tənzimləmə və təhlükəsizlik sahəsində də platforma yüksək standartlara cavab verir. Məlumatların qorunması üçün TLS (Transport Layer Security), iki mərhələli identifikasiya və əməliyyatların təsdiqlənməsi üçün One-Time Password (OTP) texnologiyalarından istifadə olunur. Bu, həm fərdi məlumatların, həm də maliyyə əməliyyatlarının qorunmasını təmin edir.

İnteqrasiya Olunmuş Xidmətlər Və Partnyorlar

ÖdəAz təkcə dövlətlə vətəndaş arasında deyil, həm də vətəndaşla özəl sektor arasındakı ödəniş əməliyyatlarının da mərkəzləşdirilmiş formada aparılmasına şərait yaradır. Platforma bir çox banklarla, ödəniş provayderləri ilə və texnoloji xidmət təchizatçıları ilə əməkdaşlıq edir. Bu əməkdaşlıq nəticəsində istifadəçilər müxtəlif bank kartları, elektron pul kisələri və hətta QR kod vasitəsilə ödəniş həyata keçirə bilirlər.

Bundan əlavə, platforma e-arayış və məlumat doğrulama xidmətlərini də təqdim edir. Məsələn, vətəndaş öz avtomobilinə aid cərimələri, vergi borclarını və ya sosial sığorta statusunu ÖdəAz vasitəsilə real vaxt rejimində yoxlaya bilir.

İstifadəçi Təcrübəsi Və Texniki Funksiyalar

ÖdəAz sisteminin uğurla fəaliyyət göstərməsində onun texniki funksionallığı və istifadəçi təcrübəsinə verdiyi önəm xüsusi əhəmiyyət daşıyır. Platforma aşağıdakı texniki üstünlüklərə malikdir:

• Avtomatik bildiriş sistemi: istifadəçiyə ödəniş vaxtı, borc qalıqları, gələcək ödənişlər və kampaniyalar haqqında məlumatlar təqdim olunur.
• Əməliyyat tarixi: bütün ödənişlər və əməliyyatlar şəxsi kabinetdə saxlanılır və istifadəçi bu məlumatlara asanlıqla baxa bilir.
• Mobil tətbiq dəstəyi: Android və iOS üçün uyğunlaşdırılmış mobil versiya sayəsində ödənişlər istənilən yerdən, istənilən zaman həyata keçirilə bilir.
• Çoxkanallı dəstək: həm veb versiya, həm mobil, həm də USSD kodlarla işləyən sadə variantlar mövcuddur.

Bu xüsusiyyətlər sistemin həm funksional, həm də texnoloji baxımdan müasir tələblərə cavab verdiyini sübut edir.

Sosial Təsiri Və Rəqəmsal Maarifləndirmə

ÖdəAz platforması təkcə texnoloji sistem deyil, həm də sosial təşəbbüsdür. Bu təşəbbüsün əsas məqsədlərindən biri də Azərbaycan cəmiyyətində rəqəmsal ödəniş vərdişlərinin formalaşdırılması və nağdsız iqtisadiyyatın təşviqidir. Bunun üçün mütəmadi olaraq ictimai maarifləndirmə kampaniyaları keçirilir, KİV və sosial media üzərindən məlumatlandırıcı videolar, təlimatlar yayılır.

Platforma həmçinin ucqar bölgələrdə yaşayan vətəndaşların bu xidmətlərdən yararlana bilməsi üçün mobil xidmətlərə dəstək verir. Beləliklə, vətəndaşlara bank və dövlət strukturlarına fiziki getmədən də lazımi ödənişləri yerinə yetirmək imkanı yaradılır.

Təhlükəsizlik Standartları Və Məlumatların Qorunması

Maliyyə əməliyyatları ilə bağlı fəaliyyət göstərən istənilən sistem üçün təhlükəsizlik məsələləri prioritet təşkil edir. ÖdəAz da bu baxımdan yüksək standartlara cavab verir. Platformada ISO/IEC 27001 informasiya təhlükəsizliyi standartlarına uyğunluq təmin olunur. Həmçinin istifadəçi məlumatları müasir kriptoqrafik metodlarla qorunur və sistemin hər bir mərhələsində şifrələnmiş rabitə kanallarından istifadə olunur.

İstifadəçilərin qeydiyyatı zamanı yalnız etibarlı şəxsiyyət təsdiqləyici sənədlərlə autentifikasiya həyata keçirilir. Bu isə sistemin istənilən növ saxta fəaliyyətlərə qarşı müqavimətini artırır.

ÖdəAz Platformasının Gələcək İnkişaf Yönümləri

Hazırda ÖdəAz platforması daima yenilənməkdə və inkişaf etdirilməkdədir. Gələcək planlar arasında aşağıdakı istiqamətlər nəzərdə tutulur:

• Ağıllı ödənişlər modulunun tətbiqi – süni intellekt vasitəsilə istifadəçiyə fərdi ödəniş tövsiyələrinin verilməsi
• Elektron abunə xidmətləri – dövlət və özəl xidmətlər üzrə avtomatik təkrar ödənişlərin aktivləşdirilməsi
• Təchizatçılar üçün açıq API-lərin yaradılması – texnoloji partnyorların ÖdəAz sisteminə qoşulmasını asanlaşdırmaq
• Qlobal ödəniş inteqrasiyaları – xarici vətəndaşlar və ya diaspor üzvlərinin də sistemdən istifadə edə bilməsi üçün beynəlxalq ödəniş şəbəkələri ilə əməkdaşlıq

Bu və digər yeniliklər sistemin daha geniş miqyasda tətbiqini təmin edəcək və Azərbaycan iqtisadiyyatının rəqəmsallaşmasında əhəmiyyətli rol oynayacaq.

ÖdəAz müasir dövrün çağırışlarına cavab verən, vətəndaşlara texnoloji rahatlıq, dövlətə isə şəffaflıq və izlənəbilən maliyyə əməliyyatları təmin edən mühüm bir platformadır. Bu sistem yalnız ödəniş vasitəsi deyil, həm də dövlət-vətəndaş münasibətlərinin modernləşdirilməsində, ictimai etimadın və texnoloji mədəniyyətin formalaşmasında təsiredici alətdir. Rəqəmsal transformasiyanın mərkəzində dayanan ÖdəAz həm dövlət idarəçiliyi, həm vətəndaş rahatlığı, həm də ümumi iqtisadi inkişaf üçün strateji əhəmiyyətə malikdir.

Ən Çox Verilən Suallar