OEM termini ingilis dilində “Original Equipment Manufacturer” ifadəsinin baş hərflərindən ibarətdir. Azərbaycan dilinə tərcümədə bu anlayış “Orijinal Avadanlıq İstehsalçısı” kimi ifadə olunur. OEM anlayışı ilk dəfə avtomobil sənayesində istifadə edilməyə başlanmış, daha sonra isə müxtəlif sənaye sahələrinə, xüsusilə elektronika və kompüter texnologiyaları sahəsinə geniş yayılmışdır. OEM məhsulları dedikdə, bir şirkət tərəfindən istehsal olunan və başqa bir brendin adı altında satılan orijinal ehtiyat hissələri və ya avadanlıqlar nəzərdə tutulur. Məsələn, avtomobilin əyləc sistemi, mühərrik hissələri, kompüterin ana platası, proqram təminatları və digər texniki avadanlıqlar OEM məhsulları kateqoriyasına daxildir.
OEM Məhsullarının Sənaye və Texnologiyada Rolu
Müasir sənayedə OEM istehsalçıları əsasən böyük şirkətlərin sifarişi ilə avadanlıq, ehtiyat hissələri və proqram təminatı istehsal edirlər. Bu tip məhsullar brend şirkətə çatdırıldıqdan sonra həmin brendin loqosu və qablaşdırması ilə son istifadəçiyə təqdim olunur. Xüsusilə avtomobil, elektronika, kompüter, məişət texnikası, tibbi avadanlıq və bir çox digər sahələrdə OEM məhsullarının rolu böyükdür. Sənayedə məhsuldarlığın artırılması, maya dəyərinin azaldılması və daha geniş məhsul çeşidinin əldə edilməsi məqsədilə OEM istehsalı bir çox brend tərəfindən üstünlük təşkil edir. Beləliklə, həm istehlakçılar keyfiyyətli və orijinal hissələr əldə edir, həm də brend şirkətlər üçün xərclər azalır.
OEM və Aftermarket Fərqi
OEM məhsulları ilə tez-tez qarışdırılan digər bir termin “aftermarket”dir. Aftermarket məhsullar OEM məhsullardan fərqli olaraq orijinal istehsalçı tərəfindən deyil, digər şirkətlər tərəfindən istehsal olunur. Yəni, orijinal məhsulun dizaynına uyğun şəkildə, lakin brend və ya istehsalçı fərqli olan hissələrdir. Aftermarket məhsullar adətən OEM-dən daha ucuz olur, lakin keyfiyyət və uzunömürlülük baxımından hər zaman OEM məhsulları ilə eyni səviyyədə olmur. Buna görə də, bir çox avtomobil və texnika istehsalçıları, zəmanət və etibarlılıq üçün OEM hissələrin istifadəsini tövsiyə edirlər.
Avtomobil Sənayesində OEM Anlayışı
Avtomobil sənayesi OEM anlayışının ən geniş yayıldığı sahələrdən biridir. Məsələn, BMW avtomobilinə məxsus bir ehtiyat hissəsi, BMW şirkəti tərəfindən birbaşa istehsal edilməyə bilər. O, OEM tərəfdaş şirkət tərəfindən BMW-nin texniki tələblərinə və standartlarına uyğun istehsal edilir. Daha sonra həmin hissə BMW markası ilə satışa çıxarılır. Bu proses həm ehtiyat hissələrinin, həm də avtomobilin müxtəlif komponentlərinin istehsalı zamanı tətbiq olunur. OEM məhsullarının istifadəsi avtomobillərin texniki təhlükəsizliyinin və uzunömürlülüyünün təmin edilməsində böyük əhəmiyyət daşıyır.
Elektronika və Kompüter Texnologiyalarında OEM
Elektronika və kompüter texnologiyaları sahəsində OEM anlayışı daha da geniş istifadə olunur. Kompüterlərin ana platları, qrafik kartları, RAM modulları, sərt disklər və hətta proqram təminatları OEM formatında istehsal və satışa çıxarılır. Kompüter və noutbuk brendləri öz markaları ilə bazarda çıxış etsə də, onların bir çox əsas texniki komponentləri üçüncü tərəf OEM istehsalçılarından əldə olunur. Məsələn, “Dell”, “HP”, “Lenovo” kimi böyük brendlər öz cihazlarında fərqli OEM istehsalçılarının məhsullarından istifadə edirlər. Bu, həm texnologiyanın sürətlə yenilənməsi, həm də xərclərin optimallaşdırılması baxımından böyük üstünlükdür.
Məişət Texnikası və Digər Sənaye Sahələrində OEM
OEM istehsalı təkcə avtomobil və kompüter sahəsi ilə məhdudlaşmır. Soyuducu, paltaryuyan, kondisioner, televizor və digər məişət texnikası məhsullarında da bir çox hissə və komponent OEM şirkətləri tərəfindən istehsal olunur. Brend şirkətlər öz texniki tapşırıqlarını OEM istehsalçılarına təqdim edir və son məhsulu öz loqosu ilə bazara çıxarır. Bəzi hallarda, eyni fabrikada bir neçə fərqli brend üçün oxşar və ya identik məhsullar istehsal edilir. Bu proses həm rəqabət qabiliyyətinin, həm də istehlakçının seçim imkanlarının artmasına səbəb olur.
Proqram Təminatı və Lisensiya Sahəsində OEM
Proqram təminatı sahəsində də OEM anlayışı mövcuddur. Məsələn, Windows əməliyyat sistemi və ya digər proqram təminatlarının OEM versiyaları daha çox kompüter istehsalçıları üçün nəzərdə tutulur. OEM lisenziyası olan proqram təminatını ayrı-ayrılıqda almaq olmur, o, yalnız yeni qurğularla birgə təqdim edilir. Bu tip proqram təminatı adətən daha sərfəli qiymətə olur və bir kompüterə bağlı olur. OEM proqram təminatının əsas xüsusiyyəti ondan ibarətdir ki, istifadəçi onu başqa qurğuya köçürə bilmir və texniki dəstək birbaşa proqram istehsalçısı tərəfindən deyil, avadanlıq satıcısı tərəfindən göstərilir.
OEM Məhsullarının Üstünlükləri və Dezavantajları
OEM məhsullarının əsas üstünlüklərinə yüksək keyfiyyət, orijinal texniki standartlara uyğunluq, zəmanət və etibarlılıq daxildir. Bu məhsullar istehsalçı tərəfindən dəstəkləndiyi üçün istifadəçi üçün daha az risk yaradır. Eyni zamanda, OEM məhsulları bəzən pərakəndə (retail) məhsullara nisbətən daha ucuz olur, çünki onların qablaşdırılması və ya əlavə aksessuarları olmur. Dezavantaj kimi isə bəzi OEM məhsulların yalnız xüsusi avadanlıq və ya qurğular üçün nəzərdə tutulması, bəzən fərdi satışda olmaması və ya məhdud texniki dəstəyin göstərilməsini göstərmək olar.
Azərbaycan Bazarı və OEM Məhsullarının İstifadəsi
Azərbaycan bazarında da OEM məhsullarının payı ilbəil artır. Avtomobil servis və texniki xidmət mərkəzləri, kompüter və elektronika mağazaları orijinal hissə və komponent axtarışında OEM məhsullara üstünlük verirlər. Bu məhsullar daha uzunömürlü və etibarlı olduğu üçün, istehlakçılar arasında geniş populyarlıq qazanıb. Xüsusilə avtomobil sahəsində, orijinal ehtiyat hissələrinin istifadə olunması avtomobilin istismar müddətinin uzadılmasına, qəza və nasazlıq riskinin azalmasına şərait yaradır. Kompüter və məişət texnikasında isə OEM məhsullar tez-tez fərdi və korporativ istifadəçilər üçün ən optimal seçim olur.
OEM İstehsalçılarının Seçilməsi və Etibarlılıq Faktorları
OEM məhsulu alarkən istehlakçı üçün əsas prioritetlərdən biri etibarlılıq və keyfiyyətdir. Etibarlı OEM istehsalçıları adətən dünya səviyyəsində tanınan, müasir texnologiya və istehsal avadanlıqlarına malik şirkətlər olur. Brendlər OEM partnyorlarını seçərkən ciddi yoxlamalar, texniki testlər və uzunmüddətli əməkdaşlıq müqavilələri tətbiq edirlər. İstehlakçı isə məhsulu alarkən onun həqiqətən də OEM olub-olmadığına, lisenziyasına və zəmanətinə diqqət yetirməlidir. Bəzi hallarda saxta və ya aşağı keyfiyyətli məhsullar OEM adı altında satıla bilər ki, bu da həm maliyyə, həm də təhlükəsizlik baxımından risk daşıyır.
OEM və Qlobal İqtisadiyyat
OEM istehsalı qlobal iqtisadiyyatın mühüm tərkib hissəsidir. Əksər texnologiya nəhəngləri öz məhsullarını yığarkən fərqli ölkələrdə yerləşən OEM istehsalçılarından istifadə edir. Bu, həm maliyyə sərfiyyatının azaldılmasına, həm də texnologiyanın daha sürətlə yayılmasına səbəb olur. Qlobal brendlər yeni bazarlara çıxmaq, məhsul çeşidini artırmaq və innovasiyaları daha çevik tətbiq etmək üçün OEM partnyorlarından fəal istifadə edirlər. Hazırda ən böyük OEM istehsalçıları ABŞ, Çin, Yaponiya, Cənubi Koreya və Avropa ölkələrində yerləşir və qlobal brendlərə xidmət göstərir.
OEM anlayışı müasir sənaye və texnologiya dünyasında ayrılmaz və əvəzolunmaz bir rol oynayır. Avtomobil, kompüter, elektronika, məişət texnikası və proqram təminatı sahələrində OEM məhsulları istehlakçılara keyfiyyətli, orijinal və etibarlı məhsullar təqdim edir. İstehlakçıların OEM məhsullarına üstünlük verməsi, həm texniki təhlükəsizliyin, həm də uzunmüddətli istifadənin təminatıdır. Azərbaycan bazarında da OEM məhsullarının rolu ildən-ilə artır və bu tendensiya gələcəkdə daha da güclənəcək. Brend şirkətlərin innovativ və yüksək texnologiyalı məhsullar istehsal etməsində OEM tərəfdaşlığı əsas şərtlərdən biridir. Geniş imkanlara baxmayaraq, istifadəçilərin məhsul seçərkən diqqətli olması, etibarlı mənbələrə müraciət etməsi və keyfiyyətə önəm verməsi tövsiyə olunur.
Ən Çox Verilən Suallar
OEM — Original Equipment Manufacturer (Orijinal Avadanlıq İstehsalçısı) ifadəsinin qısaltmasıdır və orijinal məhsul və ya hissələrin istehsalçısını bildirir. Bu məhsullar digər brendlər üçün hazırlanır və onların adı altında satışa çıxarılır.
OEM məhsulları orijinal istehsalçı tərəfindən, Aftermarket məhsulları isə üçüncü tərəf şirkətlər tərəfindən hazırlanır. OEM məhsullar keyfiyyət və uyğunluq baxımından daha etibarlıdır.
OEM məhsulların əsas üstünlüyü yüksək keyfiyyət, texniki uyğunluq və zəmanətin olmasıdır. Orijinal istehsalçı tərəfindən dəstəkləndiyinə görə istifadəçi üçün risklər minimuma enir.
Bəzi hallarda OEM məhsulları pərakəndə (retail) məhsullardan daha ucuz ola bilər, çünki əlavə qablaşdırma və aksessuarlar olmur. Ancaq bəzən brend və paketə görə qiymət fərqi az ola bilər.
OEM proqram təminatı xüsusi olaraq yeni kompüter və ya avadanlıqla birlikdə satılan lisenziyalı proqram məhsuludur. Onu ayrı almaq və başqa qurğuya köçürmək mümkün deyil.
Azərbaycanda avtomobil, kompüter və məişət texnikası sahələrində OEM məhsullara böyük tələbat var. Keyfiyyət və uzunömürlülüyünə görə istehlakçılar OEM məhsullara üstünlük verirlər.
İstehlakçı məhsulun həqiqətən də OEM olub-olmadığını, lisenziyasını və zəmanət sənədini yoxlamalı, yalnız etibarlı mənbələrdən alış etməlidir.
OEM məhsulları avtomobil, kompüter, elektronika, məişət texnikası və proqram təminatı sahələrində geniş istifadə olunur.
OEM məhsulu texniki və funksional olaraq brend məhsuldan fərqlənmir, sadəcə fərqli brendin loqosu və qablaşdırması ilə satışa çıxarılır.
Əksər OEM məhsulları üçün istehsalçı tərəfindən zəmanət verilir. Lakin bəzi hallarda zəmanət müddəti pərakəndə məhsullara nisbətən qısa ola bilər.