Öskürək, bir çox insanın gündəlik həyatında tez-tez rast gəldiyi narahatlıqlardan biridir. Bu simptom bəzən sadə soyuqdəymənin, bəzən də ciddi xəstəliklərin əlaməti ola bilər. Xüsusilə qış və yaz aylarında havanın dəyişməsi, infeksion xəstəliklərin artması, allergik reaksiyalar, hətta toz və digər xarici təsirlər öskürəyin yaranmasına səbəb olur. Uşaqlarda, böyüklərdə və yaşlılarda müxtəlif formada özünü göstərə bilən öskürək, həm quru, həm də yaş xarakterli ola bilər.

Öskürək Nədir?

Öskürək orqanizmin nəfəs yollarını təmizləmək üçün verdiyi reflektor cavabdır. O, əsasən boğazda, tənəffüs yollarında yaranan qıcıq və ya ifrazatların xaric edilməsi məqsədilə yaranır. Öskürək həm quru, həm də bəlğəmli ola bilər və bəzən bir neçə gün, bəzən isə həftələrlə davam edə bilər.
Qısa müddətli öskürək adətən soyuqdəymə, qrip və ya allergiya səbəbindən yaranır. Uzun müddət keçməyən və xroniki xarakter alan öskürək isə daha ciddi xəstəliklərin, məsələn bronxit, astma və ya ağciyər problemlərinin əlaməti ola bilər. Buna görə də, öskürəyin səbəbini düzgün müəyyənləşdirmək və müalicəni vaxtında başlamaq vacibdir.

Öskürəyin Əsas Səbəbləri

Öskürəyin ən çox rast gəlinən səbəbləri arasında infeksiyalar, allergik reaksiyalar və tənəffüs yollarının qıcıqlanması dayanır. Xüsusilə soyuqdəymə və qrip zamanı öskürək müşahidə olunur və bu, virusların tənəffüs yollarına təsiri ilə əlaqədardır. Bundan başqa, toz, tüstü və ya digər allergenlər də öskürəyə səbəb ola bilər.
Bəzi insanlarda öskürək tənəffüs yollarında olan xroniki xəstəliklər və ya reflüks kimi problemlərin nəticəsində də meydana çıxır. Həmçinin, siqaret çəkmək və çirklənmiş hava da öskürəyin əsas səbəbləri sırasındadır. Səbəbindən asılı olmayaraq, öskürəyin davamlı olmasına diqqət yetirmək və lazım gəldikdə həkimə müraciət etmək lazımdır.

Bitkilərlə Müalicənin Üstünlükləri

Bitkilərlə müalicə təbii və kimyəvi tərkibli dərmanlara alternativ olaraq istifadə edilə bilər. Bu üsulun əsas üstünlüyü, yan təsirlərin az olması və orqanizmin təbii müdafiə sistemini gücləndirməsidir. Bitkilər, xüsusilə öskürək və soyuqdəymə zamanı immuniteti dəstəkləyir və bədəndəki iltihabı azalda bilir.
Bundan əlavə, bitkilərlə müalicə əksər hallarda ev şəraitində sadə üsullarla aparıla bilər. Bitki çayları, inqalyasiyalar və ya bal ilə qarışıqlar hazırlanaraq istifadəyə verilir. Belə təbii vasitələr həm uşaqlar, həm də böyüklər üçün təhlükəsiz hesab olunur, lakin dozaj və istifadə qaydalarına riayət etmək vacibdir.

Öskürək Əleyhinə Bitkilərin Seçilməsi

Öskürək əleyhinə istifadə olunan bitkiləri seçərkən, onların tərkibində olan aktiv maddələr və təsir mexanizmi nəzərə alınmalıdır. Zəncəfil, adaçayı, limon və bal kimi təbii məhsullar öskürəyin yüngülləşməsində və immun sisteminin dəstəklənməsində mühüm rol oynayır. Həmçinin, bu bitkilərin antiviral və antibakterial təsiri də onların üstünlüklərindəndir.
Aşağıdakı cədvəldə öskürək əleyhinə ən çox istifadə olunan bitkilər və onların əsas təsirləri göstərilmişdir:

Zəncəfilin Faydaları

Zəncəfil əsrlər boyu ənənəvi təbabətdə istifadə olunan güclü təbii vasitələrdən biridir. Onun tərkibində olan gingerol və digər aktiv maddələr orqanizmdə iltihab proseslərini azaldır və bəlğəmin xaric olunmasına kömək edir. Zəncəfil öskürəyin, boğaz ağrısının və tənəffüs yollarının qıcıqlanmasının aradan qaldırılmasında effektiv hesab olunur.
Zəncəfilin faydalarından istifadə etmək üçün onu çay formasında dəmləyə, təzə dilimlərini bal və limonla birlikdə qarışdıraraq qəbul edə bilərsiniz. Həmçinin, zəncəfil inqalyasiya üçün də istifadə edilir. Bu zaman zəncəfil kökü qaynadılıb, buxarı tənəffüs olunur və nəfəs yolları rahatlanır.

Adaçayının Təsiri

Adaçayı, xüsusilə boğaz ağrılarında və öskürəkdə geniş istifadə olunan bitkilərdəndir. Onun tərkibində olan uçucu yağlar və antioksidantlar, tənəffüs yollarında olan bakteriyaları məhv edir və iltihabı azaldır. Adaçayı həmçinin boğazı sakitləşdirir və qıcıqlanmanı aradan qaldırır.
Adaçayı çay kimi dəmlənərək içilə və ya qarqara formasında istifadə oluna bilər. Xüsusilə boğaz ağrısı və qıcıqlanma zamanı adaçayı qarqarası effektlidir. Gün ərzində bir neçə dəfə istifadə oluna bilər, lakin həddindən artıq qəbul edilməməlidir.

Limonun İmmunitetə Təsiri

Limon C vitamini ilə zəngin olduğu üçün immunitet sisteminin gücləndirilməsində əvəzsizdir. C vitamini virus və bakteriyalara qarşı bədənin müdafiə qabiliyyətini artırır və öskürək zamanı tez sağalmanı təmin edir. Limon həm də bədəndə olan toksinlərin xaric edilməsinə kömək edir.
Limonu çay və ya təbii şərbət şəklində istifadə etmək mümkündür. Xüsusilə soyuqdəymə və öskürək zamanı limonlu isti içkilər boğazı yumşaldır və bədənin müqavimətini artırır. Lakin limonun turşuluğu yüksək olduğuna görə, həssas mədəsi olan şəxslər onu az miqdarda qəbul etməlidir.

Bal və Bitki Qarışıqları

Bal, qədimdən bəri öskürəyə qarşı istifadə olunan təbii məhsullardandır. O, boğazı yumşaldır, antibakterial təsir göstərir və iltihabı azaldır. Balın tərkibində olan faydalı maddələr orqanizmin müdafiə qabiliyyətini gücləndirir və öskürəyi yüngülləşdirir.
Bal zəncəfil, limon və adaçayı kimi bitkilərlə qarışdırıldıqda təsiri daha da artır. Bu qarışıqları evdə asanlıqla hazırlamaq mümkündür.

Öskürək sadəcə bir simptom olmaqla yanaşı, bədənin özünü qoruma və müdafiə mexanizmi kimi də çıxış edir. Yəni, tənəffüs yollarına düşən mikroblar, toz hissəcikləri, allergenlər və digər yad maddələr öskürək refleksi ilə bədəndən atılır. Buna baxmayaraq, uzun müddət davam edən və ya tez-tez təkrarlanan öskürək müxtəlif tənəffüs və ya ürək-damar xəstəliklərinin göstəricisi ola bilər. Məhz buna görə də, öskürəyin səbəbini düzgün müəyyənləşdirmək və vaxtında müalicə etmək olduqca vacibdir.