“Other” Sözü: Tərcüməsi, Mənası

İngilis dilində “other” sözü gündəlik danışıqda, yazılı və rəsmi nitqdə ən çox istifadə olunan əvəzliklərdən və sifətlərdən biridir. “Other” sözünün kökü qədim ingilis və german dillərinə gedib çıxır və “başqa”, “digər”, “başqası”, “qalan” kimi anlamlar ifadə edir. Müasir ingilis dilində bu söz həm əvəzlik (pronoun), həm də sifət (adjective) kimi çıxış edir. “Other” sözü cümlədə mövzudan asılı olaraq bir və ya bir neçə obyektin fərqləndirilməsi, müqayisəsi və ya alternativin göstərilməsi üçün işlədilir. O, həm tək, həm də cəm isimlərə aid ola bilər və kontekstdən asılı olaraq “another” və ya “the other” kimi ifadələrlə birlikdə də istifadə oluna bilər. Lüğəvi baxımdan, “other” sözünün əsas mənası bir qrupdan və ya kateqoriyadan fərqli, əlavə, ikinci və ya başqası deməkdir. İngilis dilinin qrammatikası və leksikası baxımından “other” sözü olduqca çevikdir və müxtəlif nitq hissələrində, ifadə formalarında və cümlə quruluşlarında istifadə edilir.

“Other” Sözünün Azərbaycan Dilinə Tərcüməsi və Əsas İstifadə Halları

Azərbaycan dilinə “other” sözünün tərcüməsi əsasən “başqa”, “digər”, “başqası”, “qalan”, “əlavə”, “ayrı” kimi verilə bilər. Tərcümə zamanı sözün kontekstdəki funksiyası nəzərə alınır. Məsələn, “other people” — “başqa insanlar”, “other options” — “digər seçimlər”, “the other hand” — “digər əl” və s. Sözün konkret məna yükü cümlədəki istifadə tərzindən asılıdır. Əgər “other” cəm isimlərlə işlənirsə, “digər” və ya “başqa” mənasında tərcümə olunur, əgər tək isimlərlə işlənirsə, “başqa bir” və ya “digər” kimi verilir. Bu söz Azərbaycan dilində mətn və nitqə rəngarənglik, dəqiqlik və əlavə məna qatır, fikrin aydın və fərqləndirilmiş formada çatdırılmasına kömək edir. Rəsmi sənədlərdə, elmi məqalələrdə, gündəlik nitqdə, tədris materiallarında “other” sözü geniş istifadə olunur və tərcüməçilər tərəfindən məna bütövlüyünü qorumaq üçün xüsusi diqqətlə işlənir. Eyni zamanda, “other” Azərbaycan dilində sinonim sözlərlə də əvəz oluna bilər, məsələn, “fərqli”, “ayrı”, “əlavə”, “qalan” və s.

“Other” Sözünün İngilis Dilində Qrammatik İstifadə Qaydaları

İngilis dilində “other” sözü əsasən iki cəhətdən – sifət və əvəzlik kimi istifadə olunur. Sifət kimi istifadə olunduqda, isimdən əvvəl işlənir və onun fərqliliyini, alternativliyini bildirir: “other countries”, “other ideas”, “other reasons”. Əvəzlik kimi isə, artıq məlum olan və ya əvvəlcə qeyd edilmiş obyektlərə işarə edir: “Some students are here, the others are outside.” “Other” həm tək, həm də cəm formalarla işlənə bilər. Cəm isimlərlə işlədikdə, “other” özü cəm şəkilçisi almır, lakin isim cəmdə olur: “other students”. Tək isimlərlə işlədikdə, bəzən “another” və “the other” ifadələri ilə qarışdırıla bilər. “Another” əsasən “başqa bir” (yeni, əlavə) mənasında işlədilir, “the other” isə artıq konkret məlum olan ikinci və ya sonuncu obyekti bildirir. “Other” həmçinin “each other” (bir-birini), “one after another” (ardıcıl), “on the other hand” (digər tərəfdən) kimi sabit ifadələrdə də işlənir. Bu baxımdan, “other” sözünün qrammatik çevikliyi və müxtəlif funksiyaları ingilis dilində onu əsas əvəzliklərdən və sifətlərdən birinə çevirir.

“Other” Sözünün Müxtəlif Kontekstlərdə İstifadəsi

“Other” sözü gündəlik ingilis dilindən tutmuş rəsmi və elmi yazılara, hüquqi sənədlərdən bədii ədəbiyyata qədər müxtəlif sahələrdə geniş istifadə olunur. Danışıq dilində “other” vasitəsilə fərqli və ya əlavə alternativlər, insan və obyektlər arasında müqayisə, seçim imkanları və ya müxtəliflik vurğulanır. Rəsmi yazışmalarda, müqavilə və normativ aktlarda “other” sözü bir çox hallarda hüquqi münasibətlərin, öhdəliklərin və şərtlərin alternativ, əlavə və ya istisna halları üçün istifadə olunur: “Other terms and conditions apply”. Elmi ədəbiyyatda bu söz müxtəlif alternativ hipotezləri, digər nəzəriyyə və ya variantları təsvir etmək üçün işlədilir. Tədris materiallarında şagirdlərə və tələbələrə “other” sözünün istifadəsi müxtəlif kontekstlərdə öyrədilir və nümunələrlə izah olunur. Bədii ədəbiyyatda isə “other” bəzən qeyri-müəyyənlik, fərqlilik və ya gizli mənalar vermək üçün işlədilir. Ümumilikdə, “other” sözü ingilis dilində fərqləndirmə, əlavə seçim, alternativ və müqayisə anlamlarını ifadə etmək üçün universal bir leksik vahiddir.

“Other” Sözünün Azərbaycan Dilində İfadə Forması və İşlənmə Yeri

Azərbaycan dilində “other” sözünün funksiyasını yerinə yetirən bir neçə söz və ifadə mövcuddur. Bunlara “başqa”, “digər”, “qalan”, “əlavə”, “ayrı”, “fərqli”, “başqası” kimi leksik vahidlər daxildir. Azərbaycan dilində “other” sözü əsasən müqayisə, alternativ, ardıcıllıq və ya fərqlilik bildirən hallarda işlədilir. Məsələn, “Başqa tələbələr də var”, “Digər tərəfdən baxsaq…”, “Qalan suallara sonra baxarıq” kimi nümunələrdə bu söz və onun ekvivalentləri istifadə olunur. Rəsmi sənədlərdə və hüquqi nitqdə “other” əvəzinə “digər”, “əlavə” kimi sözlərə üstünlük verilir. Gündəlik danışıqda isə “başqa” daha çox işlədilir. Azərbaycan dilində “other” sözünün çevikliyi, tərcümə zamanı kontekstdən və nitq vəziyyətindən asılı olaraq seçilir və bu, fikrin tam, aydın və düzgün çatdırılması üçün vacib şərtdir. Tərcüməçilər və ingilis dili öyrənənlər üçün “other” sözünün müxtəlif kontekstlərdə düzgün qarşılığını seçmək xüsusi bacarıq tələb edir.

“Other” Sözünün İngilis və Azərbaycan Dillərində Müqayisəli Analizi

“Other” sözünün Azərbaycan və ingilis dillərində işlənməsi, ifadə imkanları və semantik çalarları müqayisə etdikdə, hər iki dildə alternativ, fərqlilik və əlavə seçim mənalarının oxşar formada verildiyini müşahidə etmək mümkündür. Lakin Azərbaycan dilində bu məna daha çox “başqa” və “digər” sözləri ilə ifadə olunur, bəzi hallarda “ayrı”, “fərqli”, “qalan” kimi variantlara da rast gəlinir. İngilis dilində isə “other” sözü həm konkret, həm də qeyri-müəyyən obyektlər üçün istifadə oluna bilər, bu baxımdan çevikliyi daha yüksəkdir. Cümlənin strukturuna, informasiya axınına və semantik vurğuya uyğun olaraq, “other” sözünün Azərbaycan dilində ən uyğun qarşılığı seçilir. Tərcümə zamanı hər iki dilin üslub, qrammatika və kontekst xüsusiyyətləri nəzərə alınmalıdır. Məsələn, “Some students passed, the others failed” – “Bəzi tələbələr keçdi, digərləri isə kəsildi”. Bu baxımdan, “other” və onun Azərbaycan dilindəki qarşılıqları hər iki dilin sintaktik və semantik xüsusiyyətlərinə uyğun olaraq çevik şəkildə işlədilir.

“Other” Sözünün Sabit İfadələrdə və İdiomlarda İstifadəsi

İngilis dilində “other” sözünün daxil olduğu bir çox sabit ifadə və idiom mövcuddur. Ən çox işlənən ifadələrdən bəziləri aşağıdakılardır:

• on the other hand – “digər tərəfdən”
• each other – “bir-birini”, “bir-birinə”
• one after another – “ardıcıl”, “bir-birinin ardınca”
• no other than – “elə məhz”, “başqa heç kim/yox”
• every other day – “bir gündən bir”, “gün aşırı”
  Bu ifadələr gündəlik danışıqda, rəsmi yazışmalarda və bədii üslubda geniş istifadə olunur və “other” sözünün nitqdəki funksional imkanlarını daha da artırır. Azərbaycan dilində bu ifadələrin qarşılığı mətnin kontekstindən və tərcümənin məqsədindən asılı olaraq dəyişir və bir çox halda stabil qarşılıqlara malikdir. İngilis dilində “other” ilə bağlı ifadələrin öyrənilməsi və düzgün tətbiqi, həm ümumi dil bacarığı, həm də tərcümə təcrübəsi üçün vacibdir.

“Other” sözü ingilis dilində ən çox istifadə olunan, çoxfunksiyalı və leksik-fəlsəfi yüklü sözlərdən biridir. Onun Azərbaycan dilində əsas qarşılıqları “başqa”, “digər”, “ayrı”, “qalan” və “əlavə” sözləridir. “Other” həm gündəlik, həm rəsmi, həm də bədii nitqdə aktiv istifadə olunmaqla yanaşı, bir çox sabit ifadə və idiomlarda da işlədilir. İngilis və Azərbaycan dillərində işlənmə yeri, funksiyası, kontekstdəki mənası və ifadə imkanları həm tərcüməçilər, həm də dil öyrənənlər üçün xüsusi əhəmiyyət daşıyır. Bu sözün düzgün istifadəsi və qarşılığının dəqiq seçilməsi həm yazılı, həm də şifahi nitqdə fikrin aydın və dəqiq çatdırılması üçün əsas şərtdir. “Other” ingilis dilində fərqləndirmə, alternativ, əlavə və müxtəliflik ifadə etməklə, mətnə əlavə dəyər və aydınlıq qatır. Azərbaycan dilində isə bu sözün funksiyası çoxsaylı leksik və qrammatik variantlarla təmin olunur.

Ən Çox Verilən Suallar