Avropada sərbəst gediş-gəlişi təmin edən Şengen vizası, tək bir viza ilə 27 ölkəyə səyahət imkanı yaradır. Bu viza növü həm turizm, həm işgüzar, həm də ailə ziyarəti məqsədilə tez-tez seçilən vizalardandır. Azərbaycan vətəndaşları üçün Şengen vizası alma prosesi mürəkkəb görünsə də, əslində doğru və ətraflı məlumatla bu proses olduqca sadələşir. Lakin müraciət etməzdən əvvəl vizanın növləri, tələb olunan sənədlər və ödənişlər haqqında dəqiq bilgi sahibi olmaq vacibdir.
Şengen Bölgəsi
Şengen bölgəsi Avropa İttifaqı (Aİ) üzvü olan, lakin Aİ-dən kənarda olan bəzi ölkələri də əhatə edən vahid sərhədsiz zonadır. Hazırda bu zonaya daxil olan 27 ölkə var və bunlara səyahət üçün yalnız bir Şengen vizası kifayətdir. Məsələn, Almaniya, Fransa, İtaliya, İspaniya, Niderland, Belçika və Çexiya kimi ölkələr bu bölgəyə daxildir. İslandiya, Norveç, İsveçrə və Lixtenşteyn isə Aİ üzvü olmasalar da Şengen rejiminə qoşulublar.
Xaricdə təhsil suallaranızı bizə yaza bilərsiz.
Şengen Vizası Növləri və Onların Fərqləri
Şengen vizaları istifadə məqsədinə görə fərqli növlərdə təqdim olunur. Ən çox rast gəlinən kateqoriyalar bunlardır:
| Viza Növü | Təyinatı | Qalmaq Müddəti |
|---|---|---|
| C kateqoriyası | Qısa müddətli viza (turizm, işgüzar səfər, ailə ziyarəti) | 90 günə qədər |
| A kateqoriyası | Hava limanı tranzit vizası | Ərazidən çıxmadan keçid |
| D kateqoriyası | Uzunmüddətli viza (təhsil, iş, yaşayış) | 90 gündən çox |
| LTV | Məhdud əhatəli viza (yalnız konkret ölkə üçün keçərlidir) | Ərizədə göstərilən ölkə üzrə |
Əgər bir şəxs bir neçə Şengen ölkəsini ziyarət etmək istəyirsə, viza müraciətini səyahətinin əsas və ya ən uzun qalacağı ölkənin konsulluğuna təqdim etməlidir.
2025-ci İlin Şengen Viza Rüsumları və Xərcləri
2025-ci il etibarilə Şengen vizası üçün ödənişlər Avropa Komissiyasının qərarı ilə bir qədər artırılıb. Ödənişlərin məbləği ərizəçinin yaşına və digər meyarlara görə dəyişir:
| Yaş Qrupu və Status | Rüsum (Avro ilə) | Rüsum (Manatla, ~1 avro = 1.90 AZN) |
|---|---|---|
| Böyüklər (12+ yaş) | 90 € | təxminən 170 AZN |
| Uşaqlar (6-11 yaş) | 45 € | təxminən 85 AZN |
| Uşaqlar (0–5 yaş) | Ödənişsiz | 0 AZN |
| Erasmus tələbələri, elmi tədqiqatçılar və bəziləri | Ödənişsiz və ya güzəştli | fərdi qiymətləndirmə |
Əlavə xərclərə viza mərkəzi xidməti (~35–50 AZN), sənəd tərcümələri, sığorta və otel/səfər rezervasiyaları da daxildir.
Şengen Vizası Üçün Zəruri Sənədlər
Vizaya müraciət zamanı təqdim olunmalı sənədlər siyahısı konsulluqdan konsulluğa dəyişsə də, ümumilikdə aşağıdakılar əsas sənədlər sayılır:
1. Ərizə forması
Rəsmən doldurulmuş, imzalanmış və konsulluğun müəyyən etdiyi formatda təqdim olunmalıdır.
2. Xarici pasport
Ən azı iki boş səhifəsi olan və viza bitdikdən sonra da 3 ay qüvvədə qalmalıdır.
3. Şəxsiyyət vəsiqəsinin surəti
4. Şəkil
Son 6 ayda çəkilmiş, 3.5 x 4.5 sm ölçüdə, biometrik qaydalara uyğun 2 ədəd şəkil.
5. Səyahət sığortası
Minimum 30 000 avro təminatla və bütün Şengen ərazisini əhatə edən tibbi sığorta təqdim olunmalıdır.
6. Uçuş və yaşayış rezervasiyası
Gediş-dönüş təyyarə biletləri və otel təsdiqləri vacibdir.
7. Bank arayışı və maliyyə sübutu
Son 3 ay üzrə bank çıxarışı (minimum 50–70 avro/gün hesablaması ilə), iş yerindən arayış, əmək müqaviləsi, maaş kartı çıxarışı və s.
8. Məktub və ya dəvət sənədi
Ailə ziyarəti və ya işgüzar səfər zamanı ev sahibindən dəvət məktubu tələb olunur.
9. Əlavə sənədlər (məqsədindən asılı olaraq)
Tələbə bileti, təhsil arayışı, nikah şəhadətnaməsi, sahibkarlıq sənədləri və s.
Müraciət Prosesi və Mühüm Qaydalar
Vizaya müraciət prosesi aşağıdakı mərhələlərə bölünür:
- Əvvəlcədən vaxt təyin olunması – Bəzi konsulluqlar və ya viza mərkəzləri əvvəlcədən onlayn vaxt sifarişi tələb edir.
- Sənədlərin hazırlanması və təqdim edilməsi – Ərizə, sənədlər və ödəniş qəbzi konsulluğa və ya viza mərkəzinə təqdim olunur.
- Barmaq izi (biometrika) – Son 59 ayda təqdim olunmayıbsa, mütləq şəkildə barmaq izi verilməlidir.
- Gözləmə müddəti – Vizanın cavabı 10–15 iş günü ərzində təqdim edilir. Pik mövsümlərdə bu müddət uzana bilər.
- Pasportun geri alınması – Viza verildiyi halda pasport konsulluqdan və ya kuryer vasitəsilə qaytarılır.
Xaricdə təhsil suallaranızı bizə yaza bilərsiz.
Viza Rədd Cavabları və Yenidən Müraciət Hüququ
Ərizə rədd edilərsə, səbəbləri izah olunan sənəd təqdim olunur. Məsələn:
- Yalan və ya uyğunsuz sənəd
- Maliyyə qeyri-kafiliyi
- Səfər məqsədinin qeyri-müəyyənliyi
Bu halda ərizəçi şikayət edə və ya yenidən müraciət edə bilər. Əgər şikayət ediləcəksə, bu, yazılı şəkildə və səbəblər göstərilməklə edilməlidir.
Ailə Birləşməsi Vizası və Gözlənilməyən Ödənişlər
Ailə birləşməsi məqsədilə verilən vizalar uzunmüddətli D kateqoriyasına daxildir və qiymətləri 150–250 avroya qədər dəyişə bilər. Bundan əlavə, sənədlərin notarial təsdiqi, tərcümə, təhsil sənədlərinin tanınması və bəzən dil biliklərinin sübutu (A1 sertifikatı) əlavə xərc yaradır. Bu mərhələlərdə vətəndaşlar bəzən viza mərkəzləri və ya fərdi şəxslər tərəfindən aldadılır. Xüsusilə sənəd toplama adından yüzlərlə manat tələb olunması, “qəbul zəmanəti” vəd edilməsi ən çox rast gəlinən fırıldaq növlərindəndir. Ailə birləşməsi vizası müraciətində əsas mürəkkəblik sənədlərin rəsmi şəkildə tərcüməsi, notarial təsdiqi və ölkədaxili prosedurların paralel aparılmasından irəli gəlir. Bəzi ölkələr, xüsusilə Almaniya və Niderland, ərizəçidən A1 səviyyəsində dil biliyinin rəsmi sübutunu da tələb edir ki, bu da əlavə hazırlıq və imtahan xərcləri yaradır. Proses zamanı tələb olunan sənədlərin sayı çox olduğundan müraciət edənlər bəzən təcrübəsiz vasitəçilər tərəfindən aldadılır və fiktiv sənədlərlə riskli vəziyyətə düşürlər. Eyni zamanda, bəzi hallarda viza mərkəzlərinin xidmət haqları və sənəd toplama paketləri əsas rüsumdan daha çox xərc yaradır.
Ən Çox Yayılan Yanlış Fikirlər
Şengen vizası ilə bağlı bəzi miflər və yanlış təsəvvürlər mövcuddur:
- “Viza garantili şirkətə getsəm 100% viza verərlər” – Qanunla heç bir şirkət viza zəmanəti verə bilməz.
- “Çoxlu ölkə göstərsəm, tez verərlər” – Əksinə, konkret və dəqiq plan vacibdir.
- “Yaxşı pulum varsa, sənəd lazım deyil” – Bütün sənədlər, xüsusən səfər məqsədini əsaslandıran sənədlər zəruridir.
Vizanın Uzadılması və Yeni Müraciət
Şengen vizası adətən uzadılmır. Əgər vizanın müddəti bitməyibsə və səyahət davam edirsə, yalnız fövqəladə hallar (təbii fəlakət, xəstəlik və s.) zamanı müvəqqəti uzadılma mümkündür. Yeni səyahət üçün yenidən müraciət tələb olunur. Vizanı vaxtında uzatmadan ölkədə qalmaq miqrasiya qanunvericiliyinin pozulması sayılır və bu, gələcək viza müraciətlərinə mənfi təsir göstərə bilər. Fövqəladə uzadılma yalnız ciddi tibbi və ya humanitar səbəblər olduqda qəbul olunur və bu hallarda müvafiq sübutedici sənədlər (məsələn, xəstəxana arayışı) təqdim edilməlidir. Əgər şəxs əvvəllər çoxsaylı vizalar alıb qaydalara əməl edibsə, yenidən müraciət zamanı çox girişli (multiple-entry) viza almaq şansı artır. Konsulluqlar müraciət edənin əvvəlki viza tarixçəsini xüsusi diqqətlə araşdırır.
Şengen vizası, Avropa ölkələrinə giriş üçün hüquqi əsas olmaqla yanaşı, mürəkkəb sənədləşmə və dəqiq prosedurlar tələb edən bir prosesdir. Vətəndaşlar bu prosesə məsuliyyətli yanaşmalı, şayiələrə və qeyri-rəsmi mənbələrə deyil, rəsmi orqanlara və dəqiqləşdirilmiş informasiyalara əsaslanmalıdır. Prosesin çətinliyi yox, yanlış məlumatdan irəli gələn səhlənkarlıq vizanın rədd səbəblərindən biridir. Əgər lazımi sənədlər tam, məqsəd dəqiq, maliyyə şəffaf və gediş planı realdırsa, vizanın verilməsi ehtimalı çox yüksəkdir.
Xaricdə təhsil suallaranızı bizə yaza bilərsiz.
Ən Çox Verilən Suallar
Əsas sənədlər sırasında xarici pasport, doldurulmuş ərizə forması, biometrik şəkil, səyahət sığortası, bank arayışı, otel və uçuş rezervasiyası, iş yeri və ya təhsil arayışı yer alır.
Hər gün üçün təxminən 50–70 avro miqdarında vəsait tələb olunur. Məsələn, 10 günlük səfər üçün minimum 500–700 avro arası vəsait olmalıdır.
Vizanın cavabı adətən 10–15 iş günü ərzində verilir. Pik mövsümlərdə bu müddət 20 günə qədər uzana bilər.
Bəli. Əgər son 59 ay ərzində Şengen vizası üçün barmaq izi verməmisinizsə, bu prosedur məcburidir.
Bəli. Rədd cavabında göstərilən səbəblər nəzərə alınaraq sənədlər düzgün formada yenidən hazırlanıb müraciət etmək və ya yazılı şəkildə şikayət vermək olar.
Xeyr. Şengen vizası yalnız Şengen zonasına daxil olan ölkələr üçün keçərlidir. Birləşmiş Krallıq, İrlandiya və Rumıniya kimi ölkələrə ayrıca viza tələb olunur.
Sığorta bütün Şengen ölkələrini əhatə etməli və minimum 30 000 avro məbləğində tibbi təminat təqdim etməlidir.
Vizanın icazə verdiyi maksimum qalma müddəti 90 gündür və bu 180 günlük dövr ərzində hesablanır.
Əgər ailə üzvündən rəsmi dəvət məktubu varsa və digər sənədlər qaydasındadırsa, viza almaq daha asan olur, lakin zəmanət verilmir.
6 yaşa qədər uşaqlar üçün viza pulsuzdur. 6–11 yaş aralığında isə ödəniş yarı qiymət (təxminən 45 avro) olur.
Xaricdə təhsil suallaranızı bizə yaza bilərsiz.
