IELTS imtahanı dörd əsas bölmədən ibarətdir: Listening, Reading, Writing və Speaking. Bunlardan ən dinamik, eyni zamanda bəziləri üçün ən stressli hissə isə Speaking – yəni danışıq bölməsidir. Azərbaycanda xaricdə təhsil, magistratura, miqrasiya və karyera üçün IELTS Speaking bölməsində yüksək bal toplamaq hər bir abituriyentin əsas məqsədidir.
İELTS Speaking bölməsi xüsusi hazırlıq və real həyat ssenarilərini simulyasiya edən interaktiv testdir. Burada namizədin ingilis dilində sərbəst və təbii danışıq qabiliyyəti, qrammatika, lüğət ehtiyatı, səlislik, tələffüz və kommunikasiya bacarığı yoxlanılır. Speaking imtahanı əslində gündəlik həyat dialoqlarını əks etdirir – bəzən şəxsi həyat, hobbilər, ailə, təhsil, səyahət, mədəniyyət, gələcək planlar, hətta texnologiya və ətraf mühitə qədər hər sahəni əhatə edə bilər.
IELTS Speaking Bölməsinin Strukturu və Gedişi
IELTS Speaking imtahanı 11-14 dəqiqə davam edir və üç əsas hissədən ibarətdir:
Part 1 – Introduction & Interview (Giriş və Qısa Söhbət)
- 4-5 dəqiqə davam edir.
- Namizəd öz haqqında, ailə, yaşadığı yer, iş/təhsil, maraqları, gündəlik həyat və asudə vaxt mövzularında suallara cavab verir.
- Sual nümunələri: “Where are you from?”, “What do you like to do in your free time?”, “Tell me about your family.”
Part 2 – Long Turn (Cue Card)
- Namizədə bir mövzu verilir (Cue Card) və həmin mövzuya uyğun 1 dəqiqə fikirləşmək üçün vaxt verilir.
- Sonra 1-2 dəqiqə fasiləsiz danışmaq tələb olunur.
- Məsələn: “Describe a memorable journey you had.”
Part 3 – Discussion (Dərinləşdirilmiş Mövzular və Diskussiya)
- Examiner Part 2-də verilən mövzuya bağlı əlavə suallar və ümumi məsələlər üzrə dərin diskussiya aparır.
- Suallar daha abstrakt və sosial yönümlü olur. Məsələn, “How has travel changed in the last 20 years?”, “Why do people enjoy travelling?”
Bütün danışıq səsi yazılır və qiymətləndirmə rəsmi meyarlarla aparılır.
IELTS Speaking-də Qiymətləndirmə Meyarları
IELTS Speaking band score dörd əsas kriteriya üzrə qiymətləndirilir. Hər kriteriya üçün 0-9 arası bal verilir:
- Fluency and Coherence – Səlislik və məntiqilik (danışıq dayanmadan, aydın və məntiqi ardıcıllıqla olmalıdır)
- Lexical Resource – Lüğət ehtiyatı (müxtəlif söz və ifadələrin istifadəsi, sinonimlər, idiomlar)
- Grammatical Range and Accuracy – Qrammatik diapazon və düzgünlük (müxtəlif cümlə strukturları və düzgün istifadə)
- Pronunciation – Tələffüz (sözlərin düzgün deyilməsi, intonasiya və vurğu)
Qiymətləndirici yalnız namizədin nə qədər “native” kimi danışdığına deyil, necə ifadə etdiyinə, qrammatika və söz ehtiyatına baxır.
IELTS Speaking Topics – Ən Aktuallar və Səbəbləri
IELTS Speaking-də mövzular daim dəyişir və geniş spektri əhatə edir. Amma müəyyən mövzular daim gündəmdə olur və hər zaman verilə bilər. Burada əsas məqsəd – gündəlik həyatda və sosial həyatda qarşılaşa biləcəyiniz real dialoq və mövzulardır.
Ən geniş yayılan və aktual IELTS Speaking mövzuları:
- Family and Relationships – Ailə və münasibətlər
- Education and Study – Təhsil və oxumaq
- Work and Career – İş və karyera
- Hometown and City – Doğma şəhər, yaşadığın yer
- Home and Accommodation – Ev və yaşayış
- Travel and Holidays – Səyahət və məzuniyyət
- Leisure and Hobbies – Asudə vaxt və hobbilər
- Food and Cooking – Yemək və mətbəx
- Health and Fitness – Sağlamlıq və idman
- Technology and Social Media – Texnologiya və sosial şəbəkələr
- Environment and Nature – Ətraf mühit və təbiət
- Culture, Traditions and Festivals – Mədəniyyət, ənənələr, bayramlar
- Art, Music and Books – İncəsənət, musiqi, kitablar
- Shopping and Fashion – Alış-veriş və dəb
- News and Media – Xəbərlər və informasiya
- Daily Routine – Gündəlik rejim
- Dreams and Future Plans – Arzular və gələcək planlar
- Historical Places – Tarixi yerlər
- Public Transport – İctimai nəqliyyat
- Weather and Seasons – Hava və fəsillər
Bu mövzuların hər biri gündəlik dialoqlarda, eləcə də daha dərindən, sosial və cəmiyyət səviyyəsində müzakirə oluna bilər.
IELTS Speaking Topics üzrə Əsas Sual Tipləri və Nümunələr
Hər mövzu daxilində müxtəlif səviyyədə suallar verilə bilər. İndi isə ən populyar mövzularda real sual və cavab nümunələri:
Family and Relationships
- Describe your family.
- How many people are there in your family?
- Do you prefer spending time with family or friends?
- Are families important in your country? Why?
Cavab nümunəsi:
I come from a medium-sized family. There are five of us: my parents, two siblings and me. We are quite close, and we spend weekends together, either having dinner at home or going out for a walk. In my country, families play an essential role in shaping one’s character and values.
Education and Study
- What subject do you enjoy the most at school?
- Why did you choose your major?
- Is education important in your country?
Cavab nümunəsi:
Education is considered crucial in my country. I enjoy studying English because it opens doors to many opportunities. I chose my major based on my interests and future career goals.
Work and Career
- What do you do?
- What kind of job would you like to have in the future?
- Is it easy to find a good job in your country?
Cavab nümunəsi:
Currently, I am a university student, but in the future, I hope to work in the field of information technology. I believe it’s a growing industry with many prospects, although finding a good job can be competitive.
Hometown and City
- Where are you from?
- What’s your hometown like?
- Would you like to live in another city in the future?
Cavab nümunəsi:
I was born and raised in Baku. It’s a vibrant city with a mix of modern architecture and historical sites. I love the energy here, but perhaps in the future, I would like to experience life in another country.
Travel and Holidays
- Do you like travelling? Why or why not?
- Describe a memorable trip you had.
- Which country would you like to visit?
Cavab nümunəsi:
I love travelling because it broadens my horizons. Last year, I visited Georgia with my friends, and it was an unforgettable experience. The people were friendly, and the nature was breathtaking.
Leisure and Hobbies
- What do you do in your free time?
- Do you have any hobbies?
- Is it important to have hobbies?
Cavab nümunəsi:
In my leisure time, I usually read books or listen to music. I also enjoy playing chess. Hobbies help me relax and develop new skills.
Food and Cooking
- What’s your favourite food?
- Can you cook? Who usually cooks in your family?
- Do you prefer eating at home or in restaurants?
Cavab nümunəsi:
My favourite food is plov, a traditional dish in Azerbaijan. I can cook simple meals, but my mother is an excellent cook. Usually, we eat at home, but sometimes we go out for a special occasion.
Technology and Social Media
- How often do you use the Internet?
- Are smartphones popular in your country?
- What are the disadvantages of social media?
Cavab nümunəsi:
I use the Internet every day, mainly for studying and communication. Smartphones are extremely popular in Azerbaijan. However, excessive use of social media can lead to less face-to-face interaction.
Environment and Nature
- Do you care about the environment?
- What environmental problems are there in your country?
- How can we protect nature?
Cavab nümunəsi:
Yes, I believe it’s everyone’s responsibility to care for the environment. In Azerbaijan, pollution and waste management are big issues. We can protect nature by recycling and raising awareness.
Culture, Traditions and Festivals
- What is your favourite holiday?
- Describe a traditional festival in your country.
- Why are traditions important?
Cavab nümunəsi:
My favourite holiday is Novruz Bayram, which marks the arrival of spring. During this festival, families come together, prepare traditional dishes, and visit relatives. Traditions are important because they strengthen community bonds.
Part 2 (Cue Card) Mövzuları və Cavab Məsləhətləri
Cue Card – namizədə 1 dəqiqəlik hazırlıq vaxtı və 1-2 dəqiqə fasiləsiz danışmaq şansı verir. Sualın altında 3-4 alt-mövzu olur.
Aktual Cue Card Mövzuları:
- Describe a person who has influenced you.
- Describe a book you have recently read.
- Describe an interesting place you have visited.
- Describe a time when you helped someone.
- Describe an important tradition in your country.
- Describe a technology you use every day.
- Describe your favourite piece of music.
- Describe a goal you want to achieve.
- Describe a time you faced a difficult challenge.
Cue Card üçün əsas tövsiyə:
- Planlama üçün verilən 1 dəqiqədə tezliklə əsas ideyanı və əsas faktları qeyd edin.
- Sualın alt hissələrinə cavab verməyə çalışın.
- Fərdi nümunə, hiss və detallarla cavabı genişləndirin.
- “In my opinion”, “I remember when…”, “It was a turning point in my life” kimi ifadələrdən istifadə edin.
Part 3 – Diskussiya Mövzuları və Dərinləşdirilmiş Sual Nümunələri
Part 3-də verilən suallar daha ümumi, cəmiyyət və sosial problemlər, abstrakt mövzular, gələcəyə dair proqnozlar və müqayisə tələbləri ilə seçilir.
Mövzu və sual nümunələri:
Education:
- What changes do you expect to see in education in the next 20 years?
- Is it better to study alone or in a group?
Technology:
- How has technology changed the way we communicate?
- What are the advantages and disadvantages of artificial intelligence?
Environment:
- What can governments do to protect the environment?
- Is climate change a real threat in your country?
Work and Life Balance:
- Why is work-life balance important?
- Should companies offer more flexible working hours?
Culture and Globalization:
- How is globalization affecting local cultures?
- Why is it important to preserve traditional customs?
IELTS Speaking üçün Effektiv Strategiyalar və Hazırlıq Yolları
- Mövzuları tematik olaraq öyrənin:
Hər gün bir mövzu seçib həmin barədə söz bazası, tipik ifadələr və nümunə cavablar hazırlayın. - Qrup və fərdi məşqlər:
Dostlarla və ya kursda danışıq məşqləri edin, hər kəs bir-birinə “examiner” kimi suallar versin. - Səs yazıları və özünü dinləmə:
Cavablarınızı səsə yazın, dinləyib səhvlərinizi və inkişaf etdirəcəyiniz sahələri müəyyən edin. - Lüğət və ifadələr siyahısı hazırlayın:
Hər mövzu üzrə sinonimlər, idiomlar, collocation-lar, linking phrases (for example, moreover, on the other hand) toplayın. - Real həyat nümunələri və şəxsi hekayələr paylaşın:
Nümunələr danışığınızı daha təbii və maraqlı edəcək. - Part 2 üçün “struktur şablonu” işlədin:
Giriş – Əsas məlumat – Əlavə detal – Şəxsi fikir – Nəticə. - İmtahan günü üçün psixoloji hazırlıq:
Sakit, özünə inamlı danışın. Səhv olanda dayanmayın, “let me rephrase”, “what I mean is…” kimi ifadələrlə davam edin.
Azərbaycanda IELTS Speaking Hazırlığı və Resurslar
- British Council, IDP IELTS, Cambridge English rəsmi IELTS danışıq klubları və speaking sessions.
- Online platformalar: IELTS Liz, IELTS Simon, IELTS Advantage – real mövzu və cavab nümunələri.
- Youtube kanalları: Actual IELTS Speaking, IELTS with Emma, IELTS Speaking Success.
- WhatsApp və Telegram qrupları: Azərbaycanın IELTS community-ləri, qrupda real imtahan təcrübəsi paylaşımı.
Azərbaycanda IELTS Speaking Topics üzrə Real İmtahan Təcrübələri
Azərbaycanda IELTS imtahanına girənlərin təcrübəsi göstərir ki, aşağıdakı mövzular son illərdə ən çox rast gəlinir:
- Family and Friends
- Education and Learning English
- Traditional Food in Azerbaijan
- Public Transport in Baku
- Novruz Bayramı və Azərbaycan mədəniyyəti
- Modern Technology and Gadgets
- Books and Favourite Authors
- Sports and Healthy Lifestyle
- Shopping Habits
- Famous People in Azerbaijan
Namizədlər üçün əsas çətinlik sualın mövzusunda deyil, “çətin sual tipində” olur. Buna görə hər mövzu üzrə ən azı 5-6 açar söz, 2-3 tipik cavab şablonu və şəxsi hekayə hazırlamaq məsləhətdir.
Speaking Topics üçün Əlavə Tövsiyələr
- Sözləri əzbərləməyin, mənasını başa düşüb istifadə edin.
- Qısa, quru cavablar verməyin – həmişə əlavə açıqlama və misal verin.
- Çətin sual gəlsə, “I’ve never thought about this, but…” kimi vaxt qazanmaq üçün ifadələr işlədin.
- Danışıq sürətini və intonasiyanı təbii saxlayın.
- Sualı anlamasanız, xahiş edin: “Could you please repeat the question?”
- İmtahanın “speaking” bölməsi dil bilikləri və özünəinamın real göstəricisidir, robot kimi deyil, səmimi danışın.
IELTS Speaking topics – imtahanın həm ən maraqlı, həm də sınaqlı hissəsidir. Ən yaxşı nəticə üçün hər gün ən azı bir mövzu üzrə məşq etmək, söz bazasını genişləndirmək, real nümunələr hazırlamaq və psixoloji hazırlığa önəm vermək lazımdır. Azərbaycanda IELTS Speaking üçün həm kurslar, həm də online resurslar və icmalar geniş yayılıb. Hər mövzuya öz fikriniz və həyat təcrübənizlə yanaşın – bu, sizi digərlərindən fərqləndirəcək və ballarınızı yüksəldəcək.
IELTS Speaking bölməsi uğurlu keçsə, ingilis dilində kommunikasiya, iş və təhsil fürsətləri qarşısınızda açıq olacaq.
Ən çox verilən suallar
1. IELTS Speaking bölməsində hansı mövzular verilir?
Ailə, təhsil, iş, hobbi, texnologiya, mədəniyyət, səyahət, təbiət və gündəlik həyat kimi müxtəlif mövzular verilə bilər.
2. Cue Card nədir və necə hazırlanmaq lazımdır?
Cue Card – namizədə 1 dəqiqəlik hazırlıq vaxtı və 1-2 dəqiqə fasiləsiz danışmaq imkanı verən mövzudur. Əsas ideya və detalları qısa qeyd edin, cavabı ardıcıllıqla qurun.
3. Danışıqda səhv etsəm, necə düzəldə bilərəm?
Səhv etdikdə “what I mean is…”, “let me rephrase” kimi ifadələrdən istifadə edib düzəldə bilərsiniz.
4. IELTS Speaking üçün ən yaxşı resurslar hansılardır?
IELTS Liz, IELTS Simon, British Council və IDP saytları, Youtube-dakı danışıq nümunələri.
5. Azərbaycanda IELTS Speaking hazırlığı üçün hansı kurslar var?
British Council, IDP IELTS və bir çox dil kursu, həmçinin fərdi müəllimlər danışıq hazırlığı təklif edir.
6. Mövzunu anlamasam və ya cavabım olmasa, nə etməliyəm?
Sualı təkrar istəyə və ya mövzunu dəyişib yaxın məsələ ilə bağlı danışa bilərsiniz.
7. Band score-u necə hesablamaq olar?
Hər kriteriya üzrə (fluency, grammar, vocabulary, pronunciation) orta bal çıxarılır və 0.5 dəqiqliklə band verilir.
8. Hər gün neçə mövzu üzrə məşq etmək məsləhətdir?
Hər gün ən azı bir mövzu üzrə danışıq məşqi və yeni ifadə öyrənmək tövsiyə olunur.
9. Danışıqda yerli (azərbaycan) aksenti problem yaradar?
Yüngül aksent problem deyil, əsas olan – sözlərin aydın və düzgün deyilməsidir.
10. Səsimi sınaqdan keçirmək üçün necə yoxlayım?
Cavablarınızı telefon və ya kompüterə yazın, dinləyin və səhvləri qeyd edin.
