Bakı kimi sıx məskunlaşmış və urbanizasiya tempinin yüksək olduğu bir metropol üçün yaşıllıqların su ilə dayanıqlı təminatı təkcə estetik məsələ deyil, mikroiqlimin sabitliyi və ictimai sağlamlıq baxımından strateji xəttdir. Bu yanaşmanın texniki dayağı kimi Bakı Şəhər İcra Hakimiyyətinin Yaşıllaşdırma Təsərrüfatı Birliyinin strukturunda fəaliyyət göstərən “Su Quyularının İstismarı və Təmiri Xidməti Müəssisəsi” formalaşıb. Müəssisə artezian və texniki su quyularının istismarı, nasos və xətlərin servisi, yeni suvarma infrastrukturunun çəkilməsi, qəza-bərpa işlərinin aparılması kimi vəzifələri koordinasiya edir. İdarəetmə modeli mövsümə həssas suvarma planlamasını, profilaktik təmir cədvəllərini və fövqəladə çağırışlara çevik reaksiyanı eyni platformada birləşdirir. Məqsəd içməli şəbəkəyə əlavə yük yaratmadan parklar, bulvarlar, yolkənarı ağaclandırmalar və zeytun zolaqları kimi yaşıllıq fondunun fasiləsiz suvarılmasını təmin etməkdir. Bunun üçün quyu hidrogeologiyası, hidravlik hesablamalar, elektrik-automatika və əməyin mühafizəsi standartları üzrə yazılı prosedurlar tətbiq edilir. Dispetçer mərkəzi telemetriya məlumatlarını toplayır, səviyyə və debi göstəricilərini izləyərək nasosların iş rejimini optimallaşdırır. Sızma itkilərinin azaldılması və enerji səmərəliliyi üçün boru materiallarının seçimi, yumşaq start sistemləri və təzyiq akkumulyatorlarının tətbiqi genişlənir. Eyni zamanda damlama və mikrosuvarma texnologiyaları ilə suyun kök zonasına yönəlik verilməsi buxarlanma itkisini azaldır. Şəhərsalma və yol-nəqliyyat qurumları ilə koordinasiya hesabına yeni xətlər kəsişmələrdə gecikmə yaratmadan quraşdırılır və as-built sənədlər rəqəmsal baza ilə sinxronlaşdırılır. Müəssisənin hərtərəfli texniki yanaşması, şəffaf planlama prinsipləri və riskə əsaslanan istismar mədəniyyəti paytaxtın yaşıllıq ekosisteminin dayanıqlığına birbaşa xidmət edir.
Hüquqi Status Və İdarəetmə Modeli
Müəssisə Bakı Şəhər İcra Hakimiyyətinin Yaşıllaşdırma Təsərrüfatı Birliyinə tabedir və yaşıllıq fondunun texniki su ilə təminatına məsuldur. Strukturda rəhbərlik, dispetçer şöbəsi, xətt istismarı briqadaları, qazma-bərpa qrupları, elektrik-automatika və təhlükəsizlik bölmələri fəaliyyət göstərir. İdarə heyəti planlı tapşırıqları təsdiq edir, aylıq-illik smetalara nəzarət edir və əməliyyat göstəricilərini monitorinq edir.
Təşkilati modeldə funksional məsuliyyətlər yazılı qaydalarla bölüşdürülür. Dispetçer mərkəzi real vaxt rejimində nasos qovşaqlarını izləyir, texniki xidmət üçün iş sifarişləri yaradır. Hər briqada üçün marşrut kartları, təhlükəsizlik təlimatları və material təminatı planı hazırlanır. Vəzifə təlimatları işin keyfiyyətinə birbaşa nəzarəti gücləndirir.
Əsas Fəaliyyət Sahələri Və Tapşırıqlar
Fəaliyyətin əsası artezian və texniki su quyularının idarə edilməsi, nasos stansiyalarının saxlanması, magistral və paylayıcı xətlərin çəkilməsi, qovşaq kəsişmələrinin qurulması və qəza-bərpa işləridir. Suvarma qrafikləri vegetasiya dövrü, torpaq rütubəti və buxarlanma göstəricilərinə uyğun tənzimlənir. Yeni əkilmiş sahələr üçün prioritet rejim, kök zonasının nəmliyini sabit saxlayan damlama və mikrosuvarma həlləri ilə dəstəklənir.
Sızma aşkarlanması üçün akustik dinləmə, marker qazla test və elektron korrelyasiya kimi üsullar tətbiq edilir. Qazma-bərpa bloku hidrogeoloji sorğulara əsasən yeni quyu yerlərini seçir, sementlənmə və kolon quraşdırılması işlərini standartlara uyğun icra edir. Filtrasiya qurğuları boru daxilində çöküntülərin qarşısını alır.
Texniki İnfrastruktur Və Avadanlıq
Avadanlıq parkında dalğıc və səth nasosları, təzyiq artırıcı qovşaqlar, səviyyə-debi sensorları, SCADA əsaslı telemetriya, elektrik paylayıcı lövhələr və ATS ilə ehtiyat generatorlar yer alır. Hidravlik zərbələrin qarşısını alan akkumulyator çənlər və hava klapanları xətlərdə sabitliyi təmin edir. Termoqrafik yoxlamalar və vibrasiya analizi rulman və mühərriklərin vəziyyətini izləməyə kömək edir.
Boru təsərrüfatında duktil dəmir, polietilen və polipropilen materiallardan istifadə olunur. Quraşdırma zamanı qaynaq keyfiyyəti, keçid armaturlarının fırlanma momenti və təzyiq sınaqları sənədləşdirilir. As-built planlar rəqəmsal xəritə üzərinə işlənir və gələcək təmir üçün koordinatlar arxivləşdirilir.
Suvarma Strategiyası Və Ekoloji Yanaşma
Suvarma rejimləri bitki növü, kök dərinliyi, torpaq strukturu və hava proqnozları əsasında qurulur. Yağıntıdan sonra intervallar uzadılır, quraqlıqda isə daraldılır. Damlama xətləri sayəsində su birbaşa kök zonasına verilir, buxarlanma itkisi azalır, yarpaq səthinə düşmədiyindən xəstəlik riski də aşağı enir. Gecə suvarması səs-küyün azalmasına və suyun torpağa yaxşı hopmasına şərait yaradır.
Ekoloji yanaşma çərçivəsində su mənbələrinin monitorinqi və məsuliyyətli istismar prinsipləri tətbiq olunur. Xammal və kimyəvi maddələrə ehtiyac minimal saxlanılır. Suyun keyfiyyəti üçün filtrasiyadan sonra periodik laborator testlər aparılır. Yabanı otların nəzarətində mexaniki metodlara üstünlük verilir.
İstismar Prosedurları Və Təhlükəsizlik
İstismar kitabçası elektrik təhlükəsizliyi, məhdud məkanlarda iş, kilidləmə-etiketləmə və qaldırıcı mexanizmlərin istifadəsi üzrə maddələri əhatə edir. Hər quyu üçün risk xəritəsi hazırlanır, fövqəladə hallar kartı briqadalara paylanır. Dispetçerə məlumat vermədən quyuda işə başlamaq qadağandır. Nasosların iş saatı limitləri və servis intervalları elektron jurnalda izlənir.
Fərdi mühafizə vasitələri və qaz-detektorlar standart komplektin tərkib hissəsidir. Təhlükəsizlik auditləri nəticəsində təlim planları yenilənir, tapşırıqlar üzrə düzəlişlər edilir. Qəza halında mobil generatorlar və səyyar nasoslar cəlb olunur. İstismar mədəniyyəti əməyin mühafizəsini prioritet edən yanaşma üzərində qurulur.
Qazma, Bərpa Və Yeni Xətlərin Layihələndirilməsi
Yeni su mənbələrinin yerləşməsi hidrogeoloji qiymətləndirmə, mövcud şəbəkələrlə toqquşmaların xəritələnməsi və tikinti risklərinin analizi ilə müəyyən edilir. Qazma işlərində quyu gövdəsinin sabitliyi, sement şırnağının bütövlüyü və nasos-kolon uyğunluğu əsas nəzarət nöqtələridir. İstismara verilməzdən əvvəl hidravlik sınaqlar aparılır.
Xətlərin layihələndirilməsində diametr hesabı, təzyiq itkisi, hava təmizləmə nöqtələri və drenaj həlləri nəzərə alınır. Qovşaq kəsişmələrində müvəqqəti baypaslarla xidmətin dayandırılmaması təmin edilir. İş bitdikdən sonra kamera baxışı və sızma testi keçirilir, protokollar arxivə verilir.
Maliyyə Planlaması Və Şəffaflıq
Maliyyə planlaşdırması üzrə əsas xərc maddələri enerji sərfi, qazma-bərpa, profilaktik təmir, ehtiyat hissələri, nəqliyyat və personal təlimidir. Smeta planları ilə fakt xərclərin müqayisəsi rüblük hesabatlarda aparılır. Enerji auditi və nasos seçiminin optimizasiyası ilə elektrik xərcləri azaldılır, sızma itkisi göstəricisi isə əsas performans indeksi kimi izlənir.
Şəffaflıq üçün müqavilə icrası, material dövriyyəsi və inventarlaşma prosedurları rəqəmsal izlənir. Təchizatçılarla əməkdaşlıqda keyfiyyət sertifikatları və zəmanət şərtləri vacib rol oynayır. Hesabatlılıq mexanizmləri resursların hədəfli istifadəsini təmin edir.
Vətəndaşlarla Əlaqə Və Operativ Reaksiya
Vətəndaş müraciətləri rəsmi kanallarla qəbul edilir və dispetçer sisteminə inteqrasiya olunur. Ünvan və koordinatlar üzrə operativ yoxlama aparılır, sızma və qəza halları prioritetləşdirilir. İctimai təhlükəsizlik riski olduqda təxirəsalınmaz briqada cəlb edilir və hadisə yerində təhlükəsizlik perimetri qurulur.
Müraciətlərə cavab müddəti və təkrar baxış proseduru vətəndaş məmnunluğuna yönəlib. Kommunikasiya şəffaflığı üçün görülən işlər barədə qısa hesabatlar hazırlanır. İctimai tədbirlər ərəfəsində estetik ərazilər üçün gücləndirilmiş suvarma rejimi tətbiq edilir.
Cədvəl: Xidmətin Əsas Təsnifatı Və İş Axını
| Sahə | Məzmun | Tipik İcra Tezliyi | Məsul Bölmə |
|---|---|---|---|
| Quyu İstismarı | Səviyyə-debi monitorinqi, nasos rejimlərinin tənzimi | Gündəlik və həftəlik | Dispetçer, Nasos Briqadası |
| Praktiki Servis | Rulman yağlanması, mexaniki möhür və klapan yoxlanışı | Aylıq və rüblük | Xətt İstismarı |
| Sızma Aşkarlanması | Akustik dinləmə, marker qaz testləri, korrelyasiya | Planlı və qəza hallarında | Diaqnostika Qrupu |
| Qazma-Bərpa | Hidrogeologiya, sementlənmə, kolon montajı | Layihə üzrə | Qazma-Bərpa |
| Elektrik-Automatika | SCADA, ATS generatorlar, termoqrafik təftiş | Aylıq və yarımillik | Elektrik-Avtomatika |
| Suvarma Planlaması | Vegetasiya və hava proqnozlarına uyğun rejim | Mövsümi və gündəlik | Aqrotexniki Qrup |
| Təhlükəsizlik | LOTO, məhdud məkan, fövqəladə kartlar | Davamlı | Təhlükəsizlik Şöbəsi |
| Hesabatlılıq | Smeta, enerji auditi, KPI izlənməsi | Rüblük və illik | İqtisadiyyat-Plan |
Paytaxtın yaşıllıq sisteminin sağlamlığı və davamlılığı böyük ölçüdə su təchizatı infrastrukturunun peşəkar idarə olunmasından asılıdır. “Su Quyularının İstismarı və Təmiri Xidməti Müəssisəsi” bu zəncirin mərkəzində dayanaraq artezian mənbələrinin etibarlı istismarını və suvarma xətlərinin fasiləsizliyini təmin edir. Dispetçer nəzarəti, rubrikləşdirilmiş istismar prosedurları və riskə əsaslanan servis yanaşması xidmətin keyfiyyətini ölçülə bilən göstəricilərlə idarə etməyə imkan yaradır. Damlama və mikrosuvarma kimi qənaətçi texnologiyalarla su sərfi optimallaşdırılır, buxarlanma itkiləri azalır, bitki sağlamlığı yüksəlir. Qazma-bərpa işlərində standartlara əməl olunması və hidravlik sınaqların prosedur üzrə aparılması gələcək nasazlıqların qarşısını alır. Enerji auditi və nasos seçimi optimizasiyası xərclərin idarə olunmasında real qənaət yaradır. Təhlükəsizlik kulturunun gündəlik əməliyyatlara inteqrasiyası iş risklərini azaldır və personal rifahını qoruyur. Vətəndaş müraciətləri üzrə operativ reaksiya ictimai etimadı gücləndirir və xidmətin şəffaflığını artırır. Şəhərsalma qurumları ilə koordinasiya isə yeni xətlərin layihələndirilməsində kəsişmə risklərini minimuma endirir. Bu çərçivə bütöv şəkildə baxıldıqda, yaşıllıq fondunun su ilə təminatında dayanıqlı, ölçülə bilən və təkrarlana bilən nəticələr əldə etməyə yönəlmiş müasir bir idarəetmə nümunəsi formalaşdırır.
Ən Çox Verilən Suallar
Əsas missiya yaşıllıq fondunun texniki su ilə fasiləsiz və təhlükəsiz təminatıdır. Bu, artezian quyularının istismarı, nasos və xətlərin servisi, sızma itkilərinin azaldılması və qəza-bərpa işlərinin koordinasiyasını əhatə edir. Məqsəd içməli su şəbəkəsinə əlavə yük yaratmadan park və bulvarların suvarılmasını təmin etməkdir. Yanaşma mövsümə həssas planlama və riskə əsaslanan istismara söykənir.
Rejimlər bitki növü, vegetasiya fazası, torpaq rütubəti və hava proqnozlarına əsaslanır. Yağıntıdan sonra intervallar uzadılır, quraqlıqda isə daraldılır. Damlama və mikrosuvarma metodları suyu birbaşa kök zonasına yönəldir və buxarlanma itkisini azaldır. Gecə suvarması səs-küyü azaldır və suyun hopmasını yaxşılaşdırır.
Sızmalar akustik dinləmə, marker qazla test və elektron korrelyasiya ilə müəyyənləşdirilir. Xəritələşdirmə nəticələri prioritetlər siyahısına çevrilir və təmir planları bu siyahıya əsasən tərtib edilir. Qovşaq və kəsişmə nöqtələrində xüsusi diqqət yetirilir. Bu yanaşma su itkilərini əhəmiyyətli dərəcədə azaldır.
Elektrik təhlükəsizliyi, kilidləmə-etiketləmə, məhdud məkanlarda iş və qaldırıcı mexanizmlərin istifadəsi üzrə yazılı qaydalar var. Fərdi mühafizə vasitələri və qaz-detektorlar məcburidir. Profilaktik baxım cədvəlləri rulman, möhür və kabellərin vəziyyətinin nəzarətini təmin edir. Fövqəladə hallar kartı hər postda əlçatan saxlanılır.
Hidrogeoloji qiymətləndirmə, yaxın infrastrukturla toqquşmaların xəritələnməsi və tikinti risklərinin analizi aparılır. Qazma planında sementlənmə, kolon və nasos uyğunluğu öncədən təsdiqlənir. İstismardan əvvəl hidravlik sınaq və keyfiyyət yoxlanışı mütləqdir. Nəticələr rəqəmsal bazaya daxil edilərək sonrakı istismara dəstək verir.
Nasos seçimi optimizasiyası, yumşaq start sistemləri və təzyiq akkumulyatorları enerji sərfini azaldır. Telemetriya ilə real vaxt izləmə “pikin kəsilməsi” strategiyasına imkan verir. Enerji auditi nəticələrinə əsasən köhnə avadanlıq yenilənir. Bu addımlar həm xərc, həm də dayanıqlıq baxımından fayda yaradır.
Vətəndaşlardan gələn müraciətlər dispetçer sistemində qeydiyyata alınır və ünvan-koordina təkidləri ilə yoxlanır. Sızma və qəza halları prioritet əsasda qiymətləndirilir. Zərurət olduqda təxirəsalınmaz briqada hadisə yerinə göndərilir. Görülən iş barədə qısa hesabat hazırlanır və arxivə daxil edilir.
Yazılı prosedurların məqsədi işin təkrarlana bilən, ölçülə bilən və təhlükəsiz icrasını təmin etməkdir. Bu sənədlər personalın təlimini asanlaşdırır, audit zamanı aydın istinad yaradır. Dəyişikliklər risk analizindən sonra daxil edilir. Nəticədə keyfiyyət və təhlükəsizlik göstəriciləri sabit qalır.
As-built planlar quraşdırılmış xətlərin real vəziyyətini və kəsişmələri əks etdirir. Gələcək təmir və bərpa işləri üçün dəqiq koordinatlar təqdim edir. Dispetçer və xətt briqadaları üçün operativ qərarverməni sürətləndirir. Sənədlər rəqəmsal xəritə ilə sinxron saxlanılır.
Sensor şəbəkələrinin genişləndirilməsi, süni intellektlə sızma analitikası və avtomatlaşdırılmış nasos rejimi idarəetməsi prioritetdir. Damlama xətlərində zonal nəzarət su sərfini daha da optimallaşdıracaq. Mobil tətbiqlər vasitəsilə briqada- dispetçer əlaqəsi sürətlənəcək. Bu yeniliklər fasiləsizliyi və qənaəti artıracaq.
