Sürücülük İmtahanı: Qaydalar, Mərhələlər 

Avtomobil idarə etmək bu gün təkcə rahatlıq deyil, həm də bir çoxları üçün iş və gündəlik həyatın ayrılmaz hissəsinə çevrilmişdir. Lakin sükan arxasında olmaq yalnız fiziki hərəkət deyil, bu, hüquqi məsuliyyət, etik davranış və texniki bilik tələb edir. Bu səbəbdən də sürücülük vəsiqəsi almaq üçün dövlət tərəfindən nəzərdə tutulmuş ciddi imtahan prosedurlarından keçmək zəruridir. Sürücülük imtahanı, həm nəzəri, həm də praktiki mərhələdən ibarət olub, insanın yol hərəkəti qaydalarını bilməsini və avtomobili idarəetmə bacarığını qiymətləndirir.

Sürücülük İmtahanının Hüquqi Əsasları

Azərbaycan Respublikasında sürücülük vəsiqəsi almaq prosesi “Yol hərəkəti haqqında” Qanun və müvafiq normativ hüquqi aktlarla tənzimlənir. Sürücülük imtahanlarının təşkili, aparılması və nəticələrin qiymətləndirilməsi isə Azərbaycan Respublikası Daxili İşlər Nazirliyi Baş Dövlət Yol Polisi İdarəsinin (BDYPİ) səlahiyyətindədir.

Sürücü olmaq istəyən şəxs aşağıdakı tələblərə cavab verməlidir:

• Ən azı 18 yaş (B kateqoriyası üçün)
• Tibb arayışı (forma 083)
• Təlim kursunu bitirdiyini təsdiq edən sənəd
• Şəxsiyyət vəsiqəsi
• Nəzəri və praktiki imtahandan müvəffəqiyyətlə keçmək

İmtahan Mərhələləri

Sürücülük vəsiqəsi almaq üçün imtahanlar iki əsas mərhələdən ibarətdir:

 Nəzəri İmtahan

Bu mərhələdə namizədin yol hərəkəti qaydaları, yol nişanları, cərimə balları, təhlükəsizlik qaydaları və ilk tibbi yardım bilikləri yoxlanılır. İmtahan kompüter vasitəsilə həyata keçirilir.

• Sualların sayı: 10
• Maksimum bal: 10 bal
• Minimum keçid balı: 9 bal
• İmtahan müddəti: 15 dəqiqə
• Səhv sayına icazə: 1-dən artıq səhv edən şəxs kəsilir

İmtahanda daha çox qırmızı işıq, əsas və əlavə yol nişanları, sürət həddi, cərimələr və qəza hallarındakı davranışhaqqında suallar verilir.

 Praktiki İmtahan

Bu mərhələ avtomobilin real idarə olunması bacarığını yoxlayır. İmtahan əsasən iki hissədən ibarətdir:

• Avtomobil parkında (avtoşəkildə) idarəetmə
  • “Qaraj” daxil olub-çıxmaq
  • “İlanvari” hərəkət
  • Yoxuşda saxlayıb hərəkətə başlama
  • Paralel park etmə
• Şəhər şəraitində idarəetmə
  • Yol nişanlarına əməl etmə
  • Piyadaya yol vermə
  • Sürətə nəzarət
  • Dönmə və manevr qaydalarına riayət etmə

Qiymətləndirmə meyarları:

• 5 baldan çox səhv edən şəxs praktiki imtahandan keçmiş sayılmır.
• Yol hərəkətində kobud səhv (məsələn, qırmızı işıqda keçmək) birbaşa kəsilmə səbəbidir.

İmtahana Hazırlıq Prosesi

Sürücülük Kursları

İmtahana hazırlaşmaq üçün DYP tərəfindən akkreditasiya olunmuş sürücülük təlim mərkəzlərində tədris almaq zəruridir. Bu kurslarda həm nəzəri dərslər keçirilir, həm də praktiki məşqlər edilir.

Testlər və Resurslar

• BDYPİ-nin rəsmi elektron sistemi vasitəsilə real test nümunələri işləmək mümkündür.
• Mobil tətbiqlər və simulyasiya proqramları da təcrübə üçün çox faydalıdır.
• YouTube və tədris platformalarında real praktiki imtahan görüntüləri yerləşdirilir.

İmtahandan Kəsildikdə Nə Olur?

Əgər namizəd:

• Nəzəri imtahandan keçə bilməzsə, 10 iş günü sonra təkrar cəhd edə bilər.
• Praktiki imtahandan kəsilərsə,  15 iş günü sonra yenidən müraciət etməlidir.

Hər uğursuz cəhd üçün əlavə rüsum ödənilməlidir.

Sürücülük Vəsiqəsinin Verilməsi

Hər iki mərhələdən keçən şəxs, fotoşəkilli sürücülük vəsiqəsini almaq hüququ qazanır. Sənəd ASAN xidmət, Yol Hərəkəti İmtahan-Qeydiyyat idarələri və ya Elektron hökumət portalı üzərindən təqdim edilə bilər.

Vəsiqə aşağıdakı kateqoriyalar üzrə verilir:

Ən Çox Buraxılan Səhvlər

• Yol nişanlarının qarışdırılması
• Piyadaya yol verməmək
• Dönmə qaydalarını pozmaq
• Sürət həddini aşmaq
• Əllə işarə verməyi unutmaq
• Avtoparkda “qaraj” manevrini düzgün etməmək
• Qayda pozulduqda təmkinli davranmamaq

Uğurlu İmtahan Keçmək Üçün Tövsiyələr

• Yaxşı tədris mərkəzi seçin: Lisenziyalı və təcrübəli kurslara yazılın.
• Nəzəri testləri təkrar-təkrar işləyin: Rəsmi test bazasına uyğun işləyin.
• Avtoparkda təcrübə edin: İlanvari, qaraj, paralel parklama kimi manevrləri məşq edin.
• Stressə hazır olun: İmtahan zamanı psixoloji gərginlik normaldır, amma idarə etməyi bacarın.
• Dəqiq olun: Hərəkətə başlamazdan əvvəl güzgülərə baxın, kəməri bağlayın, işıq siqnalını yandırın.
• Təhlükəsizlik qaydalarına riayət edin: Kobud qayda pozuntusu birbaşa kəsilmə səbəbidir.

Hüquqi Məsuliyyət və Sürücü Etikası

Sürücülük yalnız texniki bacarıq deyil, həm də etik davranış və hüquqa hörmət tələb edir. İmtahandan sonra da sürücü davranışı daim müşahidə altındadır. Qayda pozuntuları cərimə və hətta sürücülük hüququnun məhdudlaşdırılması ilə nəticələnə bilər.

Sürücülük imtahanı və sonrası dövr şəxsin cəmiyyət qarşısında cavabdehlik daşıyan bir fərd kimi formalaşmasında mühüm mərhələdir.

Sürücülük imtahanı sadəcə bir prosedur deyil, məsuliyyətli sürücülük həyatının başlanğıcıdır. Bu imtahanlar cəmiyyətin yol hərəkəti təhlükəsizliyinin qorunması, sürücü intizamının formalaşdırılması və qanuni davranışların təşviqi baxımından mühüm əhəmiyyət daşıyır. Uğurlu olmaq istəyən hər kəs düzgün tədris, məsuliyyətli yanaşma və praktiki hazırlıqla bu mərhələni keçə bilər.

Ən Çox Verilən Suallar