Dünya tarixində elə şəxslər var ki, onların fəaliyyəti və irsi təkcə öz ölkələrinin deyil, bütün bəşəriyyətin taleyinə təsir göstərib. Belə simalardan biri də Uinston Leonard Spenser Çörçilldir. O, yalnız Böyük Britaniyanın siyasi tarixində deyil, XX əsrin qlobal hadisələrinin gedişatında da aparıcı rol oynamışdır. Uinston Çörçillin adı əsasən İkinci Dünya müharibəsi dövründə Böyük Britaniyanın baş naziri kimi geniş tanınsa da, onun çoxşaxəli həyatı, siyasi iradəsi, natiqlik məharəti, strateji düşüncəsi və zəngin publisist irsi onu bəşəriyyətin unudulmaz liderlərindən birinə çevirib.
Çörçill həyat və fəaliyyətində çoxsaylı uğurlara və çətinliklərə şahid olub, bir çox siyasi və hərbi sınaqlardan alnıaçıq çıxıb. O, dövlət adamı, yazıçı, tarixçi, rəssam və sülh uğrunda mübariz kimi tanınır. Həyatının müxtəlif mərhələlərində həm populyar, həm də tənqid olunan bir lider olan Çörçill, xarizması, praqmatikliyi və müdrikliyi ilə seçilib.
Uinston Çörçillin Erkən Həyatı və Təhsili
Uinston Çörçill 30 noyabr 1874-cü ildə İngiltərənin Oksfordşir qraflığında, Blenheim Sarayında dünyaya göz açıb. Aristokrat ailəsində böyüyən Çörçillin atası lord Rendolf Çörçill, anası isə amerikalı Cenni Cerom idi. Bu, onun uşaqlıqdan həm ingilis, həm də beynəlxalq siyasi və mədəni mühitdə formalaşmasına zəmin yaratdı.
Çörçillin uşaqlıq illəri çox da asan keçməyib; valideynləri ilə münasibətləri soyumağa meylli idi və əsasən dayələri və ailə müəllimlərinin himayəsində böyüyüb. O, Harrow məktəbində və daha sonra hərbi təhsil üçün Sandhurst Kral Hərbi Akademiyasında oxuyub. Təhsil illərində Çörçill özünü qətiyyətli, müstəqil və yaradıcı düşüncəyə malik biri kimi göstərib.
Hərbi Karyera və Jurnalistika
Çörçillin siyasi karyerası başlamazdan əvvəl o, müxtəlif hərbi kampaniyalarda iştirak edib. Hərbi xidmətdə olarkən Hindistan, Sudan və Cənubi Afrikada bir neçə döyüş əməliyyatında iştirak edib. Xüsusilə, 1899-cu ildə Böyük Britaniya ilə Bur dövlətləri arasında baş vermiş Bur müharibəsində iştirak etməsi onun ilk populyarlıq dalğasına səbəb olub.
Çörçill hərbi karyerası ilə yanaşı, jurnalist və müxbir kimi də fəaliyyət göstərib. O, döyüş bölgələrindən reportajlar yazıb, “The Morning Post” qəzetinin xüsusi müxbiri kimi tanınıb və bir neçə publisistik əsər müəllifi olub. Bu yazılar Çörçillin publisist və natiqlik bacarıqlarının formalaşmasında mühüm rol oynayıb.
Siyasi Fəaliyyətin İlk Dövrləri
Çörçillin siyasi karyerası 1900-cü ildə, cəmi 26 yaşında, Mühafizəkarlar Partiyasından parlamentə deputat seçilməsi ilə başlayıb. Lakin qısa müddət sonra siyasi mövqeyini dəyişərək Liberal Partiyaya keçib. Burada o, bir neçə vacib dövlət postunda – Ticarət Palatasının Prezidenti, Daxili İşlər Naziri, Hərbi Dəniz Qüvvələrinin Birinci Lordu və s. vəzifələrdə çalışıb.
Birinci Dünya müharibəsi zamanı Hərbi Dəniz Qüvvələrinin rəhbəri kimi Dardanel əməliyyatını planlaşdırsa da, uğursuzluğa görə istefa verməli oldu. Sonradan cəbhəyə gedərək, Qərb cəbhəsində birbaşa döyüşlərdə iştirak etdi. Müharibədən sonra Çörçill yenidən siyasi arenaya qayıdıb və 1920–1930-cu illərdə müxtəlif vəzifələrdə işləyib.
İkinci Dünya Müharibəsi və Baş Nazirlik Dövrü
1939-cu ildə İkinci Dünya müharibəsinin başlaması ilə Böyük Britaniya və bütün Avropa çox ciddi təhlükələrlə üzləşdi. 1940-cı ilin mayında Çörçill Böyük Britaniyanın baş naziri oldu. Bu, Avropada nasist Almaniyasının sürətli irəlilədiyi, ölkənin məhv təhlükəsi ilə üz-üzə qaldığı dövr idi.
Çörçillin rəhbərliyi və natiqlik qabiliyyəti ingilislərin mənəvi ruhunu yüksəltdi. Onun məşhur çıxışları (“Qan, zəhmət, göz yaşı və tər”, “Heç vaxt təslim olmayacağıq” və s.) xalqı birləşdirdi, Britaniyanın mübariz ruhunu qorudu. Çörçillin strateji qərarları və beynəlxalq diplomatiyada göstərdiyi fəaliyyət Britaniyanın və müttəfiqlərin müharibədə qalib gəlməsində mühüm rol oynadı. O, ABŞ və SSRİ ilə sıx əməkdaşlıq qurdu, Tehran və Yalta konfranslarında iştirak etdi.
Müharibədən Sonra Siyasi Fəaliyyəti
1945-ci ildə müharibədən sonra keçirilən seçkilərdə Çörçill baş nazir vəzifəsini itirdi, lakin siyasətdən tam çəkilmədi. 1951-ci ildə yenidən baş nazir seçildi və 1955-ci ilə qədər bu vəzifəni icra etdi. Həmin dövrdə o, ölkənin iqtisadi və sosial problemlərinin həlli, imperiyanın qorunması və soyuq müharibə siyasətinin formalaşdırılması ilə məşğul oldu.
1955-ci ildən sonra Çörçill siyasi fəaliyyətdən tədricən uzaqlaşdı, ancaq dövlət adamı kimi yüksək nüfuzunu saxladı. O, 1965-ci ildə vəfat etdi və bütün dünyada böyük ehtiramla yad edildi.
Yazıçılıq, Rəssamlıq və Nobel Mükafatı
Çörçill təkcə dövlət və siyasət adamı deyil, həm də məhsuldar yazıçı, tarixçi və həvəskar rəssam kimi də tanınır. Onun “İkinci Dünya müharibəsi tarixi”, “İngilislərin danışıq dili tarixi” kimi fundamental əsərləri bir çox dildə çap olunub. 1953-cü ildə ona “ədəbiyyat sahəsində dərin və bədii təsvirə malik tarixi əsərlərinə görə” Nobel Ədəbiyyat Mükafatı verilib. Çörçillin rəssamlıq əsərləri bu gün dünyanın müxtəlif qalereyalarında saxlanılır.
Çörçillin Şəxsi Xüsusiyyətləri və İrsi
Uinston Çörçill xarizması, sarsılmaz iradəsi, yumoru, bədii nitqi, nikbinliyi və enerjisi ilə seçilirdi. O, böhran və təhlükə dövrlərində liderlik nümunəsi göstərib, “dözməyə məcbur ol” prinsipini daim ön planda saxlayıb. Onun siyasi və fəlsəfi fikirləri, tarixi çıxışları və həyatı müasir liderlər üçün də nümunə olaraq qalır.
Çörçillin irsi – azadlıq, demokratiya, qətiyyət və milli birliyə çağırışdır. Onun həyat hekayəsi liderliyin, prinsipiallığın, fədakarlığın və bəşəri dəyərlərin tərənnümüdür.
Uinston Çörçill XX əsrin ən böyük dövlət xadimlərindən biri kimi yaddaşlarda qalıb. Onun həyat yolu, siyasi fəaliyyətinin əhatə dairəsi, Böyük Britaniyanı və bütün Qərb dünyasını fəlakətdən xilas etməsi bəşəriyyət tarixində silinməz izlər buraxıb. Çörçillin mirası bu gün də dünya siyasətində, ədəbiyyatda, tarixdə və ictimai şüurda yaşayır. O, bəşəriyyətin gələcək nəsilləri üçün əsl liderlik və insanlıq simvoludur.
Ən Çox Verilən Suallar
Uinston Çörçill Böyük Britaniyanın dövlət və siyasi xadimi, İkinci Dünya müharibəsində ölkənin baş naziri və qələbənin əsas liderlərindən biri olmuşdur.
O, Harrow məktəbində və Sandhurst Kral Hərbi Akademiyasında təhsil alıb.
Çörçill Böyük Britaniyanın baş naziri kimi ölkəni səfərbər edib, müttəfiqlərlə birlikdə Almaniyaya qarşı qələbədə mühüm rol oynayıb.
O, 1953-cü ildə Nobel Ədəbiyyat Mükafatına layiq görülüb.
Onun ən məşhur çıxışları ‘Qan, zəhmət, göz yaşı və tər’, ‘Heç vaxt təslim olmayacağıq’ çıxışlarıdır.
Çörçill bir neçə cildlik tarixi əsərlər, memuarlar və publisist məqalələrin müəllifidir.
Parlament üzvlüyü, Hərbi Dəniz Qüvvələrinin rəhbərliyi, baş nazirlik, müharibədən sonrakı liderlik dövrü.
Çörçill sosial və iqtisadi sahədə bir sıra islahatlar həyata keçirib, müstəqillik və demokratiya dəyərlərini qoruyub.
O, aristokrat ailəsində böyüyüb, həyatında bir çox çətinliklərə qalib gəlib və zəngin şəxsi həyat yaşamışdır.
Azadlıq, demokratiya, qətiyyət və liderlik prinsiplərini yüksək tutmaq və sülh üçün mübarizə aparmaq.
