Azərbaycanın şimal-şərq bölgəsində yerləşən Xızı rayonu tarixi və təbii gözəllikləri, eyni zamanda strateji coğrafi mövqeyi ilə seçilir. Rayonda inzibati idarəetməni həyata keçirən Xızı İcra Hakimiyyəti bu ərazinin sosial, iqtisadi və mədəni inkişafının əsas təminatçısı rolunda çıxış edir. Rayonun ərazisi qədim dövrlərdən bəri yaşayış məskəni olub, burada müxtəlif tayfa və xalqlar məskunlaşıb. Hazırda Xızı inzibati cəhətdən Azərbaycanın Abşeron iqtisadi rayonuna daxildir və Bakı şəhərinə yaxınlığı, əlverişli iqlimi və turistik potensialı ilə fərqlənir.
İcra Hakimiyyətinin yerləşdiyi mərkəz – Xızı şəhəri, Bakı-Quba avtomobil yolu və dəmir yolunun üzərindədir. Coğrafi mövqe baxımından dəniz səviyyəsindən orta hesabla 350-400 metr yüksəklikdə yerləşən rayon, həm dağlıq, həm düzənlik, həm də yarımsəhra ekosistemlərinin unikallığı ilə seçilir. Xızı İcra Hakimiyyəti rayonun iqtisadi və sosial həyatının bütün sahələrinə nəzarət edən, əhalinin rifahının təmin olunmasında, kənd təsərrüfatı, təhsil, səhiyyə, mədəniyyət və infrastrukturun inkişafında birbaşa iştirak edən aparıcı orqandır.
Rayonun ümumi əhalisi 2024-cü il statistik məlumatlarına görə təxminən 16 min nəfərdir. Rayonun tərkibində 1 şəhər, 1 qəsəbə və 29 kənd yerləşir. İcra Hakimiyyəti inzibati strukturlar vasitəsilə kənd icra nümayəndəlikləri, bələdiyyələr, dövlət və özəl təşkilatlarla sıx əməkdaşlıq edir. Xızı İcra Hakimiyyətinin əsas vəzifəsi dövlət siyasətinin yerli səviyyədə icrasını, sakinlərin sosial müdafiəsini, təsərrüfat və infrastruktur layihələrinin effektiv şəkildə həyata keçirilməsini təmin etməkdir.
İcra Hakimiyyətinin Strukturu və İdarəetmə Sistemi
Xızı İcra Hakimiyyəti dövlətin mərkəzi icra orqanlarından biri kimi, rayonun bütün inzibati idarəetmə işlərini təşkil və tənzim edir. İcra başçısı Prezident tərəfindən təyin olunur və birbaşa Prezident Administrasiyasına tabedir. İcra başçısı rayonun inkişafı, dövlət proqramlarının icrası, əhalinin sosial rifahı, ictimai asayiş və ümumi idarəetmə prosesinə cavabdeh şəxsdir. Onun birbaşa tabeliyində müavinlər, aparat rəhbəri və müxtəlif şöbə və bölmə müdirləri fəaliyyət göstərir.
İcra Hakimiyyətinin strukturunda sosial-iqtisadi inkişaf, kənd təsərrüfatı, təhsil, səhiyyə, mədəniyyət, gənclər və idman, hüquq və ictimai təhlükəsizlik, maliyyə və iqtisadiyyat, infrastruktur və tikinti, ərazi idarəetməsi və digər şöbələr fəaliyyət göstərir. Hər şöbə rayonda müvafiq sahəyə rəhbərlik edir, planlama və icra prosesini təşkil edir, hesabatlar hazırlayır və nəticələri mütəmadi olaraq İcra başçısına təqdim edir.
Bundan başqa, Xızı İcra Hakimiyyəti yanında İctimai Şura və QHT-lərlə əməkdaşlıq mexanizmi də mövcuddur. Bu, ictimaiyyətin rayonun idarəçiliyində iştirakı, ictimai nəzarət və şəffaflığın təmin olunması baxımından vacib əhəmiyyət daşıyır. İcra hakimiyyəti həmçinin regionda fəaliyyət göstərən dövlət qurumları, bələdiyyələr və biznes strukturları ilə səmərəli əməkdaşlıq edir. Müxtəlif səviyyəli müşavirə, iclas və seminarlar təşkil olunaraq rayonun problemləri və inkişaf istiqamətləri birlikdə müzakirə olunur.
Aşağıdakı cədvəldə Xızı İcra Hakimiyyətinin əsas şöbələri göstərilib:
Şöbə/Bölmə | Əsas Funksiyalar |
---|---|
Sosial-İqtisadi İnkişaf | Layihə hazırlığı, regionun inkişaf planlaması |
Kənd Təsərrüfatı | Aqrar layihələr, subsidiya proqramları |
Təhsil və Səhiyyə | Təhsil müəssisələrinin, xəstəxanaların idarə edilməsi |
Mədəniyyət və Gənclər | Mədəni tədbirlər, gənclərlə iş |
İnfrastruktur və Tikinti | Yol, su, enerji, rabitə layihələri |
Hüquq və İctimai Asayiş | Hüquqi təminat, ictimai təhlükəsizlik |
Maliyyə və İqtisadiyyat | Büdcə və maliyyə nəzarəti, investisiya layihələri |
Xızı Rayonunun Sosial-İqtisadi İcmalı və Strateji Əhəmiyyəti
Xızı rayonunun sosial-iqtisadi inkişafı İcra Hakimiyyətinin birbaşa nəzarətində olan və daim diqqət mərkəzində saxlanılan prioritet sahələrdəndir. Rayon iqtisadiyyatının əsasını kənd təsərrüfatı, heyvandarlıq, balıqçılıq, meyvəçilik, eləcə də kiçik və orta sahibkarlıq təşkil edir. Son illərdə İcra Hakimiyyətinin təşəbbüsü ilə rayonda kənd təsərrüfatı məhsullarının istehsalı və ixracı üçün müasir texnologiyalara əsaslanan bir sıra layihələr həyata keçirilib. Meyvə bağlarının və üzümçülük sahələrinin genişləndirilməsi, yeni aqroparkların qurulması, yerli fermerlərə dövlət dəstəyi, subsidiyalar və təlimlər regionun iqtisadi potensialını artırır.
Rayonda sənaye infrastrukturu inkişaf etməkdədir. Xüsusilə tikinti materialları istehsalı, emal müəssisələri, balıqçılıq təsərrüfatları və xidmət sektoru getdikcə genişlənir. Xızı İcra Hakimiyyəti regiona investisiyaların cəlb olunması, yeni iş yerlərinin yaradılması və əhalinin məşğulluq səviyyəsinin yüksəldilməsi istiqamətində mütəmadi tədbirlər həyata keçirir.
Aşağıdakı cədvəldə son illərdə Xızı rayonunun əsas sosial-iqtisadi göstəriciləri əks olunub:
Göstərici | 2020-ci il | 2024-cü il |
---|---|---|
Əhalinin sayı | 15 400 | 16 000 |
Orta aylıq əməkhaqqı (AZN) | 365 | 512 |
Yeni iş yerləri | 160 | 210 |
Fermer təsərrüfatları | 312 | 418 |
Sənaye müəssisələri | 6 | 10 |
Məktəb sayı | 21 | 23 |
Tibb məntəqələri | 13 | 15 |
Rayonda infrastruktur layihələrinin genişləndirilməsi – kəndlərə qaz, içməli su, elektrik, yol, rabitə və internetin çəkilişi, məktəb və tibb müəssisələrinin tikintisi, sosial obyektlərin yenilənməsi prioritet istiqamətlərdəndir. İcra Hakimiyyəti bu sahədə dövlət proqramları və özəl sektorla birgə əməkdaşlığa xüsusi önəm verir.
Kənd Təsərrüfatı və Aqrar İnkişaf Proqramları
Xızı rayonunun kənd təsərrüfatı sektorunun inkişafı rayon iqtisadiyyatının əsasını təşkil edir. Əsas kənd təsərrüfatı məhsulları taxıl, kartof, bostan bitkiləri, meyvə və tərəvəz, üzüm, heyvandarlıq məhsulları və balıqçılıq məhsullarıdır. İcra Hakimiyyətinin təşəbbüsü ilə son illər kənd təsərrüfatında innovativ texnologiyaların tətbiqi genişlənib. Rayonun kənd təsərrüfatı potensialının reallaşdırılması üçün aqroparklar, istixana kompleksləri və damazlıq təsərrüfatları yaradılıb.
Rayonda dövlətin aqrar islahatlar proqramı çərçivəsində torpaqlardan səmərəli istifadə, suvarma sistemlərinin yenilənməsi, damcı suvarma texnologiyasının tətbiqi, fermerlərə subsidiyaların və kreditlərin verilməsi, kənd təsərrüfatı texnikası və gübrənin güzəştli şərtlərlə təmin olunması prosesi uğurla aparılır. Eyni zamanda, İcra Hakimiyyəti kəndlərdə aqrar təlimlər, fermer seminarları, yeni məhsul növlərinin sınağı və yerli brendlərin təşviqi istiqamətində maarifləndirici tədbirlər həyata keçirir.
Aşağıdakı cədvəldə 2024-cü il üçün kənd təsərrüfatı məhsullarının əsas göstəriciləri göstərilib:
Məhsul | İllik İstehsal (ton) | Əkin sahəsi (ha) |
---|---|---|
Taxıl | 14 300 | 2 100 |
Kartof | 4 900 | 550 |
Üzüm | 1 400 | 130 |
Meyvə-tərəvəz | 3 800 | 220 |
Heyvandarlıq məhsulları | 2 200 | – |
Balıqçılıq | 75 | – |
Bu istiqamətdə davamlı inkişaf və dövlət dəstəyi sayəsində Xızı kənd təsərrüfatı regionu kimi öz mövqeyini daha da möhkəmləndirir.
Təhsil və Gənclərlə İş: İntellektual və Sosial İnkişaf
Xızı rayonunda təhsilin inkişafı və gənclərin cəmiyyətə inteqrasiyası İcra Hakimiyyətinin əsas prioritetlərindəndir. Rayonda 23 ümumtəhsil məktəbi, 2 uşaq bağçası, 1 uşaq yaradıcılıq mərkəzi, 1 gənclər mərkəzi fəaliyyət göstərir. Son illərdə məktəb binalarının yenilənməsi, yeni laboratoriyaların, kompüter siniflərinin, idman meydançalarının yaradılması, təhsil müəssisələrinin maddi-texniki bazasının gücləndirilməsi istiqamətində mühüm addımlar atılıb.
İcra Hakimiyyəti tərəfindən gənclərin asudə vaxtının səmərəli təşkili, onların intellektual və fiziki inkişafı, peşə hazırlığı və sosial adaptasiyası üçün xüsusi proqramlar həyata keçirilir. Gənclər üçün müxtəlif olimpiadalar, yarışlar, təlimlər, ixtisasartırma kursları, könüllülük layihələri və liderlik məktəbləri təşkil olunur. Rayon gənclərinin ali məktəblərə qəbul faizi hər il yüksəlir, onların innovativ layihələrdə və startaplarda iştirakı üçün imkanlar yaradılır.
Aşağıdakı cədvəldə təhsillə bağlı əsas göstəricilər əks olunub:
Göstərici | 2020-ci il | 2024-cü il |
---|---|---|
Məktəb sayı | 21 | 23 |
Şagird sayı | 3 900 | 4 120 |
Ali məktəbə qəbul faizi | 58% | 67% |
İdman zalları | 5 | 8 |
Uşaq bağçaları | 1 | 2 |
Gənclərlə iş sahəsində yaradılan infrastruktur onların cəmiyyətə, elmə və əmək bazarına daha sürətli inteqrasiyasına, liderlik və təşəbbüskarlıq qabiliyyətlərinin inkişafına zəmin yaradır.
Səhiyyə və Sosial Müdafiə Sistemi
Xızı rayonunda səhiyyə xidməti əsasən mərkəzi xəstəxana, tibb məntəqələri və feldşer məntəqələri vasitəsilə təşkil edilir. İcra Hakimiyyəti səhiyyə infrastrukturunun yenilənməsi, tibb müəssisələrinin maddi-texniki bazasının gücləndirilməsi, yeni müasir avadanlıq və tibbi texnologiyaların tətbiqi, kadrların peşəkarlığının artırılması istiqamətində ardıcıl iş aparır. Əhalinin keyfiyyətli tibbi xidmətə çıxışının təmin olunması məqsədilə mobil tibbi briqadalar, profilaktik müayinələr və sosial dəstək proqramları da tətbiq olunur.
Rayonda aztəminatlı ailələr, şəhid və qazilərin ailələri, ahıllar və əlillər üçün sosial müdafiə proqramları hazırlanıb. Dövlət və qeyri-dövlət təşkilatlarının əməkdaşlığı nəticəsində sosial yardım, pensiya, evdə sosial xidmət, müavinət və maddi dəstək proqramları da genişlənib.
Aşağıdakı cədvəldə səhiyyə və sosial müdafiə ilə bağlı əsas göstəricilər göstərilib:
Göstərici | 2020-ci il | 2024-cü il |
---|---|---|
Xəstəxana və poliklinikalar | 1 | 1 |
Tibb məntəqələri | 12 | 15 |
Sosial yardım alan ailələr | 365 | 418 |
Mobil tibbi briqadalar | 2 | 3 |
İcra Hakimiyyətinin təşəbbüsü ilə ahılların və həssas təbəqələrin sosial müdafiəsi, evdə sosial xidmətin keyfiyyəti, tibbi xidmətin əlçatanlığı hər il artır.
Mədəniyyət, Turizm və Ekoloji Layihələr
Xızı rayonunun mədəni həyatında milli ənənələr, tarixi irs və zəngin folklor xüsusi yer tutur. Rayonda fəaliyyət göstərən Mədəniyyət Mərkəzi, xalq teatrı, kitabxanalar, incəsənət dərnəkləri və müxtəlif festival və tədbirlər əhalinin mədəni inkişafında əsas rol oynayır. Milli və dövlət bayramları, folklor festivalları, musiqi və poeziya gecələri, etnoqrafik sərgilər rayonun sosial həyatına rəng qatır.
Rayon turizm baxımından da maraqlı istiqamət hesab olunur. Qalaaltı, Altıağac Milli Parkı, Dəvəçiçay, Qızılqazma və digər təbii landşaftlar ekoturizm, piyada və at gəzintiləri, velosiped turları üçün cəlbedici məkandır. İcra Hakimiyyəti ekoturizmin inkişafı, turizm infrastrukturunun genişləndirilməsi, yerli və xarici turistlər üçün şəraitin yaxşılaşdırılması məqsədilə müxtəlif layihələr həyata keçirir. Rayonun ekoloji təmizliyi, təbiətin mühafizəsi və biomüxtəlifliyin qorunması üçün geniş maarifləndirici işlər aparılır.
Aşağıdakı cədvəldə mədəni və turizm tədbirləri ilə bağlı əsas göstəricilər əks olunub:
Göstərici | 2020-ci il | 2024-cü il |
---|---|---|
Mədəniyyət ocaqları | 4 | 6 |
Festival və tədbirlər | 12 | 18 |
Turist axını (min nəfər) | 3,1 | 6,9 |
Ekoturizm marşrutları | 2 | 5 |
Rayonda mədəni həyatın və turizmin inkişafı əhalinin sosial rifahının, iqtisadiyyatın diversifikasiyasının və regionun beynəlxalq tanıtımının əsas sütunlarından biridir.
İnfrastruktur və Yenidənqurma Layihələri
Xızı rayonunda infrastrukturun inkişafı və yenidənqurma proqramları dövlət siyasətinin əsas prioritetlərindəndir. İcra Hakimiyyətinin təşəbbüsü ilə son illər ərzində yol, su, enerji, rabitə və internet, kanalizasiya və digər mühüm infrastruktur layihələri həyata keçirilib. Kənd və qəsəbələrdə yolların asfaltlaşdırılması, körpülərin inşası, yeni su xətlərinin çəkilişi, elektrik və qaz təchizatının yaxşılaşdırılması, optik internetin yayılması nəticəsində əhalinin həyat səviyyəsi yüksəlib.
Bununla yanaşı, sosial obyektlərin – məktəblər, tibb müəssisələri, uşaq bağçaları, mədəniyyət evləri və idman komplekslərinin tikintisi və əsaslı təmiri sahəsində böyük işlər görülüb. Müasir şəhərsalma prinsiplərinə uyğun yeni yaşayış massivlərinin salınması, mənzillərin təmiri və dövlət mənzilləri proqramı əhalinin sosial rifahına mühüm təsir göstərir.
Əlaqə Məlumatları
Ünvan: AZ-8000, Vüsaqi küç.28
Telefon : (+994 23 ) 315-03-36 Faks: (+994 23 ) 315-03-36
Xızı Rayon İcra Hakimiyyəti ölkədə ən səmərəli və dinamik fəaliyyət göstərən yerli icra orqanlarından biri kimi, sosial-iqtisadi, mədəni, aqrar, turizm və infrastruktur layihələrini yüksək səviyyədə təşkil və icra edir. Rayonun zəngin təbiəti, strateji mövqeyi və inkişaf potensialı idarəetmədə yaradıcı yanaşma və innovativ idarəetmənin tətbiqi üçün geniş imkanlar açır. İcra Hakimiyyəti dövlət proqramlarının və Prezidentin tapşırıqlarının yerli səviyyədə icrasına, regionun dayanıqlı inkişafına və əhalinin sosial rifahının yüksəldilməsinə ardıcıl şəkildə töhfə verir.
Rayonda həyata keçirilən infrastruktur, kənd təsərrüfatı, sosial müdafiə, səhiyyə və təhsil layihələri əhalinin rifah səviyyəsini artırır, regionun iqtisadi və sosial həyatında davamlı pozitiv dəyişikliklər yaradır. Şəffaf və operativ idarəetmə, ictimai iştirakçılıq və yenilikçi yanaşmalar Xızı rayonunu respublikada qabaqcıl regionlardan birinə çevirir. Rayonun perspektivi həm təbiətinə, həm də insan potensialına əsaslanır və burada görülən işlər hər bir vətəndaşın gündəlik həyatında real dəyişikliklərə səbəb olur.
Ən Çox Verilən Suallar
Rayonun əsas iqtisadi sahələri kənd təsərrüfatı, heyvandarlıq, balıqçılıq, kiçik sənaye və turizmdir. Son illərdə aqroparklar və yeni meyvə bağları yaradılıb, balıqçılıq təsərrüfatları inkişaf etdirilib.
Əhalinin sosial müdafiəsi məqsədilə aztəminatlı ailələrə və həssas təbəqələrə sosial yardım, evdə sosial xidmət, ahıllar və əlillər üçün xüsusi proqramlar, şəhid və qazilərin ailələrinə dövlət dəstəyi həyata keçirilir.
Məktəblərin yenilənməsi, yeni laboratoriyaların və idman zallarının açılması, ali məktəbə qəbulun stimullaşdırılması, gənclər üçün təlimlər, liderlik və könüllülük proqramları təşkil olunur.
Rayonda kənd yollarının asfaltlanması, su və qaz xətlərinin çəkilməsi, rabitə və internet infrastrukturunun təkmilləşdirilməsi, yeni sosial obyektlərin tikintisi və təmiri ardıcıl həyata keçirilir.
Rayonda mərkəzi xəstəxana, tibb məntəqələri, mobil tibbi briqadalar fəaliyyət göstərir, profilaktik müayinələr, əhalinin tibbi maarifləndirilməsi və sosial xidmətlər genişlənir.
Fermerlərə subsidiyalar, güzəştli kreditlər, damcı suvarma sistemləri, kənd təsərrüfatı texnikası və innovativ aqrar texnologiyalara çıxış imkanları təmin olunur.
Altıağac Milli Parkı, Qalaaltı və digər ərazilərdə ekoturizm marşrutları, istirahət zonaları, mədəni festival və tədbirlər təşkil edilir, yerli və xarici turistlər üçün şərait yaxşılaşdırılır.
Mədəniyyət mərkəzləri, incəsənət dərnəkləri, folklor festivalları, kitabxanalar, ictimai layihələr və könüllülük proqramları rayonun sosial və mədəni inkişafına töhfə verir.
Rəsmi internet portalı, sosial şəbəkələr, elektron qəbul, açıq qəbul günləri və telefon vasitəsilə vətəndaşlar şikayət və təkliflərini rahatlıqla çatdıra bilirlər.
Elektron xidmətlərin genişləndirilməsi, ictimai şura və açıq iclaslar, ictimaiyyətə açıq hesabatlar və onlayn platformalar vasitəsilə şəffaflıq və ictimai nəzarət təmin olunur.