Xlamidiya Əlamətləri : Klinik Əlamətlərin Formalaşması, Kişilərdə Və Qadınlarda Bu Əlamətlər

Xlamidiya müasir dövrdə ən çox yayılan cinsi yolla ötürülən infeksiyalardan biridir. Bu xəstəliyə səbəb olan mikroorqanizm – “Chlamydia trachomatis” adlı bakteriyadır və ən təhlükəli xüsusiyyətlərindən biri xəstəliyin uzun müddət simptomsuz, yəni gizli formada keçməsi, klinik əlamətlərin zəif və ya qeyri-spesifik olmasıdır. Dünya üzrə milyonlarla insan xlamidiyaya yoluxur və çox zaman xəstəlik barədə illərlə heç bir şübhə belə yaranmır. Məhz buna görə xlamidiya “səssiz infeksiya” və ya “gizli epidemiya” kimi adlandırılır. Xlamidiya infeksiyası həm qadınlarda, həm kişilərdə, hətta uşaqlarda da ciddi tibbi və sosial fəsadlar yarada bilər. Onun vaxtında aşkarlanması və müalicəsi üçün klinik əlamətlərin bilavasitə tanınması həyati vacibdir.

Xlamidiyanın klinik əlamətlərinin formalaşması və təsnifatı

Xlamidiya infeksiyası orqanizmdə müxtəlif formalarda təzahür edə bilər. Əlamətlərin yaranması yoluxmanın növündən, insanın immun sistemindən, infeksiyanın yayılma yerindən və digər amillərdən asılıdır. Bir çox halda xəstəlik simptomsuz gedir, lakin klinik əlamətlər yarandıqda onlar adətən qeyri-spesifik və digər cinsi infeksiyalara bənzər olur. Xlamidiyanın əlamətləri qadın və kişi orqanizmində fərqli ola bilər, bəzən isə ikincili ağırlaşmalarla özünü göstərir.

Kişilərdə xlamidiya əlamətləri

Kişilərdə xlamidiya infeksiyasının əsas əlaməti uretrit – sidik kanalının iltihabıdır. Ən çox müşahidə olunan klinik əlamətlər aşağıdakılardır:
Sidik kanalından şəffaf, bəzən irinli axıntı
Sidik ifrazı zamanı yanma və göynəmə hissi
Sidik kanalında qaşınma və ya narahatlıq
Xayalarda ağrı və şişkinlik (epididimit əlaməti)
Cinsi əlaqə zamanı narahatlıq və ağrı
Sidik ifrazının tezləşməsi
Kişilərdə xlamidiya uzun müddət simptomsuz qala, yalnız laborator müayinələr zamanı aşkarlana bilər. Ağırlaşmış formalarında prostatit, epididimit və nadir hallarda infertilite (sonsuzluq) yaranır.

Qadınlarda xlamidiya əlamətləri

Qadınlarda xlamidiya infeksiyası tez-tez simptomsuz və ya minimal əlamətlərlə keçdiyinə görə təhlükəli sayılır. Ən çox rast gəlinən əlamətlər bunlardır:
Vaginal axıntının miqdarının və rənginin dəyişməsi
Qarınaltı nahiyədə və ya beldə külli miqdarda ağrı
Sidik ifrazında narahatlıq, yanma və göynəmə hissi
Cinsi əlaqə zamanı və ya sonra qanaxma
Adət siklinin pozulması, menstruasiya zamanı qeyri-normal axıntı və ya ağrı
Vulvada və ya serviksdə qaşınma, qıcıqlanma
Xlamidiya qadınlarda daha təhlükəli ağırlaşmalara – uşaqlıq borularının iltihabı (salpinqit), uşaqlıqdan kənar hamiləlik, sonsuzluq, xroniki pelvik ağrı sindromu, endometrit və s. səbəb ola bilər.

Uşaqlarda və yenidoğulmuşlarda xlamidiya əlamətləri

Xlamidiya infeksiyası ana bətnində və ya doğuş zamanı körpəyə keçə bilər. Yenidoğulmuşlarda və uşaqlarda əsasən aşağıdakı əlamətlərə rast gəlinir:
Konyunktivit (göz iltihabı, çapacaq və ya irinli axıntı)
Ağciyər infeksiyaları, sətəlcəm və ya bronxit
Göz yaşı axıntısı, göz qızartısı və şişkinlik
Dəri və selikli qişalarda qızartı
Yenidoğulmuşlarda infeksiya vaxtında aşkarlanmasa, görmə və tənəffüs problemlərinə, ciddi fəsadlara səbəb ola bilər.

Xlamidiya infeksiyasının simptomlarının fərqləndirici xüsusiyyətləri

Xlamidiyanın əsas fərqləndirici xüsusiyyəti onun əlamətlərinin çox zaman yüngül, qeyri-spesifik, başqa cinsi infeksiyalara bənzər və ya simptomsuz olmasıdır. Bəzən xəstəlik tədricən, zəif axıntı və minimal narahatlıqla başlasa da, sonrakı dövrlərdə ağırlaşmalar və xroniki problemlər yarana bilər. Əlamətlər təkcə sidik-cinsiyyət orqanlarında deyil, oynaq, göz, dəri, tənəffüs yolları kimi digər sistemlərdə də təzahür edə bilər.

Xlamidiyanın ağırlaşmaları və əlamətlərin inkişaf mərhələləri

Xlamidiya infeksiyasının vaxtında müalicə olunmaması, simptomsuz gedişi və gec diaqnostikası aşağıdakı ağırlaşmalara və əlavə əlamətlərə səbəb ola bilər:
Qadınlarda: uşaqlıq borularının keçiriciliyinin pozulması, sonsuzluq, xroniki ağrı, endometrit
Kişilərdə: xroniki prostatit, epididimit, sidik yollarının daralması
Bütün xəstələrdə: oynaq iltihabı (Reiter sindromu), göz problemləri (konyunktivit, uveit), bəzən də dəri problemləri
Ağırlaşmış formalarında cinsi əlaqə zamanı kəskin ağrı, daimi narahatlıq, ümumi zəiflik, bəzən temperaturun qalxması müşahidə olunur.

Xlamidiya əlamətlərinin digər infeksiyalarla fərqi və bənzərliyi

Xlamidiya əlamətləri çox vaxt digər cinsi yolla ötürülən xəstəliklərin simptomları ilə qarışdırılır. Məsələn, qonoreya, trixomonad, mikoplazma və s. infeksiyalarda da axıntı, yanma, qaşınma, ağrı müşahidə oluna bilər. Bəzi hallarda paralel infeksiyalar xəstəliyin gedişini ağırlaşdırır və əlamətlərin ayırd edilməsini çətinləşdirir. Laborator analizsiz, yalnız klinik simptomlara əsaslanaraq düzgün diaqnoz qoymaq mümkün deyil.

Xlamidiya simptomlarının diaqnostikası və nəzarəti

Xlamidiyanın klinik əlamətləri aşkar olunduqda, həkimlər mütləq laborator müayinələrə — polimeraz zəncirvari reaksiya (PZR), seroloji testlər, yaxma və sidik analizlərinə üstünlük verirlər. Yalnız bu testlər sayəsində xəstəliyin varlığı, yayılma dərəcəsi və yanaşı infeksiyaların olub-olmaması dəqiq müəyyən edilə bilər. Vaxtında və düzgün diaqnoz – ağırlaşmaların qarşısını almağın ən əsas yoludur.

Xlamidiya əlamətləri zamanı ediləcək tədbirlər və həkimə müraciət

Xlamidiyanın istənilən klinik əlamətləri müşahidə olunarsa, mütləq şəkildə həkimə müraciət etmək və müvafiq müayinə və laborator analizlərdən keçmək lazımdır. Özbaşına müalicə, simptomların gizlədilməsi və ya gecikdirilməsi xəstəliyin ağırlaşmasına, fəsadların yaranmasına səbəb ola bilər. Həkimin təyin etdiyi müalicə və nəzarət kursu bitənədək tam şəkildə yerinə yetirilməlidir.

Maarifləndirmə və şəxsi gigiyena qaydaları

Xlamidiya əlamətlərinin tanınması və erkən müdaxilə üçün cəmiyyətdə maarifləndirmə, gigiyena və təhlükəsiz cinsi münasibət vərdişlərinin formalaşması vacibdir. Qoruyucu tədbirlər, vaxtında tibbi müayinələr, sağlam həyat tərzi və şəxsi məsuliyyət xlamidiyanın yayılmasının qarşısını almağın ən effektiv yoludur.

Xlamidiya infeksiyası səssiz və gizli gedişinə görə çox vaxt gec diaqnoz edilir və ciddi fəsadlara səbəb olur. Onun əsas əlamətləri — sidik kanalında axıntı, yanma, qarınaltı ağrılar, cinsi əlaqə zamanı narahatlıq, göz və oynaq problemləri — hər yaşda və cinsdə fərqli intensivlikdə təzahür edə bilər. Müasir tibbi diaqnostika, vaxtında həkimə müraciət, gigiyenik qaydalara riayət və profilaktik tədbirlər xlamidiyanın qarşısını almağın əsas şərtidir. Hər bir insan öz sağlamlığına məsuliyyətlə yanaşmalı, xəstəliyin ilk əlamətlərini diqqətlə izləməlidir.

Ən Çox Verilən Suallar