Yasamal Rayon Məhkəməsi Bakının ən sıx məskunlaşmış inzibati vahidində ədalətin ilkin məhəli kimi mühüm rol oynayır. Tarixi kökləri ötən əsrin ortalarına uzanan qurum ötən onilliklər ərzində həm iş yükü, həm də infrastruktur baxımından xeyli inkişaf edib. Rayon ərazisində dövlət idarələri, universitet kampusları və iri ticarət mərkəzləri cəmləşdiyi üçün burada mülki, əmək, ailə və cinayət xarakterli mübahisələr kəsilməz axınla meydana çıxır. Məhkəmə “ədalətə asan çıxış” prinsipinə sadiq qalaraq elektron sistemlər, bir pəncərə xidməti və onlayn qəbul modulunu tam tətbiq etmiş ilk rayon məhkəmələrindən sayılır. Hakim və aparat əməkdaşlarının ixtisasartırma proqramları Avropa təcrübəsinə əsaslanan təlim paketləri ilə dəstəklənir; bunun nəticəsində proseslərin orta baxılma müddəti son beş ildə əhəmiyyətli dərəcədə azalıb. Yeni inzibati bina əlilliyi olan şəxslər üçün tam əlçatanlıq, müasir təhlükəsizlik monitorinqi və enerji səmərəli havalandırma sistemi ilə təchiz olunub. Eyni zamanda burada vətəndaş hüquqlarının promasiyası məqsədi ilə hüquqi maarifləndirmə mərkəzi fəaliyyət göstərir. Rayon miqyasında mediasiya otaqlarının sayı artırılaraq məhkəmə yükünün azaldılması, tərəflərin sülh yolu ilə barışması üçün münbit şərait yaradılıb. Bütün bu modern yanaşmalar Yasamal sakinlərinə vaxt, vəsait və emosional resurs baxımından real qənaət imkanı qazandırır. Qurumun zəngin institusional təcrübəsi müasir rəqəmsal idarəetmə alətləri ilə sintez edilərək digər rayon məhkəmələri üçün nümunə modeli formalaşdırır.
Tarixi inkişaf xronikası
Yasamal ərazisində məhkəmə qurumu ilk dəfə keçmiş Oktyabr Rayon Xalq Məhkəməsi kimi fəaliyyətə başlayıb. Sənaye inqilabının Bakıda sürətlənməsi, neft sahəsində fəhlə axınının çoxalması məhkəmə işinin həcmini əhəmiyyətli şəkildə artırdı. O dövrdə kollegiya əsasən sadə mülki çəkişmələrə və kiçik cinayət işlərinə baxır, qərarlar yerli sovet orqanlarının təsdiqi ilə qüvvəyə minirdi.
Müstəqillik dövründə “Azərbaycan Respublikasının Məhkəmələri və Hakimlərin Statusu haqqında” qanun məhkəmənin statusunu tam yenidən qurdu. Rayonda mülki və cinayət kollegiyaları yaradıldı, hakimlərin seçilməsi Ali Məktəbin ixtisas imtahanlarından keçməklə mümkün oldu. Daha sonra elektron arxiv və avtomatlaşdırılmış daşıma sisteminin inteqrasiyası ölkədə ilk dəfə məhz burada sınaqdan keçirildi.
Hüquqi status və yurisdiksiya
Yasamal Rayon Məhkəməsi Konstitusiya və Məhkəmə-Hüquq Şurasının qərarlarına əsaslanaraq müstəqil fəaliyyət göstərir. Qurum rayon hüdudları daxilində mülki, cinayət, inzibati xəta, vergi və əmək mübahisələrinə birinci instansiya qaydasında baxır.
Cinayət işlərində səlahiyyəti on ilədək azadlıqdan məhrumetmə nəzərdə tutan əməlləri, mülki işlərdə isə pul tələbi beş yüz min manatadək olan iddiaları əhatə edir. Məhkəmə eləcə də xüsusi ittiham qaydasında şərəf və ləyaqətin müdafiəsi ilə bağlı müraciətləri araşdırır.
İnzibati bina və maddi-texniki baza
Məhkəmənin beşmərtəbəli inzibati binası Mikayıl Müşfiq küçəsində yerləşir, giriş rampaları, sürətli liftlər və video təhlükəsizlik sistemi ilə təchiz edilib. Foyedə interaktiv terminal növbə nömrələrini avtomatik verir, QR kodlu keçid kartları iclas zallarına məlumat axınını tənzimləyir.
Əsas mərtəbədə 200 nəfərlik müasir zal, iki mediasiya otağı, hüquqi məsləhət stendi və uşaq gözləmə guşəsi fəaliyyət göstərir. Eyni zamanda kitabxanada məhkəmə praktikasına dair təlimatlar, kodekslər və beynəlxalq tövsiyələr sərbəst istifadə üçün açıqdır.
Hakimlər kollegiyası və kadr hazırlığı
Hazırda məhkəmədə on dörd hakim çalışır; onlar üç ixtisaslaşdırılmış tərkib üzrə bölünüb. Mülki tərkibdə beş, cinayət tərkibdə dörd, inzibati xətalar tərkibində üç hakim fəaliyyət göstərir, iki hakim isə ehtiyat kimi xidmət edir.
Yeni təyin olunan hakimlər bir il ərzində mentor proqramına cəlb olunur, proseslərdə təcrübəli həmkarla müşayiət olunur. Hər ilin sonunda hakimlərin göstəricilərinə dair hesabat dərc edilir: baxılan iş sayı, ləğv edilmiş qərar faizi, müddət statistikası və barışıq sazişlərinin nisbəti.
Elektron xidmətlər və vətəndaş rahatlığı
“Elektron məhkəmə” portalı vasitəsilə iddia ərizəsinin onlayn tərtibi, dövlət rüsumunun ödənilməsi və dinləmə cədvəlinin seçilməsi mümkündür. Videoməhkəmə funksiyası xarici ölkədə yaşayan və ya məhdud hərəkətli şəxslərin iştirakını təmin edir.
Mobil tətbiq prosesi izləmə, SMS bildiriş, elektron qərar surətlərini yükləmə və rüsum kalkulyatoru modullarını özündə birləşdirir. E-arxiv bölməsində 2004-cü ildən bəri bütün işlərin rəqəmsal surətləri saxlanılır, onların çıxarışı ASAN İmza ilə təsdiqlənir.
Vətəndaş qəbulu sistemi
Bir pəncərə xidməti həftənin beş iş günü saat 09:00-12:30 və 14:00-17:30 intervallarında açıqdır. Qəbul prosesində ərizə, şikayət, arxiv çıxarışı və proses surəti eyni pəncərədən həyata keçirilir.
Sağlamlıq imkanları məhdud şəxslər onlayn video qəbul üçün ərizə təqdim edə bilir. Qəbulun dəqiq tarixi və saatı SMS vasitəsilə təsdiqlənir. Çevik kömək mərkəzində vətəndaşlara proses sənədlərinin tərtibi üzrə metodik təlimatlar pulsuz təqdim olunur.
Əlaqə məlumatları
Ünvan: Bakı şəhəri, Mikayıl Müşfiq küçəsi 1H
Telefon: (012) 510-74-99
Faks: (012) 537-22-76
Elektron poçt: [email protected]
İş rejimi: Bazar ertəsi-Cümə, 09:00-18:00; nahar 13:00-14:00
Çağrı xətti: 887
İctimai nəqliyyat: “20 Yanvar” metro stansiyasından 8 dəqiqə piyada; 7 və 39 nömrəli marşrut avtobusları məhkəmə binası qarşısında dayanır.
Statistika və ictimai əhəmiyyət
| İl | Daxil olmuş işlər | Elektron təqdimat faizi | Barışıqla tamamlananlar | Orta baxılma müddəti (gün) |
|---|---|---|---|---|
| 2022 | 11 240 | 64 | 1 925 | 74 |
| 2023 | 12 380 | 71 | 2 310 | 69 |
| 2024 | 13 105 | 78 | 2 845 | 65 |
Yasamal Rayon Məhkəməsi Azərbaycanın birinci instansiya ədalət sistemində innovasiya və peşəkarlığın sintez olunduğu nümunəvi mərkəzdir. Tarixi mirasla müasir idarəetmənin harmoniyası qurumun həm funksional, həm institusional dayanıqlığını təmin edir. Elektron məhkəmə platforması, mobil tətbiq və videoməhkəmə modulu vətəndaşların ədalətə çıxışını sürətləndirib, inzibati xərcləri isə azaldıb. İnfrastrukturun əlçatanlığı, kitabxana və hüquqi maarifləndirmə mərkəzinin mövcudluğu əhalinin hüquq mədəniyyətini yüksəldir. Hakim heyətinin ixtisasartırma proqramları qərarların keyfiyyətinə və apellyasiya səviyyəsində qüvvədə qalma faizinə müsbət təsir göstərir. Bir pəncərə xidmətinin yaradılması, qəbul prosedurlarında rəqəmsal növbə sisteminin tətbiqi, həmçinin 887 xəttinin fasiləsiz məlumat dəstəyi proses iştirakçılarının vaxtına qənaət edir. Məhkəmə barışıq və mediasiya metodlarını təşviq etməklə prosesual barışıq mədəniyyətini möhkəmləndirir, bu isə həm cəmiyyət, həm məhkəmə üçün əlavə resursların qorunması deməkdir. Statistik göstəricilər hesabatlı və şəffaf idarəetmə prinsipinin icra olunduğunu nümayiş etdirir. Rayonun sosial-iqtisadi dinamikası məhkəmənin iş yükünü artırsa da, rəqəmsal sistemlər bu təzyiqi balanslaşdırmağa imkan verir. Bundan sonra da insan resurslarının davamlı təlimi, ictimai maarifləndirmə və infrastrukturun periodik yenilənməsi müsbət tendensiyanı qorumaqda həlledici amil olacaq.
Ən Çox Verilən Suallar
Rəsmi inzibati ünvan Bakı şəhəri, Mikayıl Müşfiq küçəsi 1H-dir. Bəzi köhnə sənədlərdə Mikayıl Müşfiq 5 kimi qeyd edilsə də, hər iki nömrə eyni binanı bildirir. Ərazidə yol nişanları vasitəsilə binanı tapmaq asandır. Metrodan piyada məsafəsi qısa olduğundan ictimai nəqliyyatla gediş rahatdır.
Məhkəmə Bazar ertəsi-Cümə günləri 09:00-18:00 arası fəaliyyət göstərir. Nahar fasiləsi saat 13:00-14:00 arasında olur. Şənbə, bazar və rəsmi bayram günlərində məhkəmə işləmir. Təcili hallarda növbətçi hakim rejimi yalnız cinayət gündəmə gətirən proseslər üçün tətbiq edilir.
ASAN İmza və ya eGov giriş sertifikatı ilə elektron məhkəmə portalına daxil olun. Müvafiq bölmədə iddianın növünü seçin, ərizəni doldurun və skan edilmiş sübut sənədlərini yükləyin. Sistem dövlət rüsumunu avtomatik hesablayacaq və onlayn ödəniş pəncərəsinə yönləndirəcək. Qəbul barədə bildiriş e-poçt və SMS vasitəsilə göndərilir.
Bəli, məhkəmə kassasında nağd şəkildə və ya POS-terminal vasitəsilə ödəniş edə bilərsiniz. Qəbzin surətini iddia sənədlərinə əlavə etmək vacibdir. Oflayn ödənişdən sonra sistemdə rüsum kodu 24 saat ərzində aktivləşir. Kod aktiv olduqdan sonra iş avtomatik növbəyə düşür.
Şəxsiyyət vəsiqəsi, iş nömrəsi və ərizə məzmununu qısa izah edən müraciət kifayətdir. Elektron növbə sistemi vasitəsilə vaxt seçilir və SMS təsdiqi alınır. Vəkil vasitəsilə müraciətdə etibarnamə əlavə edilməlidir. Qəbul tarixinə beş dəqiqə qalmış məhkəmə binasında olmaq tövsiyə olunur.
Mülki və ya ailə mübahisəsində tərəflər könüllü razılıqla hakimin tövsiyəsi əsasında mediasiya otağında görüş keçirə bilər. Proses anonimdir və mediator nöqsansız neytrallıq prinsipi ilə hərəkət edir. Barışıq əldə edilərsə, hakim sazişi təsdiqləyir və qərar icra sənədi statusu alır. Sazişə riayət edilmədikdə icra məmuru vasitəsilə məcburi icra mümkündür.
Qərar elan olunduqdan sonra on iş günü ərzində təsdiqlənmiş surət hazırlanır. Elektron kabinətə daxil olaraq “qərar” bölməsindən pdf formatında yükləmək pulsuzdur. Kağız nüsxə istəsəniz, kassada arxiv rüsumu ödəyib çıxarışı ala bilərsiniz. Özünüz gələ bilmirsinizsə, notarial qaydada təsdiqlənmiş etibarnamə ilə nümayəndəniz götürə bilər.
Mülki və inzibati işlərdə apellyasiya şikayəti üçün müddət qərarın təqdim olunmasından sonra otuz gündür. Cinayət işlərində bu müddət iyirmi gündür. Əgər vaxtında şikayət verə bilməmisinizsə, üzrlü səbəbi sübut edən sənədlə birlikdə müddətin bərpası barədə vəsatət verə bilərsiniz. İcra müddəti bitdikdən sonra şikayət qəbul edilmir.
Qeydiyyat şöbəsində iddia ərizələrinin qəbulu, dövlət rüsumu kodlarının verilməsi, məhkəmə bildirişlərinin çatdırılması və arxiv sorğuları icra olunur. Burada həmçinin elektron xidmətlər üçün ilkin məsləhət ala bilərsiniz. Şöbə iş saatlarında fasiləsiz fəaliyyət göstərir. Sıra nömrəsini interaktiv terminaldan əldə etmək mümkündür.
Şəxsiyyət vəsiqəsini təqdim etmək kifayətdir. Çantalar təhlükəsizlik çərçivəsindən keçirilir, metal əşyalar barədə əvvəlcədən xəbərdarlıq edilməsi məqsədəuyğundur. Video və foto çəkiliş üçün hakimdən və ya mətbuat xidmətindən öncədən icazə alınmalıdır. Elektron cihazlardan istifadə iclas zalında səs rejimini pozmamaq şərti ilə mümkündür.
