Əli Kərimli müasir Azərbaycanın ən tanınmış və qalmaqallı siyasətçilərindən biridir. O, ölkənin demokratik dəyərlərinin, söz və fikir azadlığının, insan haqlarının qorunmasının önündə gedən simalardan biridir. Onun adı Azərbaycanda siyasi müxalifət və vətəndaş cəmiyyəti deyəndə ən tez xatırlanan şəxslərdəndir. Müasir Azərbaycan cəmiyyətində Əli Kərimli adı heç də təsadüfi olaraq tez-tez çəkilmir. O, ölkədə demokratik proseslərin, insan hüquqlarının və söz azadlığının bərqərar olması uğrunda illərlə apardığı mübarizəsi ilə seçilib. Kimisi onu radikal, kimisi barışmaz və kompromissiz müxalifətçi adlandırır. Amma bir həqiqət dəyişməzdir: Əli Kərimli son 30 ildə Azərbaycan siyasətində ardıcıl, prinsipial və daim gündəmdə olan fiqurlardandır.
Uşaqlıq və Təhsil İlləri
Əli Kərimli 1965-ci ildə Azərbaycanın Cəbrayıl rayonunda, sadə bir ailədə anadan olub. Onun uşaqlığı Sovet Azərbaycanında keçib və ailəsinin ortabab həyat tərzi, gələcəkdə onun düşüncə və dünyagörüşünün formalaşmasında əhəmiyyətli rol oynayıb. Məktəbi bitirdikdən sonra, Bakı Dövlət Universitetinin hüquq fakültəsinə daxil olub. Burada aldığı hüquqi biliklər və tələbəlik illərindəki fəallıq onun gələcək siyasi karyerasının bünövrəsini qoyub.
Siyasi Aktivliyin Başlanğıcı və AXC Hərəkatı
1980-ci illərin sonu və 1990-cı illərin əvvəllərində SSRİ-nin dağılması, Azərbaycan xalq hərəkatı və milli-azadlıq mübarizəsi dövründə Əli Kərimli tələbə hərəkatının önündə gedən şəxslərdən biri oldu. O, Azərbaycan Xalq Cəbhəsi (AXC) təşkilatının yaradılmasında fəal iştirak etdi və bu hərəkatın ən parlaq gənc simalarından biri kimi tanındı.
AXC qısa müddətdə ölkənin ən böyük ictimai-siyasi təşkilatına çevrildi və 1992-ci ildə hakimiyyətə gəldi. Əli Kərimli isə burada Siyasi Şuranın üzvü və İcraiyyə Komitəsinin sədri kimi önəmli vəzifələrdə çalışdı.
Dövlət İdarəçiliyində Fəaliyyəti
AXC hakimiyyətə gəldikdən sonra Əli Kərimli Azərbaycan Respublikasının Prezidentinin hüquqi məsələlər üzrə köməkçisi vəzifəsinə təyin olundu. O, həmin dövrdə yeni Konstitusiyanın hazırlanmasında, dövlət idarəçiliyində və hüquqi islahatlarda fəal iştirak etdi. Siyasi proseslərdəki prinsipiallığı, insan hüquqlarına və demokratik dəyərlərə sadiqliyi onun ictimai nüfuzunu daha da artırdı.
Lakin həmin dövr ölkədə dərin siyasi böhran, Qarabağ müharibəsi və iqtisadi çətinliklərlə müşayiət olunurdu. AXC hakimiyyətinin süqutundan sonra Əli Kərimli yenidən müxalifətə qayıtdı və Azərbaycan Xalq Cəbhəsi Partiyasının (AXCP) sədri seçildi.
Müxalifət və Mübarizə Yolunda
AXC hakimiyyətdən getdikdən sonra Əli Kərimli yenidən müxalifətə keçdi. O, qısa müddətdə öz liderlik qabiliyyətini ortaya qoydu və siyasi cəmiyyətdə tanınmış şəxsə çevrildi. 1995-ci ildə Azərbaycan Xalq Cəbhəsi Partiyası (AXCP) yarananda, o, bu partiyanın sədri seçildi və hazırda da həmin vəzifəni icra edir.
Əli Kərimlinin müxalifət lideri kimi əsas məqsədi ölkədə demokratik islahatların aparılması, siyasi plüralizmin və hüquqi dövlətin bərqərar olunmasıdır. O, hakimiyyətin sərt tənqidçisi, insan hüquqlarının pozulmasına qarşı barışmaz mövqedədir.
Fəaliyyəti və Gördüyü İşlər
Əli Kərimli uzun illərdir ki, parlament, beynəlxalq təşkilatlar və ictimaiyyət qarşısında Azərbaycanda demokratik dəyişikliklərin, şəffaf seçkilərin keçirilməsinin vacibliyini vurğulayıb. Onun fəaliyyəti əsasən aşağıdakı istiqamətləri əhatə edir:
- Seçki islahatları və azad seçki mübarizəsi: Əli Kərimli, ölkədə seçki saxtakarlığının aradan qaldırılması, real siyasi rəqabətin bərpası üçün bir çox beynəlxalq və yerli platformalarda çıxışlar edib.
- Söz və media azadlığının müdafiəsi: Onun rəhbərlik etdiyi partiya, azad jurnalistlərə, blogerlərə, sosial media fəallarına dəstək verib və bu istiqamətdə bir çox təşəbbüsə imza atıb.
- İnsan hüquqlarının qorunması: Siyasi məhbusların müdafiəsi, işgəncə və repressiyalara qarşı mübarizə, hüquq müdafiəçiləri ilə əməkdaşlıq bu istiqamətin əsas hissəsidir.
- Gənclərlə iş və yeni nəsil siyasətçilərin yetişdirilməsi: Əli Kərimli xüsusən gənclər arasında demokratik dəyərlərin təbliğinə böyük əhəmiyyət verir və partiya sıralarında gənc fəalların sayının artması üçün xüsusi iş aparır.
Hakimiyyətlə Münasibətləri
Əli Kərimli hakimiyyətlə daim sərt qarşıdurmada olub. 2000-ci illərin əvvəllərindən başlayaraq, onun və AXCP-nin fəaliyyəti müxtəlif məhdudiyyətlərə və təzyiqlərə məruz qalıb. Onun özü dəfələrlə saxlanılıb, məhkəmələrə çağırılıb, hətta fiziki zorakılığa məruz qalıb.
Eyni zamanda, partiya üzvləri və tərəfdarları da müxtəlif dövrlərdə həbs olunub, iş yerlərindən uzaqlaşdırılıb və ya sosial təzyiqlərlə üzləşiblər. Bütün bu basqılara baxmayaraq, Əli Kərimli və komandası demokratik yoldan dönməyib, siyasi mübarizəni davam etdiriblər.
Beynəlxalq Arenada İzlədiyi Siyasət
Əli Kərimli uzun müddət Azərbaycan parlamentinin deputatı olub. O, parlamentdə əsasən siyasi hüquqların, azad medianın və islahatların tərəfdarı kimi çıxış edib. Onun çıxışları və qanun layihələri daim ictimaiyyətdə maraqla qarşılanıb.
Beynəlxalq arenada isə, o, Avropa Şurası, ATƏT, Avropa Parlamenti və digər təşkilatlarla aktiv əməkdaşlıq edib, Azərbaycanda insan hüquqlarının və demokratiyanın vəziyyəti barədə mütəmadi olaraq beynəlxalq ictimaiyyətə məlumat verib.
Əli Kərimlinin Azərbaycandakı Siyasi Sistemdə Rolu
Əli Kərimli ölkədə plüralizmin, siyasi rəqabətin və alternativ fikrin əsas simalarındandır. O, müxtəlif dövrlərdə siyasi mühitin sərtləşməsinə, vətəndaş cəmiyyətinin daralmasına, media azadlığının məhdudlaşdırılmasına qarşı fəal çıxışlar edib və mübarizə aparıb. Onun fəaliyyəti Azərbaycanda demokratik dəyərlərin qorunması, insan hüquqlarının müdafiəsi və azad seçkilərin keçirilməsi istiqamətində vacib rol oynayıb.
Əli Kərimli artıq onilliklərdir ki, Azərbaycan siyasətinin ən aktiv və mübariz simalarından biridir. Onun fəaliyyəti, şəxsi nümunəsi və prinsipiallığı minlərlə insana ilham verir. Müasir Azərbaycan tarixində onun rolu, istər tərəfdarları, istərsə də tənqidçiləri tərəfindən daim müzakirə edilir və heç vaxt unudulmur.
Əli Kərimli azadlıq, ədalət və xalqın iradəsi uğrunda yorulmadan mübarizə aparan, müasir Azərbaycanın demokratikləşməsi yolunda vacib addımlar atmış bir siyasətçidir. Onun yolu və prinsipləri gələcək nəsillər üçün də örnək olacaq.
