İtmiş Əşya Üçün Dua: İstinadlar, Nümunələri

İnsan həyatının müxtəlif mərhələlərində itkilər qaçılmaz olur. Bəzən bu itki dəyərli bir maddi əşya, bəzən isə mənəvi bir bağ olur. Ən çox qarşılaşılan hallardan biri isə şəxsi və ya vacib bir əşyanın itməsi ilə bağlıdır. Bu hal insanlarda həm psixoloji gərginlik yaradır, həm də axtarış prosesi ilə bağlı böyük zaman itkisinə səbəb olur. Xüsusilə mühüm sənədlər, pul, açar, telefon və digər vacib əşyaların itməsində insanlar tez-tez çarəsizlik hissi keçirir və çıxış yolu axtarır. Bu vəziyyətlərdə həm fiziki axtarış prosesi, həm də mənəvi dəstək vacib olur. Məhz belə anlarda insanlar dini inanc və ruhi güclərdən istifadə edərək dua etməyə yönəlirlər.

İslam dini insanın Allahla əlaqəsini gücləndirən və hər vəziyyətdə Ona yönəlməyi tövsiyə edən bir din olduğu üçün, müsəlmanlar hər çətinlikdə, o cümlədən bir əşya itirdikdə də dua etməyə üstünlük verirlər.

Dua Nədir və Nə Üçün Oxunur?

Dua, İslamda Allahla birbaşa əlaqə qurma vasitəsidir. Bu bir ibadət forması olmaqla yanaşı, həm də insanın acizliyini qəbul edib Allahdan kömək diləməsidir. Qurani-Kərimdə dəfələrlə duanın əhəmiyyəti vurğulanmışdır. “Dua edin, Mən sizə cavab verim” (Ğafir surəsi, 60-cı ayə) kimi ayələr duanın Allah tərəfindən qəbul oluna biləcəyini göstərir.

İnsanlar duanı müxtəlif məqsədlərlə oxuyurlar: şəfa istəmək, ruzini artırmaq, qorunmaq, doğru yolu tapmaq və itirilmiş bir əşyanı geri qaytarmaq üçün. İtmiş əşya üçün dua isə həm ümid, həm də təsəlli formasıdır. İnsanın öz əli ilə axtardığını ruhən dəstəkləməsi, səbir və təvəkkülünü qoruması bu duanın əsas məqsədidir.

Qurani-Kərimdə Itmiş Əşya İlə Bağlı Dolayı İstinadlar

Quranda birbaşa “itmiş əşya üçün dua” adlı bir ayə yoxdur. Lakin bir neçə ayə var ki, çətin vəziyyətlərdə Allahdan yardım istənilməsini və Onun hər şeyə qadir olduğunu bildirir. Məsələn:

“Rabbi inni lima ənzəltə ilayya min xayrin fəqir.”
(Qəsəs surəsi, 24-cü ayə)

Tərcümə: “Ey Rəbbim! Mənə göndərəcəyin hər bir xeyrə möhtacam.”
Bu ayə, Musa peyğəmbərin Mədəyən şəhərinə gəlib pənah axtardığı zaman oxuduğu duadır. İtki, yolunu itirmə və qorxu içində olan bir insanın vəziyyətini təsvir edən bu ayə, ruhi narahatlıqda olan şəxslər üçün nümunəvi dua sayılır.

Hədislərdə Itmiş Əşya Axtarışı Və Dua

Peyğəmbər Məhəmməd (s.ə.s.) duaları həyatın hər sahəsində istifadə etməyi tövsiyə etmiş və özü də bunu tətbiq etmişdir. İtmiş əşyalarla bağlı konkret dualar barədə bir neçə zəif, lakin xalq arasında məşhur hədislər qeyd olunub. Məşhur dualardan biri budur:

“Yā Cāmiʿu-n-nāsi li-yawmin lā rayba fīh, icmaʿ ʿalayya ḍāllatī.”
Mənası: “Ey insanları şübhəsiz bir gündə (Qiyamətdə) bir araya gətirən Allahım! Mənim itirdiyim əşyanı da bir yerə gətir.”

Bu dua bəzi İslam alimləri tərəfindən tövsiyə olunmuş və əsrlərdir müsəlmanlar tərəfindən oxunmaqdadır. Bu ifadədə həm qiyamətə iman, həm də Allahın hər şeyi qaytaran güc sahibi olduğuna etiqad əks olunur.

Xalq Arasında Yayılmış Dua Nümunələri

Azərbaycan və Anadolu bölgələrində xalq arasında geniş yayılmış və itmiş əşyanın tapılması üçün oxunan bəzi dua və sözlər vardır. Bəzi hallarda bu dualar Qurandan deyil, şifahi xalq yaradıcılığından qaynaqlanır, lakin onların məqsədi eyni olaraq Allaha yönəlməkdir.

“Ya Məcid, ya Cəvad, ya Rəzzaq! İtən əşyamı mənə qaytar. Ey itəni qaytaran Allah!”

və ya

“İtən şeyi tapan Allah, verən Allah, qaytaran da Sənsən. Sən qaytar, mən tapım!”

Bu dualar mənəvi təskinlik verən, Allaha olan təvəkkülün göstəricisi kimi qəbul edilir və insanlar tərəfindən ümidlə oxunur.

İtmiş Əşyaların Tapılması Üçün Praktik Addımlar

Dua ilə yanaşı, itmiş əşyaların tapılması üçün atılacaq bəzi praktik addımlar da vardır. Dini baxımdan bu addımlar həm səbəbə sarılmaq, həm də Allaha yönəlmək kimi qəbul edilir:

• Sədəqə vermək: Əgər vacib bir şey itibsə, sədəqə vermək tövsiyə olunur. Çünki sədəqə bəlaları dəf edir və insanın halını yüngülləşdirir.
• İxlas surəsini oxumaq: Təmiz niyyətlə İxlas surəsinin 11 dəfə oxunması xalq arasında geniş yayılmışdır.
• Təhəccüd namazı qılmaq: Səssiz və gecənin sükunətində edilən dua daha təsirli hesab olunur.
• Məkanları təkrar yoxlamaq: Bəzi din alimləri belə məqamlarda fiziki axtarışla yanaşı dua etməyi və səbirli olmağı tövsiyə edirlər.

Dua Oxuyarkən Dikkət Ediləcək Əsas Prinsiplər

Dua, bir ibadət olduğu üçün onu oxuyarkən müəyyən qaydalara riayət etmək əhəmiyyətlidir. Xüsusilə itmiş əşya üçün dua edərkən bunlara diqqət yetirilməlidir:

1. Təmiz niyyət: Duanı maddi maraqla deyil, səmimi ümidlə etmək.
2. Halal ruzi ilə yaşamaq: Haram qazanc duanın qəbul olmasına mane ola bilər.
3. Sabah və axşam dualarında davamlılıq: Davamlı oxunan dualar həm ruhu, həm də zehni gücləndirir.
4. Əvvəl tərif, sonra istək: Dua edərkən əvvəlcə Allahı tərif etmək, sonra istəkləri bildirmək daha doğru sayılır.

İtmiş Əşya Üçün Ən Məşhur Dua

Aşağıda qeyd olunan dua dini mənbələrdə zəif də olsa, xalq arasında ən çox oxunan və qəbul olunmuş dualardan biridir:

“Yā Cāmiʿu-n-nāsi li-yawmin lā rayba fīh, icmaʿ ʿalayya ḍāllatī.”
Mənası: “Ey insanları şübhəsiz bir gündə bir yerə toplayan Allahım! Mənim də itirdiyimi bir yerə topla!”

Bu duanı 7 və ya 11 dəfə ardıcıl, təmkinli və təvəkküllə oxumaq tövsiyə olunur. Ardınca isə “Hasbiyəllahu lə ilahə illə huvə” ayəsini dəfələrlə təkrarlamaq olar.

Dini Baxımdan Haram Yollarla Axtarışın Qadağan Olunması

İslamda dua ilə əşya axtarmaq tövsiyə olunsa da, bəzi haram yollarla — məsələn, falçıya getmək, cadugərlik və ya qeyri-İslam üsullardan istifadə — ciddi şəkildə qadağandır. İtmiş bir əşya üçün duadan kənar vasitələrə yönəlmək insanın Allah inancına zidd hərəkətidir və Quran və Sünnədə qadağan olunmuşdur.

İtmiş bir əşyanın tapılması həm praktiki, həm də mənəvi prosesdir. Axtarış aparmaqla yanaşı, dua oxumaq insanın ümidini gücləndirir, psixoloji yükünü azaldır və Allaha olan bağlılığını artırır. İslam bu cür hallarda həm səbəbə sarılmağı, həm də dua etməyi təşviq edir. Xalq arasında yayılan dua formaları da bu prosesin bir parçasıdır. Əsas olan təvəkkül, səbir və ixlasla Allaha yönəlməkdir. Duanın qəbul olunması Allahın iradəsinə bağlıdır, lakin dua etmək insan ruhunu qüvvətləndirən, onu qoruyan bir ibadətdir.

Ən Çox Verilən Suallar