Türkiyə, coğrafi yaxınlığı, ortaq mədəni kökləri və güclü təhsil infrastrukturu ilə Azərbaycanlı gənclər üçün hər zaman ən cazibədar xarici təhsil istiqamətlərindən biri olub. Bu ölkənin universitetləri təkcə yüksək səviyyəli akademik proqramları ilə deyil, həm də əlçatan qiymət siyasəti, geniş təqaüd imkanları və fərqli şəhərlərdə təklif olunan tələbə həyatının zənginliyi ilə seçilir. Azərbaycanlı ailələr üçün ən önəmli məsələlərdən biri isə təhsil və həyat xərclərinin real vəziyyətidir.
TÜRKİYƏDƏ TƏHSİLİN ÜMUMİ XƏRCLƏR STRUKTURU
Türkiyədə ali təhsil xərcləri bir neçə əsas komponentdən ibarətdir: təhsil haqqı (ödənişli və ya pulsuz), yaşayış xərcləri, gündəlik tələbat malları və əlavə xidmətlər (sığorta, nəqliyyat, tələbə kartı və s.). Təhsil haqqı universitetin növünə (dövlət və ya özəl), seçilmiş ixtisasa və hətta tədris dilinə görə fərqlənir. Dövlət universitetlərində təhsil haqqı adətən daha aşağı olur, bəzi fakültələr isə ödənişsiz təhsil imkanı da təqdim edir. Özəl universitetlərdə isə qiymətlər əhəmiyyətli dərəcədə yüksəkdir. Aşağıdakı cədvəldə Türkiyədə dövlət və özəl universitetlərin illik təhsil haqlarının təxmini ortalaması göstərilmişdir:
| Universitet Növü | İllik Təhsil Haqqı (TL) | İllik Təhsil Haqqı (AZN) |
|---|---|---|
| Dövlət universiteti | 2 000 – 10 000 | 110 – 540 |
| Özəl universitet | 20 000 – 120 000 | 1 100 – 6 600 |
| Tibbi fakültə (özəl) | 80 000 – 200 000 | 4 400 – 11 000 |
Qeyd: 1 TL ≈ 0.055 AZN (2025-ci ilin ortalama məzənnəsinə görə).
Xaricdə təhsil suallaranızı bizə yaza bilərsiz.
DÖVLƏT VƏ ÖZƏL UNİVERSİTETLƏR: QİYMƏTLƏRİN FƏRQLƏNMƏSİ
Dövlət universitetləri Azərbaycanlı tələbələr üçün ən əlverişli seçim sayılır. Onlarda təhsil haqqı ya çox aşağı olur, ya da müəyyən ixtisaslarda tamamilə pulsuz təhsil imkanı var. Məsələn, Anadolu, Hacettepe, Ege, İstanbul, Ankara, Gazi kimi nüfuzlu dövlət universitetlərində humanitar və texniki sahələrdə illik ödənişlər 1 500 – 10 000 TL aralığındadır. Özəl universitetlər isə əsasən yüksək statuslu təhsil müəssisələri sayılır və onların illik ödənişləri bir çox hallarda 20 000 – 120 000 TL-dən başlayır, tibb, stomatologiya, əczaçılıq kimi fakültələrdə isə bu rəqəm 200 000 TL-dən də yuxarı olur. Özəl universitetlərdə oxuyan tələbələrə geniş təqaüd proqramları təklif olunsa da, qəbulda yüksək akademik göstəricilər, beynəlxalq imtahan nəticələri və əlavə qabiliyyətlər əsas şərt kimi qoyulur.
TƏQAÜDLƏR VƏ DÖVLƏT DƏSTƏYİ
Azərbaycan və Türkiyə arasında təhsil sahəsindəki müqavilələr və tələbə mübadiləsi proqramları çərçivəsində çoxlu sayda təqaüd imkanları mövcuddur. Türkiyə hökumətinin təqdim etdiyi “Türkiye Bursları” proqramı tam ödənişli təhsil, aylıq cib xərcliyi, pulsuz yataqxana və sığorta, həmçinin illik uçuş bileti təmin edir. Hər il onlarla azərbaycanlı tələbə bu proqramdan yararlanır. Bundan əlavə, bir çox universitetlər öz daxili təqaüd proqramlarını təqdim edir ki, bu da yüksək göstəriciləri olan tələbələr üçün ödənişsiz və ya endirimli təhsil almaq şansı yaradır.
YAŞAYIŞ XƏRCLƏRİ: ŞƏHƏRLƏRƏ GÖRƏ QİYMƏT FƏRQLƏRİ
Türkiyədə tələbə həyatının vacib tərkib hissəsi yaşayış xərcləridir. Bu xərclər əsasən seçilən şəhərə və yerləşdiyi bölgəyə görə ciddi şəkildə dəyişir. İstanbul, Ankara, İzmir kimi böyük şəhərlərdə həm kirayə, həm də gündəlik xərclər daha yüksəkdir. Kiçik və orta şəhərlərdə isə, məsələn, Eskişehir, Konya, Kayseri, Samsun kimi yerlərdə tələbə üçün aylıq minimum yaşayış xərci təxminən belədir:
| Şəhər | Orta Aylıq Kirayə (TL) | Yemək (TL) | Nəqliyyat (TL) | Ümumi Minimum (TL) |
|---|---|---|---|---|
| İstanbul | 7 000 – 13 000 | 2 500 | 700 | 10 200 – 16 200 |
| Ankara | 5 500 – 9 000 | 2 200 | 600 | 8 300 – 11 800 |
| İzmir | 6 000 – 10 000 | 2 300 | 650 | 8 950 – 12 950 |
| Eskişehir | 3 500 – 6 000 | 2 000 | 500 | 6 000 – 8 500 |
Buraya kommunal xərclər, internet, mobil rabitə və digər xırda gündəlik xərclər əlavə edildikdə, orta hesabla böyük şəhərlərdə bir tələbənin aylıq xərci 12 000 – 18 000 TL, kiçik şəhərlərdə isə 6 000 – 9 000 TL arası dəyişir.
Xaricdə təhsil suallaranızı bizə yaza bilərsiz.
YATAQXANA VƏ KİRAYƏ: SEÇİM İMKANLARI VƏ QİYMƏTLƏR
Türkiyədə dövlət yataqxanaları (KYK) və özəl yataqxanalar mövcuddur. Dövlət yataqxanalarında aylıq ödəniş 800 – 1 800 TL aralığındadır. Burada yataq, yemək, internet və bəzən tədris dəstək xidmətləri təklif olunur. Özəl yataqxanalarda isə komfort və xidmət səviyyəsinə uyğun olaraq qiymətlər 3 000 – 8 000 TL arasında dəyişir. Yataqxana yerini əldə etmək üçün vaxtında müraciət və qeydiyyat prosesi önəmlidir. Alternativ olaraq, tələbələr ev kirayələyə bilər. Bir otaqlı mənzilin aylıq kirayəsi İstanbulda 10 000 TL-ə qədər, Anadolu şəhərlərində isə təxminən 3 000 – 5 000 TL təşkil edir.
GÜNDƏLİK XƏRCLƏR: QİDA, NƏQLİYYAT VƏ ƏLAVƏ XİDMƏTLƏR
Tələbə büdcəsinin əsas hissəsini gündəlik qida və nəqliyyat xərcləri tutur. Universitet yeməkxanalarında bir porsiya nahar 30 – 60 TL, özəl kafe və restoranlarda isə orta hesabla 100 – 200 TL civarındadır. Market alış-verişi, gigiyenik vasitələr və digər ehtiyaclar üçün ayda əlavə olaraq 1 000 – 2 000 TL arası xərc tələb oluna bilər. Böyük şəhərlərdə aylıq ictimai nəqliyyat kartı 600 – 750 TL arası dəyişir.
| Xidmət | Orta Qiymət (TL) |
|---|---|
| Universitet yeməkxanası (1 porsiya) | 40 |
| Fast food menyu | 90 |
| Market alış-verişi (aylıq) | 1 200 |
| Nəqliyyat kartı (aylıq) | 700 |
SİĞORTA VƏ TƏLƏBƏ KARTI İMKANLARI
Türkiyədə bütün əcnəbi tələbələr üçün tibbi sığorta məcburidir. İllik sığorta haqqı ortalama 1 000 – 3 000 TL təşkil edir və bu, tələbənin əsas sağlamlıq xərclərini qarşılayır. Bundan əlavə, tələbə kartı ilə bir çox ictimai nəqliyyat və mədəniyyət obyektlərində güzəştlər əldə etmək mümkündür.
Xaricdə təhsil suallaranızı bizə yaza bilərsiz.
FƏRQLİ İXTİSASLARA GÖRƏ TƏHSİL XƏRCLƏRİ
Bəzi sahələrdə – xüsusilə tibb, stomatologiya, əczaçılıq və mühəndislik – təhsil haqqı digər sahələrə nisbətən daha yüksəkdir. Tibb fakültələrində dövlət universitetlərində illik ödəniş 20 000 TL-ə çata bilər, özəldə isə bu rəqəm 200 000 TL-ə qədər artır. Humanitar və sosial sahələrdə isə ödənişlər nisbətən daha münasibdir. Bu, ixtisas seçimində ailələrin diqqət yetirməli olduğu əsas amillərdən biridir.
DİGƏR ƏLAVƏ XƏRCLƏR: DƏRSLİKLƏR, LİSENZİYALAR, PRAKTİKA VƏ SƏYAHƏT
Tələbələr üçün dərsliklər və əlavə tədris materialları illik 1 000 – 3 000 TL arası xərc tələb edə bilər. Bəzi ixtisaslarda praktikaya çıxmaq, xüsusi laboratoriya və ya proqram təminatı almaq lazım gələ bilər ki, bunlar da əlavə xərc yaradır. Azərbaycan və Türkiyə arasında səfərlər üçün illik təxminən 500 – 1 000 AZN arası səyahət xərci planlaşdırılmalıdır.
SON İLLƏRİN STATİSTİKASI VƏ TENDENSİYALAR
Son illərdə Türkiyədə təhsil alan azərbaycanlı tələbələrin sayı artmaqda davam edir. 2024-cü ilin statistik göstəricilərinə görə Türkiyədə təhsil alan azərbaycanlı tələbələrin sayı 18 000-dən çoxdur və bu rəqəm hər il artmaqdadır. Ən çox seçilən ixtisaslar tibb, mühəndislik, iqtisadiyyat və hüquq sahələridir. Statistikaya əsasən, azərbaycanlı tələbələr əsasən dövlət universitetlərini, xüsusən Ankara, İstanbul və İzmir şəhərlərini üstün tutur. Bunun əsas səbəbi həm təhsil keyfiyyəti, həm də münasib xərclərdir.
Xaricdə təhsil suallaranızı bizə yaza bilərsiz.
AZƏRBAYCANLILAR ÜÇÜN PULSUZ VƏ GÜZƏŞTLİ TƏHSİL İMKANLARI
Türkiyədə təhsil alan Azərbaycan vətəndaşları üçün müxtəlif güzəşt və imkanlar mövcuddur. Ən geniş yayılmışı “Türkiye Bursları” və dövlət yataqxanalarında yer almaq imkanıdır. Həmçinin bir çox universitetlərdə akademik nəticələri yüksək olan tələbələr üçün ödənişsiz və ya güzəştli təhsil təklif olunur. Bundan əlavə, bəzən ailə vəziyyəti, sağlamlıq, sosial ehtiyaclar nəzərə alınaraq əlavə dəstək və güzəştlər mümkündür.
Türkiyədə təhsil almaq həm akademik, həm də sosial baxımdan azərbaycanlı tələbələr üçün böyük imkanlar yaradır. Xərclər planlı şəkildə nəzərə alındıqda və düzgün istiqamətdə addımlar atıldıqda, həm dövlət, həm də özəl universitetlərdə təhsil almaq mümkündür. Yaşayış, təhsil, gündəlik xərclər və əlavə xidmətlərə dair düzgün məlumatlı olmaq, ailələrin və gənclərin gələcək üçün sağlam qərarlar verməsinə kömək edir. Təhsil haqqı, yaşayış və gündəlik həyat üçün çıxan xərcləri optimallaşdırmaq üçün təqaüdlərdən, tələbə kartlarından və sosial proqramlardan maksimum istifadə etmək lazımdır. Türkiyə təhsili hər il daha çox azərbaycanlı gənci özünə cəlb edir və bu prosesin əsas səbəblərindən biri də münasib qiymət və keyfiyyət nisbətidir.
Ən çox verilən suallar
- Türkiyədə dövlət universitetlərində illik təhsil haqqı nə qədərdir?
Dövlət universitetlərində illik təhsil haqqı ixtisas və fakültədən asılı olaraq təxminən 2 000 – 10 000 TL arasında dəyişir. Tibbi və mühəndislik sahələrində isə ödəniş bir qədər yüksək ola bilər. - Özəl universitetlərdə illik təhsil haqqı nə qədər olur?
Özəl universitetlərdə illik ödənişlər ixtisasdan asılı olaraq 20 000 – 120 000 TL arası dəyişir. Tibb, stomatologiya və əczaçılıq kimi sahələrdə bu məbləğ daha yüksəkdir. - Türkiyədə yaşayış xərcləri orta hesabla nə qədərdir?
Yaşayış xərcləri şəhərə və yaşayış növünə görə dəyişir. Böyük şəhərlərdə aylıq yaşayış üçün tələbənin minimum ehtiyacı 10 000 – 16 000 TL, kiçik şəhərlərdə isə 6 000 – 9 000 TL civarındadır. - Tələbə yataqxanasında qalmaq neçə manata başa gəlir?
Dövlət yataqxanalarında aylıq ödəniş 800 – 1 800 TL arası, özəl yataqxanalarda isə 3 000 – 8 000 TL arası dəyişir. - Gündəlik yemək və ərzaq xərcləri nə qədərdir?
Orta hesabla tələbənin aylıq yemək və ərzaq xərcləri 2 000 – 2 500 TL təşkil edir. Universitet yeməkxanasında bir porsiya nahar 40 – 60 TL olur. - Tələbə kartı ilə nəqliyyat xərclərində endirim olurmu?
Bəli, tələbə kartı ilə aylıq ictimai nəqliyyat bileti 600 – 750 TL arası olur və adi biletlərə nisbətən daha sərfəlidir. - Azərbaycanlı tələbələr üçün hansı təqaüdlər mövcuddur?
“Türkiye Bursları” dövlət proqramı, universitet daxili təqaüdlər və bəzən xüsusi fondlar azərbaycanlı tələbələr üçün mövcuddur. Bu təqaüdlər ödənişi tam və ya qismən qarşılayır. - Təhsil alan tələbələrin tibbi sığortası məcburidirmi?
Bəli, Türkiyədə təhsil alan bütün əcnəbi tələbələr üçün tibbi sığorta məcburidir və illik sığorta haqqı 1 000 – 3 000 TL təşkil edir. - Dərslik və əlavə tədris materiallarının illik xərci nə qədərdir?
Dərslik və digər tədris materiallarına ildə 1 000 – 3 000 TL arası xərcləmək tələb oluna bilər. - Azərbaycan və Türkiyə arasında gediş-gəliş üçün illik səyahət xərci nə qədərdir?
İllik səyahət xərci seçilən nəqliyyat növünə və mövsümə görə dəyişir, orta hesabla ildə 500 – 1 000 AZN planlaşdırmaq lazımdır.
