Bir çox abituriyentlər universitetə hazırlıq prosesində həm fiziki, həm də emosional baxımdan böyük çətinliklər yaşayırlar. Universitet imtahanına hazırlıq prosesində və xüsusəndə orta məktəbin son siniflərində təhsil alan abituriyentlər eyni zamanda əksər məsuliyyətləri öz üzərinə götürməli olurlar. İstər gərgin məktəb dərsləri, istərsə də məktəb imtahanları və universitet imtahanlarına hazırlıq zamanı dərslərin intensivliyi abituriyentlərdə panika mühiti yaradır.
Bundan əlavə, məktəb partalarında intensiv dərs cədvəllərinə əməl etməklə yanaşı, onların gələcəkdə imtahanlarla bağlı narahatçılığı da şagirdlərə mənfi təsir göstərir. Orta məktəb dövründə özünü göstərməyə başlayan bu narahatlıqlar imtahan dövrləri yaxınlaşdıqca da özünü daha çox biruzə verir və universitetə hazırlaşan abituriyent gələcəyi üçün mühüm qərarlar vermə mərhələsində olduğunun da fərqindədir.
İmtahana hazırlaşan hər bir abituriyent gələcəkdə həyatının ən vacib hissəsi olacaq peşə seçimini düzgün etməyi qarşına məqsəd qoyur və bütün bunları edərkən də, eyni zamanda psixoloji cəhətdən güclü qalmağı bacarmalıdır. İmtahanlara hazırlıq prosesində nəyin tələb olunduğunu bilən abituriyentlər psixoloji mənada da özlərini dinamik hiss edəcəklər. Bu yazımızda da abituriyentlərin imtahana hazırlıq prosesində həm fiziki, həm də psixoloji cəhətdən nə etməli olduqlarını və özlərini imtahana emosional cəhətdən necə hazırlaşdırmalı olduqlarını ətraflı izah edəcəyik.
1. Universitetə hazırlıq mərhələsində uğurun açarı: Motivasiya
Hər bir şüurlu abituriyent hazırlıq prosesində uğur əldə etmək üçün ondan nə tələb olunduğunu qabaqcadan bilir və uğurun ilk açarı təbii ki, güclü Motivasiyadır! Bu motivasiyaya əlavə olaraq, onu dəstəkləmək üçün effektiv bir çalışma rejiminə sahib olmaq son dərəcə vacibdir. Motivasiya ilə yanaşı, başa düşmə qabiliyyətini artıran yüksək diqqətə sahib olmaq da öyrənmək baxımından çox təsirlidir.
2. Yorğunluğunuzu aradan qaldıran silah
Universitetə hazırlıq prosesində abituriyentlərin əksəriyyətinin şikayət etdiyi bir vəziyyət yaranır ki, bu da; ruhən onların yorğun hiss etməsidir. Bu yorğunluğu aradan qaldıracaq ən böyük silah; Müvəffəqiyyətə mənfi təsir göstərməyəcək, lakin abituriyentlərin mümkün qədər tez hərəkətə keçməsinə və onu təhsilə sövq etməsinə imkan verəcək kifayət qədər narahatlıqdır. Bu kiçik miqyaslı narahatlıq sayəsində abituriyentlər oxumaq əzmi nümayiş etdiriəcək, oxumaq qərarsızlıqlarını aradan qaldıracaq və itirilmiş motivasiyasılarını da bərpa edəcəklər.
3. Çalışma proqramı
Abituriyentlər mütəxəssislər vasitəsilə onlar üçün ən uyğun təhsil proqramlarını yaratsalar, gələcəklərini daha asan görmək imkanı əldə edəcəklər, belə ki, müntəzəm və nizam-intizamlı çalışma proqramı sayəsində abituriyentlər daha motivasiyalı şəkildə oxumağa başlayacaqlar. Çünki bu nizam-intizamlı proqramlarla abituriyentlərdə olan qeyri-müəyyənliklər azalacaq və beləliklə, azalan qeyri-müəyyənliklər də onların birbaşa motivasiyasını artıracaqdır.
Universitetə hazırlıq prosesində Ailələr abituriyentlərə necə psixoloji dəstək olmalıdır?
İmtahanlara hazırlaşan hər bir abituriyent üçün bu proses az-çox çətinləşir və abituriyentlər tez-tez bədbinliyə qapılır, çünki universitet hazırlığının elə özü çətin bir marafondur və bu məqamda ailələr övladlarına onların yanında olduqlarını hiss elətdirməlidirlər. Ailələrin, xüsuilə abituriyentlərin, özlərinə etdikləri təzyiqi etməmələri lazımdır, məsələn, “mən uğur qazanmalıyam, müvəffəqiyyətli olmalıyam”, bütün bunları nəzərə alsaq, imtahana hazırlaşan abituriyentlər üçün ailələrinin daha müalyim olması onları bu yolda yüngülləşdirəcəkdir.
Peşə seçimində narahatlıq və yorğunluq zamanı nə etməli?
Bütün dünyada təhsilin olduğunu nəzərə alsaq, “imtahan həyəcanı” anlayışı tez-tez eşidilir. İmtahana hazırlaşan abituriyentlərin davamlı olaraq qarşılaşdıqları bir vəziyyət olan bütün öyrənilənlərin unudulması narahatlığı və imtahan zamanı yaranan boşluq hissinin necə aradan qaldırılmalı və nə etməli olduğudur. Bununla belə, imtahaha hazırlaşan hər bir abituriyentin az da olsa, narahat olması gözlənilir və olmalıdır. Çünki abituriyentlər imtahaha qeyri-müəyyənliklə girirlər və bu qeyr-müəyyənlik insanda təşviş yaradır. Abituriyentlərdə əgər bu kimi hallar normal vəziyyətdən daha çox yaranıbsa, bu zaman onlar mütləq şəkildə psixoloji dəstək almalıdırlar.
Universitetə hazırlıq prosesində yaşanan digər bir problem də yorğunluqdur və araşdırmalalr sübut etmişdir ki, dərs oxumaq fərddə yorğunluğa səbəb olacaq bir vəziyyət deyil. Çünki, araşdırmalar nəticəsində sübut olunmuşdur ki, zehin gün ərzində yüklənən məlumatlardan yorulmur, əksinə, daha gümrah qalır. Yorğunluğun səbəbinin daha çox oturub dərs oxumaqdan yaranan əzələ ağrıları və ya öyrənmək əvəzinə başqa işlər görmək istəyinin beyində buraxdığı emosional yorğunluq olduğu və həmçinin, təşviş pozuntusunun olduğu bildirilir.
Buna görə də, abituriyentlər yuxarıda qeyd olunan bütün məlumatlara əsasən, özlərinə həm fiziki, həm də emosional baxımdan düzgün çalışma və universitetə hazırlıq planı hazırlamalıdırlar.
