Azərbaycan atalar sözləri, zəngin və köklü bir ədəbi mirasın mahiyyətini əks etdirir. Bu sözlər, xalqın həyat təcrübəsini, düşüncə və inanclarını, eləcə də tarixi və mədəni dəyərlərini özündə cəmləşdirir. Azərbaycan ədəbiyyatının tarixində, xüsusən də orta əsrlərdə, atalar sözləri geniş istifadə olunmuş və bu dövrün şairləri və nasirləri tərəfindən əsərlərində mühüm yer tutmuşdur.
Azərbaycan atalar sözləri və məsəlləri, xalqın tarixi boyu qazandığı təcrübə və müdrikliyin bədii ifadəsidir. Bu sözlər, forma və məzmun baxımından zəngin olan bir janrı təmsil edir. Onlar, xalqın həyat müşahidələrini özündə əks etdirir və əsasən, tərbiyəvi-əxlaqi nəticə verən ifadələrdir.
Orta əsrlər Azərbaycan ədəbiyyatı, XIII–XVI əsrlər ərzində, çətin şəraitdə inkişaf etmiş və bu dövrdə sufizm ideyaları geniş yayılmışdır. Şairlər və alimlər, həyatdan narazılıq və məyusluq hisslərini əsərlərində əks etdirərək, sufizm ideyalarına meyil göstərmişlər. Bu dövrün ədəbiyyatı, məzmunca əvvəlki əsrlərin ədəbi nümunələrindən fərqlənmiş və həyatı daha geniş surətdə əks etdirən epik dastanlar meydana çıxmışdır.
Azərbaycan dilinin dialektləri, həm də ədəbiyyatın və atalar sözlərinin inkişafında mühüm rol oynamışdır. Azərbaycan dilində yazılmış əsərlər, XIII–XIV əsrlərdən etibarən artmış və ərəbcə və farsca bədii əsər yazmaq ənənəsi tədricən zəifləmişdir.
Bu məqalə, Azərbaycan atalar sözlərinin ədəbiyyatda və mədəniyyətdəki yerini və onların zənginlik və dərinliyini ortaya qoymaqdadır.
