Bəqərə 183: Tərcüməsi, Xüsusiyyəti, Sosial Əhəmiyyəti,

İslam dini bəşəriyyətə mənəvi paklıq, sosial həmrəylik, fərdi kamillik və Allahla bağın möhkəmlənməsi yollarını göstərir. Qurani-Kərimin ən uzun surəsi olan Bəqərə surəsi, müsəlmanların gündəlik ibadətləri və cəmiyyət həyatını tənzimləyən əsas prinsipləri özündə cəmləşdirir. 183-cü ayə isə oruc ibadətinin müsəlmanlar üçün vacibliyini, bu əməlin mahiyyətini və hikmətini xüsusi vurğulamaqla İslamda orucun əsas dini və ictimai əsaslarını müəyyənləşdirir.

Bəqərə 183 ayəsi, İslam dünyasında Ramazan ayı orucunun əmr olunmasının başlanğıcı kimi qəbul olunur. Bu ayə müsəlmanlara orucun vacibliyini elan etməklə yanaşı, keçmiş ümmətlərə də orucun fərz olunduğunu bildirir və bunun məqsədinin insanın təqva sahibi olmasına xidmət etdiyini göstərir. Ayədəki “Ey iman gətirənlər! Sizə oruc yazıldı, necə ki, sizdən əvvəlkilərə yazılmışdı, bəlkə, təqvalı olasınız” ifadəsi orucun fərdi və ictimai həyatda oynadığı rolu açıq şəkildə ortaya qoyur. Bu ayənin mənası təkcə dini borc kimi yox, insan ruhunun təmizlənməsi, nəfsin tərbiyəsi və cəmiyyətin sosial həmrəyliyi üçün də dərin mahiyyət kəsb edir.

Bəqərə 183 ayəsi zaman-zaman müsəlmanların həyat tərzində mühüm dönüş nöqtəsi olub. Onun mənəvi mesajı bütün dünya müsəlmanları üçün mənəvi yüksəliş, Allaha yaxınlaşmaq və cəmiyyətin sosial rifahı üçün yol xəritəsi sayılır. İslam alimləri bu ayənin fəlsəfəsini geniş şərh etmiş, insan həyatında orucun mahiyyətini, hikmətini və mənəvi təsirini müxtəlif aspektlərdən izah ediblər. İndi isə bu ayənin mətnini, şərhini, tarixi və praktiki aspektlərini daha ətraflı öyrənək.

Bəqərə 183 Ayəsinin Mətn və Tərcüməsi

Bəqərə surəsinin 183-cü ayəsi Qurani-Kərimdə belə buyurur:
“يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا كُتِبَ عَلَيْكُمُ الصِّيَامُ كَمَا كُتِبَ عَلَى الَّذِينَ مِن قَبْلِكُمْ لَعَلَّكُمْ تَتَّقُونَ”

Azərbaycan dilində tərcüməsi:
“Ey iman gətirənlər! Sizə oruc fərz olundu, necə ki, sizdən əvvəlkilərə fərz olunmuşdu. Bəlkə, təqvalı olasınız.”

Bu ayədə Allah insanlara xitab edərək, oruc ibadətinin əhəmiyyətini və məqsədini aydın şəkildə ortaya qoyur. Ayənin tərcüməsində “təqva”ya, yəni Allahdan qorxmaq, Onun əmrlərinə riayət etmək və nəfsin tərbiyəsinə xüsusi vurğu edilir.

Ayənin orijinal ərəb mətninin tilavəti müsəlmanlar arasında çox geniş yayılıb və Ramazan ayı ərzində məscidlərdə, dini tədbirlərdə, Quran məclislərində tez-tez səsləndirilir.

Oruc İbadətinin Tarixi Kontekstdə Yeri

Oruc ibadəti yalnız İslam dininə aid deyil, daha əvvəlki səmavi dinlərdə də fərz olunub. Bəqərə 183 ayəsində “sizdən əvvəlkilərə də fərz olundu” ifadəsi xristianlıqda və yəhudilikdə də oruc ibadətinin olduğunu göstərir. Bu, dinlərin əsas birliyini, Allahın bəşəriyyətə eyni hikmətləri bəxş etdiyini sübut edir.

Tarixdə, qədim yəhudi və xristian icmalarında oruc müxtəlif formalarda və məqsədlərlə icra olunub. İslam isə bu ibadəti Ramazan ayı ilə məhdudlaşdıraraq, orucu həm fərdi, həm də cəmiyyət üçün mənəvi yüksəliş vasitəsinə çevirib.

Orucun Məqsədi və Təqva

Bəqərə 183 ayəsinin ən mühüm məqamlarından biri “təqva” anlayışıdır. Təqva insanın Allahdan qorxması, Onun əmrlərinə əməl etməsi, nəfsinin arzularını tərbiyə etməsi və pis əməllərdən çəkinməsi deməkdir. Oruc ibadəti isə bu təqvanın əldə olunması üçün bir vasitə kimi göstərilir.

Ayənin bu mesajı göstərir ki, orucun əsas hədəfi sadəcə aclıq və susuzluq yox, ruhun təmizlənməsi, iradənin gücləndirilməsi və insanın Allaha yaxınlaşmasıdır. Təqva həm fərdi, həm də cəmiyyət üçün ən ali mənəvi dəyər kimi təqdim olunur.

Orucun İslam Hüququnda Yeri

Bəqərə 183 ayəsi İslam hüququnda (fiqh) oruc ibadətinin əsas hüquqi mənbəyidir. Bu ayəyə əsaslanaraq, Ramazan ayı ərzində oruc tutmaq hər bir müsəlman üçün fərzdir. İslam hüquqşünasları bu ayəni əsas götürərək oruc tutmağın şərtləri, qaydaları və istisnaları haqqında qanunlar müəyyən ediblər.

Orucun tutulmaması yalnız bəzi şərtlərdə – xəstəlik, səfər, yaşlılıq, hamiləlik və s. hallarda mümkündür. Bu ayə müsəlmanların gündəlik dini həyatının ayrılmaz hissəsinə çevrilib.

Orucun Fəlsəfəsi və Sosial Əhəmiyyəti

Orucun fəlsəfəsi təkcə şəxsi mənəviyyatla məhdudlaşmır. Orucluq həm də cəmiyyətdə sosial həmrəylik, mərhəmət, yoxsullara yardım və bərabərlik ruhunu gücləndirir. Bəqərə 183 ayəsi insanlara nəfs üzərində hökmranlıq etməyi, səbrli və mərhəmətli olmağı, eyni zamanda aclıq və susuzluğun yoxsul insanların gündəlik yaşantısı olduğunu hiss etdirir.

Ramazan ayında müsəlmanlar oruc vasitəsilə bir-birinə daha yaxın olur, cəmiyyətin rifahı üçün çalışır, paylaşmaq və xeyirxahlıq hissini daha güclü yaşayırlar. Ayənin ictimai mesajı məhz bu bərabərlik və insanpərvərlikdir.

Oruc və Nəfsin Tərbiyəsi

Oruc ibadəti nəfsin arzularına qarşı çıxmağı, insanın daxili istəklərinə nəzarət etməyi öyrədir. Bəqərə 183 ayəsi bu mənada nəfs tərbiyəsinin dini əsasını qoyur. Orucluq insanın mənəvi gücünü artırır, iradəsini möhkəmləndirir, mənfi hiss və vərdişlərdən uzaqlaşmağa kömək edir.

Alimlərin fikrincə, oruc insanın ruhunu yüngülləşdirir, iradəsini sərtləşdirir, səbr, fədakarlıq və şəfqət kimi keyfiyyətləri gücləndirir. Ayədəki “təqva”ya nail olmağın yolu da məhz bu nəfs tərbiyəsindən keçir.

Bəqərə 183 və Ramazan Ayının Xüsusiyyəti

Bəqərə surəsinin 183-cü ayəsi, Ramazan ayının başlanğıcı və bu ayda orucun vacibliyinin rəsmi təsdiqi kimi İslam tarixində mühüm əhəmiyyətə malikdir. Ramazan ayı müsəlmanların mənəvi yüksəlişi, Allaha yaxınlaşması, səbir və rəhmət dövrüdür. Bəqərə 183 bu ayın ruhunu və məqsədini tam şəkildə ifadə edir.

Bu ayə həm dini, həm də ictimai baxımdan Ramazan ayının müsəlmanlar üçün bir özünüdərk, özünü dəyişdirmə və ictimai birliyin möhkəmləndirilməsi vaxtı olduğunu bildirir.

Bəqərə 183 Ayəsinin Müasir Cəmiyyət Üçün Mesajı

Bu ayə müasir dövrdə də aktuallığını qoruyur. Oruc təkcə dini rituallar deyil, həm də insanın psixoloji sağlamlığı, sosial adaptasiyası, cəmiyyətə inteqrasiyası üçün vacib rol oynayır. Bəqərə 183 insanları Allaha yaxınlaşdırmaq, mənəvi dəyərləri gündəlik həyatın ayrılmaz hissəsinə çevirmək üçün vacib mənbədir.

Müasir cəmiyyətdə oruc insanları bir araya gətirir, paylaşmaq, bağışlamaq və birlik duyğusunu gücləndirir. Ayənin universallığı hər dövr üçün mühüm mesaj daşıyır.

Cədvəl: Bəqərə 183 Ayəsinin Quranda və İslamda Əhəmiyyəti

Bəqərə surəsinin 183-cü ayəsi İslamda oruc ibadətinin təməlini qoyur, müsəlmanların həyatında ən əhəmiyyətli mənəvi mərhələlərdən birini təşkil edir. Bu ayə hər bir müsəlmanı təqva yoluna dəvət edir, fərdi və ictimai həyatında daha təmiz, səmimi və bəşəri olmağa çağırır. Bəqərə 183 həm fərdi, həm də ictimai sferada mənəviyyatın, birlik və bərabərliyin, həmçinin Allaha yaxınlığın bünövrəsini təşkil edir. Onun mesajı, Ramazan ayı və bütün il boyu müsəlmanlar üçün ruhani yüksəlişin, bəşəri dəyərlərin və sosial həmrəyliyin bələdçisidir.

Ən Çox Verilən Suallar