Bövlər (latınca Solifugae), hörümçəkkimilər sinfinə aid olan və “günəşdən qaçanlar” kimi tanınan buğumayaqlılar dəstəsidir. Onlar əsasən quraq və yarımsəhra bölgələrində yaşayır və unikal xüsusiyyətləri ilə seçilirlər.
Bioloji Xüsusiyyətlər
Bədən Quruluşu
Bövlərin bədəni baş-döş və qarıncıq olmaqla iki əsas hissədən ibarətdir. Onların ölçüləri adətən 50–70 mm arasında dəyişir, bəzi növləri isə 10–15 mm ölçüdə olur. Bədənləri müxtəlif uzunluqda tükcüklərlə örtülmüşdür ki, bu da onlara qorxunc görünüş verir. Rəngləri qonur-sarı, sarımtıl, nadir hallarda alabəzək və ya tünd ola bilər.
Çənə Quruluşu
Bövlərin ən diqqətçəkən xüsusiyyəti böyük və güclü çənələridir (xeliserlər). Bu çənələr onlara ovlarını tutmaq və parçalamaqda kömək edir. Çənələrinin gücü sayəsində onlar özlərindən böyük ovları belə tuta bilirlər.
Hərəkət və Sürət
Bövlər çox sürətli hərəkət edirlər və bu xüsusiyyətləri ilə tanınırlar. Onların sürəti onlara həm ovlanmaqda, həm də yırtıcılardan qaçmaqda üstünlük verir.
Yaşayış Mühiti və Davranışı
Yaşayış Mühiti
Bövlər əsasən quraq və yarımsəhra bölgələrində yaşayırlar. Onlar gecə aktivdirlər və günəşdən qaçmaq üçün gündüzləri daşların altında və ya digər sığınacaqlarda gizlənirlər. Bu səbəbdən də latınca “günəşdən qaçan” mənasını verən “Solifugae” adını alıblar.
Qidalanma
Bövlər ətyeyəndirlər və əsasən həşəratlar, digər buğumayaqlılar və hətta kiçik onurğalılarla qidalanırlar. Onlar ovlarını güclü çənələri ilə tutub parçalayaraq qidalanırlar. Zəhər kisələri olmadığından, ovlarını mexaniki olaraq parçalayırlar.
Çoxalma
Bövlərin çoxalması haqqında məlumatlar məhduddur. Ancaq məlumdur ki, dişi bövlər yumurta qoyur və bəzi növlərdə dişilər yumurtalarını qoruyur.
Bövlərin İnsanlara və Təbiətə Təsiri
İnsanlara Təsiri
Bövlər adətən insanlardan uzaq dururlar və insanlara hücum etməzlər. Onların dişləməsi ağrılı olsa da, zəhərli deyil. Lakin, bəzi bövlərin çənələrində bakteriyalar ola bilər ki, bu da infeksiyaya səbəb ola bilər.
Təbiətə Təsiri
Bövlər ekosistemlərdə mühüm rol oynayırlar. Onlar həşəratların və digər kiçik canlıların populyasiyasını nəzarətdə saxlayaraq ekoloji tarazlığın qorunmasına kömək edirlər.
Məşhur Suallar və Cavabları
Bövlər adətən insanlara qarşı aqressiv deyillər və dişləmələri zəhərli deyil. Lakin, dişləmələri ağrılı ola bilər və infeksiya riski daşıya bilər.
Bövlər əsasən quraq və yarımsəhra bölgələrində, xüsusilə isti iqlim şəraitində yaşayırlar.
Onlar əsasən həşəratlar, digər buğumayaqlılar və kiçik onurğalılarla qidalanırlar.
Bövlərin ömrü haqqında dəqiq məlumatlar yoxdur, lakin onların bir neçə il yaşadığı düşünülür.
Bövlərin zəhəri yoxdur, lakin dişləmələri infeksiya riski daşıya bilər.
Dişi bövlər yumurta qoyur və bəzi növlərdə dişilər yumurtalarını qoruyur.
Bövlər, təbiətin maraqlı və az tanınan sakinlərindəndir. Onların ekosistemlərdəki rolu, davranışları və xüsusiyyətləri haqqında daha çox araşdırma aparmaq, bu canlıları daha yaxşı anlamağımıza kömək edəcəkdir.
