Həsənağa Turabov : Həyatı, Teatr fəaliyyəti,

Azərbaycan mədəniyyəti XX əsrdə yeni inkişaf mərhələsinə qədəm qoyarkən bir sıra istedadlı sənətkarlar milli teatr və kino sənətində silinməz izlər qoydular. Bu sənətkarların sırasında Həsənağa Turabov özünəməxsus xarakteri, aktyorluq istedadı və tamaşaçıya təsir gücü ilə fərqlənən şəxsiyyət kimi xüsusi yer tutur. Onun adı Azərbaycan tamaşaçısı üçün yalnız səhnə və ekran qəhrəmanı deyil, həm də milli ruhun, klassik aktyorluq məktəbinin canlı daşıyıcısı və sənətə fədakar xidmət nümunəsidir. Həsənağa Turabovun bədii irsi bu gün də canlılığını qoruyur, yeni nəsil sənətsevərlərə və aktyor namizədlərinə ilham verir.

Həsənağa Turabov milli teatr sənətinin zirvələrinə ucalmış, eyni zamanda kino və televiziya sahəsində də unudulmaz obrazlar yaratmış, peşəkar aktyor və səhnə xadimi olaraq Azərbaycan mədəniyyətinin inkişafında mühüm rol oynamışdır. Onun həyat və yaradıcılığı Azərbaycan aktyor məktəbinin ən parlaq səhifələrindən birini təşkil edir.

Həsənağa Turabovun uşaqlıq və gənclik illəri

Həsənağa Səməd oğlu Turabov 1938-ci ilin 24 martında Bakı şəhərində, ziyalı ailəsində dünyaya gəlib. Uşaqlıq illərindən musiqi və ədəbiyyata maraq göstərib, məktəb illərində şəhər miqyasında keçirilən tədbirlərdə fəallıq nümayiş etdirib. Onun teatr və aktyorluq marağı hələ erkən yaşlarında özünü büruzə vermiş, məktəb dram dərnəklərində çıxış edərək gələcək sənət yoluna ilk addımlarını atıb.

Orta məktəbi bitirdikdən sonra Həsənağa Turabov Azərbaycan Dövlət Teatr İnstitutunun Dram və kino aktyorluğu fakültəsinə daxil olub. İnstitutda təhsil aldığı illər onun peşəkar aktyor kimi formalaşmasında həlledici rol oynayıb. Burada klassik və müasir dramaturgiya, səhnə nitqi, aktyor ustalığı üzrə dərin biliklər əldə edib və tanınmış pedaqoqların rəhbərliyi altında ilk səhnə təcrübələrini qazanıb.

Teatrda ilk addımlar və aktyorluq məktəbi

Təhsilini başa vurduqdan sonra Həsənağa Turabov Azərbaycan Dövlət Akademik Milli Dram Teatrına dəvət olunub. Burada onun sənət taleyi uzun illər teatrın əsas aktyor heyəti ilə sıx bağlı olub. Səhnədə ilk illərdən böyük diqqət və rəğbət qazanan Turabov müxtəlif janrlarda, həm klassik, həm də çağdaş əsərlərdə uğurla çıxış edib.

Aktyorun yaradıcılıq diapazonu geniş idi – o, həm faciəvi, həm dramatik, həm də komik obrazların məharətlə öhdəsindən gəlirdi. Məhz bu məziyyətləri sayəsində Həsənağa Turabov teatr səhnəsində tamaşaçını təkcə güclü emosional təsirə deyil, həm də dərin fəlsəfi düşüncələrə sövq edirdi.

Onun ifasında səhnə obrazı həmişə canlı, orijinal və inandırıcı olurdu. Əsərlərin ruhuna uyğun plastikası, səhnə danışığı, emosional enerjisi və psixoloji dərinliyi aktyorun peşəkarlığını tam açırdı. Həsənağa Turabovun səhnədə yaratdığı hər bir qəhrəman Azərbaycan teatr məktəbinin yeni mərhələsinə doğru atılmış addım idi.

Yaradıcı irs və teatr fəaliyyətinin zirvələri

Həsənağa Turabov uzun illər ərzində Akademik Milli Dram Teatrının aparıcı aktyorlarından biri kimi yüzlərlə tamaşada baş və əsas rollarda çıxış edib. Onun ifa etdiyi Qacar (“Vaqif”), Sərdar (“Knyaz İqor”), Əli (“Ölülər”), İsgəndər (“Sona”), Elxan (“Od gəlini”), İsgəndər (“Şeyx Sənan”) kimi rollar Azərbaycan teatr tarixində silinməz izlər qoyub.

Aktyorun zəngin rolları sırasında klassik Azərbaycan və dünya dramaturgiyasına aid bir çox məşhur obrazlar var. O, Şekspirin, Molyerin, Cəlil Məmmədquluzadənin, Mirzə Fətəli Axundzadənin, Hüseyn Cavidin, İlyas Əfəndiyevin və digər dramaturqların əsərlərində yaddaqalan rollar oynayıb.

Aşağıdakı cədvəldə Həsənağa Turabovun ən yadda qalan teatr rolları təqdim olunur:

Bu rollar aktyorun yaradıcılıq yolunun zirvələridir və onu milli teatr sənətinin klassikləri sırasında layiqli yerə çıxarıb.

Kino və televiziya fəaliyyətinin parlaq səhifələri

Həsənağa Turabov təkcə teatrda deyil, həm də Azərbaycan kinosunda və televiziya tamaşalarında böyük uğurlar qazanıb. Onun ekran obrazları milli kinomuzun klassik filmlərində unudulmaz səhnələrlə yadda qalıb. “Arxadan vurulan zərbə”, “Qanun naminə”, “Yeddi oğul istərəm”, “Bir cənub şəhərində”, “Gümüşgöl əfsanəsi”, “Təhminə”, “Ölsəm, bağışla”, “Dəli Kür”, “Bəyin oğurlanması” kimi filmlərdə yaratdığı rollar aktyorun parlaq ekran ifaçılığının nümunəsidir.

Kino rollarında da Turabovun psixoloji dərinliyi, obrazlara fərdi yanaşması və səlist aktyor texnikası hiss olunur. O, ekran qarşısında da səhnədə olduğu kimi bütün hiss və duyğularını tamaşaçıya ötürməyi bacarırdı.

Səhnə və kino ustalığının əsas xüsusiyyətləri

Həsənağa Turabovun yaradıcılığının əsas sirri onun səhnə və ekran obrazına tam nüfuz edə bilməsi, rolun psixoloji qatlarına dərindən varması və qəhrəmanın ruhunu tamaşaçıya aydın və təsirli şəkildə çatdırması idi. O, təbiiliyi, səhnə plastikasının çevikliyi, səs tembrinin zənginliyi və səmimi oyun tərzi ilə fərqlənirdi.

Turabov hər obrazda insanın daxili dünyasını, təbəddülatlarını, ehtiras və iztirablarını, həyatda ən çətin seçim anlarını göstərməyə çalışırdı. Onun yaratdığı qəhrəmanlar bəzən dözümlü, bəzən zəif, bəzən məğrur və bəzən də kövrək olurdu. Aktyor üçün hər bir rol yeni bir həyat, yeni bir taleydi.

Aktyorluq məktəbinin davamçısı və pedaqoji fəaliyyəti

Həsənağa Turabov uzun illər boyunca Azərbaycan Dövlət İncəsənət Universitetində gənc aktyorların yetişdirilməsində böyük əmək sərf edib. O, pedaqoq kimi öz bilik və təcrübəsini yeni nəslə ötürüb, peşəkar aktyor məktəbinin formalaşmasına əvəzsiz töhfə verib. Onun yetirmələri bu gün də ölkə teatr və kino sənətində öncül mövqe tuturlar.

Turabovun pedaqoji fəaliyyəti gənc aktyorların psixoloji hazırlığı, səhnə danışığı, rolun analizi və səhnədə təbii ifa məsələlərində xüsusi dəyər daşıyırdı.

Yaradıcılıq irsinin və şəxsiyyətinin qiymətləndirilməsi

Həsənağa Turabov yaradıcılıq ömrü boyu bir sıra dövlət mükafatları, fəxri adlar və ictimai təltiflərə layiq görülüb. O, “Xalq artisti”, “Şərəf nişanı” ordeni, Dövlət mükafatları və bir çox digər mükafatlarla təltif olunub. Sənətə olan sədaqəti, milli mədəniyyətə verdiyi töhfələr və insani keyfiyyətləri ilə həm peşəkar aləmdə, həm də tamaşaçıların qəlbində əbədi iz qoyub.

Onun həyatı və yaradıcılığı haqqında kitablar, filmlər, televiziya verilişləri hazırlanıb, sənətkarın xatirəsi müxtəlif tədbir və festivallarda anılır.

Həsənağa Turabovun həyatı və sənəti haqqında əsas faktlar

Həsənağa Turabov Azərbaycan səhnə və ekran sənətinin əsl canlı əfsanəsi, sənətkarlığı, peşəkarlığı və insani keyfiyyətləri ilə yaddaşlarda iz qoymuş şəxsiyyətlərdəndir. Onun yaradıcılığı milli teatr və kino tariximizin ən qiymətli incilərindəndir. Turabovun sənətə, insanlara və vətənə olan sevgisi, sənət məktəbinin formalaşmasında və gələcək nəsillərin yetişməsində əvəzsiz rol oynayıb. Bu gün də Həsənağa Turabovun adı sənətsevərlərin qəlbində, Azərbaycan mədəniyyətinin şərəfli səhifələrində daim yaşayır.

Ən Çox Verilən Suallar