Müasir dövrdə Nurofen, dünyada ən çox istifadə olunan qeyri-steroid iltihabəleyhinə preparatlardan (QİİP) biridir. Ağrıkəsici və qızdırmasalıcı təsiri ilə tanınan bu dərman, müxtəlif yaş qruplarında geniş şəkildə tətbiq edilir. Bu məqalədə Nurofenin nə olduğu, tərkibi, istifadə məqsədləri, təsir mexanizmi, dozaj qaydaları, əks-göstərişləri və mümkün yan təsirləri barədə ətraflı məlumat verəcəyik.

Nurofen Nədir?

Nurofen – əsas təsiredici maddəsi ibuprofen olan, qeyri-steroid iltihabəleyhinə dərman qrupuna aid preparatdır. O, ilk dəfə 1960-cı illərdə Böyük Britaniyada icad olunmuş və müasir dövrdə müxtəlif dərman formalarında (tablet, sirop, şam və s.) mövcuddur. Nurofen həm böyüklərdə, həm də uşaqlarda müxtəlif ağrı və iltihab hallarında geniş istifadə olunur.

Preparat əsasən baş ağrısı, diş ağrısı, əzələ və oynaq ağrıları, aybaşı sancıları və soyuqdəymə zamanı yaranan qızdırma hallarının müalicəsində təyin edilir. Nurofenin istifadəsi bir çox ölkələrdə həkim resepti olmadan da mümkündür, lakin uzun müddətli və ya yüksək dozada istifadə edilərkən ehtiyatlı olmaq vacibdir.

Nurofenin Tərkibi

Nurofenin əsas təsiredici maddəsi ibuprofendir. Hər bir tablet və ya siropun tərkibində müəyyən miqdarda ibuprofen (adətən 200-400 mg) mövcuddur. Bundan başqa, preparatın formuluna köməkçi maddələr də daxildir. Bunlara laktoza, nişasta, maqnezium stearat, povidon və sairə aiddir.

Köməkçi maddələr dərmanın udulmasını asanlaşdırmaq, stabil qalmasını təmin etmək və istifadəçilər üçün rahatlıq yaratmaq məqsədi daşıyır. Uşaqlar üçün nəzərdə tutulmuş Nurofen preparatları əlavə olaraq dadlandırıcı və rəngləndirici maddələr də ehtiva edə bilər.

İstifadə Məqsədləri

Nurofen əsasən ağrının aradan qaldırılması və iltihabın azalması üçün istifadə olunur. Baş ağrısı, diş ağrısı, əzələ və oynaq ağrıları, bel ağrısı və aybaşı sancılarında təsirlidir. Bundan əlavə, soyuqdəymə və qrip zamanı yaranan qızdırmanı azaltmaq üçün geniş tətbiq edilir.

Həkimlər həmçinin revmatik xəstəliklər, osteoartrit və digər iltihabi xəstəliklər zamanı preparatı təyin edə bilərlər. Bu kimi hallarda dərmanın uzun müddətli istifadəsi yalnız tibbi nəzarət altında olmalıdır.

Nurofen Necə Təsir Göstərir?

Nurofenin təsiri əsasən ibuprofenin orqanizmdə prostaglandinlərin sintezini azaldan xüsusiyyətinə əsaslanır. Prostaglandinlər bədəndə iltihab, ağrı və qızdırma kimi prosesləri tənzimləyən maddələrdir. Ibuprofen siklooksigenaza (COX) fermentini blok edərək prostaglandinlərin yaranmasını azaldır və nəticədə ağrı, şişkinlik və qızdırma azalır.

Bu mexanizm sayəsində Nurofen həm qısamüddətli, həm də xroniki ağrı və iltihab hallarının müalicəsində effektivdir. Preparatın təsiri adətən qəbuldan 30 dəqiqə sonra başlayır və 4-6 saat davam edir.

Dozası və İstifadə Qaydaları

Böyüklərdə Nurofenin standart dozası 200-400 mg təşkil edir və gündə 3-4 dəfə qəbul edilə bilər. Maksimal gündəlik doza 1200-2400 mg-dan artıq olmamalıdır. Dozaj xəstənin yaşına, çəkisinə və ağrının şiddətinə görə fərqlənə bilər.

Dərman yemək vaxtı və ya yeməkdən sonra qəbul edilməlidir ki, mədə qıcıqlanmasın. Müalicə müddəti və dozanı həkim təyin etməlidir, tövsiyə olunan dozanı aşmaq olmaz.

Uşaqlarda Nurofen İstifadəsi

Uşaqlar üçün Nurofen xüsusi şərbət və ya şam formasında mövcuddur. Dozaj uşağın yaşına və çəkisinə əsasən hesablanır və adətən hər 6-8 saatda bir təyin edilir. Bir çox valideynlər Nurofeni uşaqlarda qızdırma və ağrı zamanı effektiv şəkildə istifadə edirlər.

Uşaqlarda preparatın istifadəsində dozanın düzgün seçilməsi çox vacibdir. Tövsiyə olunan dozanı aşmaq ciddi yan təsirlərə səbəb ola bilər. 3 aydan kiçik körpələrdə və ya 5 kq-dan az çəkisi olan uşaqlarda istifadə edilməməlidir.

Hamiləlikdə və Laktasiyada Nurofen

Hamiləlik dövründə Nurofenin istifadəsi xüsusi diqqət tələb edir. Ümumiyyətlə, hamiləliyin ilk və üçüncü trimestrində preparatın qəbulu tövsiyə edilmir, çünki bəzi tədqiqatlar ibuprofenin dölə mənfi təsir göstərə biləcəyini sübut edib. Həkim yalnız zəruri hallarda və qısa müddət ərzində preparatı təyin edə bilər.

Laktasiya dövründə isə ibuprofenin ana südünə keçməsi çox azdır və qısa müddətli istifadə adətən təhlükəsiz hesab edilir. Buna baxmayaraq, həkim məsləhəti olmadan dərman qəbul etmək məsləhət görülmür.

Nurofenin Əks-Göstərişləri

Nurofenə qarşı həssaslıq və ya allergiya, mədə və onikibarmaq bağırsaq xorasının kəskin mərhələsi, ağır qaraciyər və böyrək çatışmazlığı, aktiv qanaxma halları preparatın istifadəsinə əks-göstərişdir. Həmçinin, aspirin və digər QİİP-lərə qarşı allergiyası olan şəxslərdə də istifadə olunmamalıdır.

Ürək-damar xəstəlikləri, yüksək təzyiq, bronxial astma və digər xroniki xəstəlikləri olan şəxslər preparatı yalnız həkim nəzarətində istifadə etməlidirlər. 3 aydan kiçik uşaqlarda və hamiləliyin müəyyən dövrlərində dərman qətiyyən istifadə edilməməlidir.

Mümkün Yan Təsirlər

Nurofenin ən çox rast gəlinən yan təsirləri mədə-bağırsaq sisteminə aiddir: ürəkbulanma, qusma, qarın ağrısı, dispepsiya və bəzən mədə xorası və qanaxma. Uzun müddətli və ya yüksək dozada istifadə edilərsə, bu risklər arta bilər.

Nadir hallarda allergik reaksiyalar (döküntü, qaşınma), böyrək və qaraciyər funksiyasının pozulması, baş ağrısı, başgicəllənmə kimi təsirlər müşahidə oluna bilər. Hər hansı yan təsir olduqda dərhal həkimə müraciət etmək vacibdir.

Dərman Qarşılıqlı Əlaqələri

Nurofen bir çox dərmanla qarşılıqlı təsir göstərə bilər. Xüsusilə, digər qeyri-steroid iltihabəleyhinə preparatlar, antikoaqulyantlar (qan sulandırıcılar), antihipertenzivlər və bəzi diuretiklərlə birlikdə istifadə zamanı ehtiyatlı olmaq lazımdır.

Bu dərmanlarla birlikdə qəbul edildikdə qanaxma riski və böyrək-qaraciyər zədələnməsi ehtimalı artır. Hər hansı dərmanı qəbul etməzdən əvvəl mütləq həkim və ya əczaçı ilə məsləhətləşmək tövsiyə olunur.

Nurofenin Dozasının Aşılması

Tövsiyə olunan dozadan artıq qəbul edildikdə ciddi fəsadlar yarana bilər. Doza həddindən artıq olduqda ürəkbulanma, qusma, qarın ağrısı, yuxululuq, başgicəllənmə, hətta qıcolmalar və böyrək çatışmazlığı inkişaf edə bilər.