Bakı şəhərinin mərkəzində yerləşən və həm işgüzar, həm də əyləncə həyatının mərkəzi rolunu oynayan “Port Baku” kompleksləri paytaxtımızın simasını və dinamik şəhər həyatını yeni müstəviyə daşıyıb. Dəniz kənarında yer alan bu cür çoxfunkisiyalı şəhər kompleksləri ilk dəfə 2006‑cı ildən etibarən formalaşmağa və tədricən genişlənərək inteqrativ memarlıq nümunəsinə çevrilməyə başladı.
“Port Baku”un əsas məqsədi Bakı limanının köhnə infrastukturunu intensiv şəhər mühitindən kənarda yenidən qurmaq, şəhər əhalisinə modern, çevik, yüksək infrastrukturlu məkanlar təqdim etmək idi. Bu layihə təkcə vizual baxımdan deyil, həmçinin iqtisadi, turizm və sosial sahələrdə də strateji əhəmiyyətə malikdir.
Yerləşmə Yeri
Port Baku Bakı şəhərinin mərkəzində, Xəzər dənizinin sahilində – Neftçilər prospekti ünvanında yerləşir. Kompleks Bakı Bulvarı ilə üzbəüz, şəhərin ən prestijli və əlçatan bölgəsindədir. Ətrafında həm işgüzar mərkəzlər, həm də əyləncə və yaşayış obyektləri mövcuddur.
Daha dəqiq desək, Port Baku aşağıdakı ünvanlarda yerləşir:
- Port Baku Mall: Neftçilər prospekti 153, Bakı, Azərbaycan
- Port Baku Towers və Residence: Neftçilər prospekti, Xəqani küçəsinin yaxınlığı, Bakı şəhərinin sahil zolağı
Kompleksə ictimai nəqliyyat (avtobus, metro – ən yaxın “Sahil” və “28 May” stansiyaları) və şəxsi avtomobillə rahat şəkildə çatmaq mümkündür. Şəhər mərkəzinin ən görkəmli və inkişaf etmiş hissələrindən birində yerləşməsi Port Baku-nu yerli və xarici ziyarətçilər üçün ideal məkana çevirir.
Tarixi Kontekst və İnkişaf
Köhnə liman və sovet dövrü
Bakı limanı tarixi boyunca Xəzər dənizi boyu əsas ticarət nöqtəsi olmuşdu. 1905‑ci ildə o, Rusiya imperiyasının ən böyük limanı idi, 6 milyon tona yaxın yük həcmi ilə rekord göstərici əldə etmişdi. Sovet dönəmində, xüsusilə 1923–1924-cü illərdə, port ticarətin 27 %-nə cavab verərək SSRİ-nin ən vacib limanı statusunu davam etdirmişdi .
1963‑cü ildə dəniz və yük nəqliyyatını asanlaşdırmaq məqsədilə parom terminalı istifadəyə verildi. 1972‑ci ildə isə sərnişin terminalı və əlavə körpü inşa edildi.
Post-sovet dövrü və yenidən təşkili
1998‑ci ildə “Köhnə Şəki İpək Yolu”nun bərpası ilə əlaqədar infrastruktur yenidən inkişaf etdirildi. 2006‑cı ildə köhnə limanın yenidənqurulması qərarı alındı. Yeni limanın binasının əsası 2010‑cu ildə qoyuldu, ilk mərhələsi 2014‑cü ildə istifadəyə verildi .
2025‑ci ilin fevralında prezident İlham Əliyev tərəfindən “Bakı Beynəlxalq Dəniz Ticarət Limanı”nın “Azərbaycan Dəmir Yolları”na birləşdirilməsi qərarı imzalanıb. Bu, ölkə nəqliyyat sektorunda iri logistik sxemin formalaşması deməkdir.
Struktur və Sahələr
Bakı Beynəlxalq Dəniz Ticarət Limanı
Yeni liman Alat ərazisində yaradılıb və 400 hektar ərazini əhatə edir. Burada 7 gözətçi anbar, 27 kran var; hər biri 5–40 ton tutumlu texnikadır. 2018‑ci ildə liman 63 milyon tona qədər yük emalı həyata keçirib . Burada həmçinin parom terminalı mövcuddur və sərnişin gediş-gəlişi həyata keçirilir.
Boğazdan şəhərə daşınan komplekslər
Köhnə liman ərazisi sərbəstləşdirilərək, mülk istifadəsinə verildi. Bu yerə Port Baku Mall, Port Baku Towers, Port Baku Residence layihələri inşa edildi.
Port Baku Towers
Bu ikitürbəli ofis qüllələri Neftçilər prospektində yerləşir. Şimal və Cənub qüllələri müasir camlı memarlıq elementləri ilə fərqlənir. Şimal qülləsi (36 mərtəbə), Cənub qülləsi (32 mərtəbə) üzrə açılmışdır. Bu qüllələr A‑sinif ofis yerlər, SPA, sağlamlıq mərkəzləri, kafelər və restoranlarla zənginləşdirilib.
Port Baku Mall
2014‑cü ildə açılan ticarət mərkəzi 31 887 m² lizinq sahəsinə malikdir. Burada “Ralph Lauren”, “Burberry”, “Michael Kors”, “Giorgio Armani” kimi lüks brendlər fəaliyyət göstərir. Supermarket sahəsi olan “Port Baku Bazar” ekspatlara və turistlərə yüksək səviyyəli ərzaq təklif edir. Bundan əlavə, burada sərgilər, moda nümayişləri, musiqi, incəsənət və qalereya kimi tədbirlər həyata keçirilir, o cümlədən 2023‑cü ildə arxitektura-tarixi sərgi keçirilib .
Port Baku Residence
Mənzil və yaşayış kompleksi kimi qurulmuş bu obyekt İLK Construction və Pasha İnşaat şirkətləri tərəfindən reallaşdırılıb. Burada premium mənzillər, yeraltı dayanacaq və rahat infrastrukturlu yaşayış zonası nəzərdə tutulub.
Ticarət, Logistika və Regional Əhəmiyyət
Trans‑Xəzər və Beynəlxalq Rolu
“Port Baku” Xəzər dənizində əsas nəqliyyat qovşağıdır. Venlo, Rotterdam və Anvers kimi Avropa portları ilə sıx əməkdaşlıq olunur. Trans‑Kaspian Beynəlxalq Nəqliyyat Marşrutu (Middle Corridor) çərçivəsində strateji payı mövcuddur. Liman Şimal‑Cənub və Qərb‑Şərq koridorlarının kəsişməsində yerləşərək Çin, Avropa və Orta Asiya ölkələrini bağlayan mühüm qovşaq rolunu oynayır .
Rəqəmsallaşma və Modernləşmə
“Digital Route” layihəsi ilə “single‑window”, e‑ xidmət platforması yaradılıb. “PMIS” sistemi vasitəsi ilə liman əməliyyatları, trafikin idarə edilməsi, yük mərkəzləri effektiv şəkildə rəqəmsallaşdırılıb.
Yaşıl Liman Strategiyası
Alat portu 2019‑cu ildə Avropanın Limanlar Assosiasiyasının PERS standartına uyğun olaraq “yaşıl liman” sertifikatını alıb. Zibil azaltma proqramı, tullantıların təkrar istifadəsi, bərpa olunan enerji istifadə planları, yaşıl məkanda bağlar və ağaclandırma layihələri nəzərdə tutulub .
İqtisadi Potensial və Azad İqtisadi Zona
2016‑cı ildə Prezident sərəncamı ilə yeni liman ərazisi 100 ha sahəni əhatə edən azad iqtisadi zona (Alat SİZ) statusunu aldı . DP World müəssisələri ilə əməkdaşlıq, yükdaşımalar, logistik mərkəzlərin qurulması planları həyata keçirilir .
Sosial və Mədəni Təsir
İctimai Mərkəz və Turizm
“Port Baku” həm yerli sakinlər, həm turistlər üçün unikal məkan formalaşdırıb. Burada kafelər, restoranlar, ticarət obyektləri, sağlamlıq və idman klubları – “The Club” – yer alıb. Bu məkanda iş və istirahət eyn zamanda həyata keçirilir.
Tədbirlər və Mədəniyyət
Ticarət mərkəzində tez-tez sərgilər, mövzusuna görə açıq hava tədbirləri, festivallar keçirilir. Bu tədbirlər arasında “Through History” adlı arxitektura-tarix sərgisi xüsusilə diqqət çəkmişdir.
Yaşam Keyfiyyəti və Yaşayış Komfortu
Burada yaşayış kompleksləri yüksək səviyyəli infrastrukturla təchiz edilmişdir. Park zonası, idman meydançaları, oyun sahələri, təhlükəsizlik sistemi kimi elementlərlə komfortlu həyat şəraiti təmin edilib .
Məzmunun Təşkili – Üstünlüklər və Çağırışlar
| Üstünlüklər | Çağırışlar |
|---|---|
| Strateji coğrafi mövqe – Avropa və Asiyanı birləşdirir. | Kənd təsərrüfatı yükünün artımı və logistika öhdəliyi. |
| Rəqəmsallaşma – PMIS, Digital Route sistemləri. | Texnoloji keçid dövrü və təlim ehtiyacları. |
| Yaşıl strategiya – Eko‑liman və azad iqtisadi zona. | Qlobal istiləşmə və liman ekosisteminin qorunması. |
| Mədəni-mədəniyyət fəaliyyəti – Sərgilər, mərkəzlər. | Yük gedişində şəhər mərkəzi ilə balans. |
| Lüks ticarət və premium yaşayış infrastrukturu. | Bahalı xidmətlərin daha geniş təbəqəyə ulaşımı. |
Gələcəyə Baxış və Perspektivlər
Logistika və Beynəlxalq Əməkdaşlıq
Port Baku Rusiyadan Avropaya, Çin vasitəsilə Asiyaya yük axınını təmin edən həmrəng qovşaqlardan biridir. Venlo şöbəsi, Antwerp, Rotterdam ilə əməkdaşlıq, BP‑nin BTC, SOCAR‑ın BTC və Baku–Novorossiysk kəmərləri ilə əlaqədar strateji təkan gətirir.
İnvestisiyalar və Expansiyon
Limanda ikinci fazanın qurulması, konteyner həcminin milyonlarla TEU‑ya çatdırılması, yük terminalının genişləndirilməsi planlanır .
Davamlı və yaşıl inkişaf
Dəniz ətrafı bərpa, tullantıların azaldılması, günəş və külək enerjisinin istifadəsi, ekoloji monitorinq planları icra edilir .
Sosial-iqtisadi təsir
Bu layihələr regionun məşğulluq səviyyəsini artırır, yerli biznesi canlandırır. Premium ticarət mərkəzləri, idarəetmə mərkəzləri, sağlamlıq və təhsil obyektləri insanlara yüksək xidmət imkanı verir.
“Port Baku” Bakı şəhərində təkcə infrastruktur layihəsi deyil, həm də sosial-iqtisadi və mədəniyyət canlanmasının simvoludur. Bu layihə real iqtisadi artımı, beynəlxalq əlaqələrin genişlənməsini, rəqəmsallaşma və eko‑təhlükəsizlik strategiyalarını özündə ehtiva edir. Eyni zamanda, “Port Baku” çoxfunksiyalı şəhər layihəsi olaraq əhalinin həyat keyfiyyətini, turizmi, ticarəti və beynəlxalq əməkdaşları önə çəkən, hər yaşa uyğun cəlbedici məkandır.
Gələcəkdə planlaşdırılan genişlənmə, sosial layihələr və yaşıllaşma istiqamətindəki təşəbbüslər “Port Baku”nu təkcə regional deyil, qlobal səviyyədə də nümunəvi layihəyə çevirəcəkdir. Bu kompleks həm yerli sakinlər üçün, həm də gələcək nəsillər üçün açıq, intellektual, estetik və ekoloji cəhətdən zəngin mühit yaratmaqdadır.
Ən Çox Verilən Suallar
Port Baku Bakı şəhərinin mərkəzində, Neftçilər prospektində, Xəzər dənizinin sahilində yerləşir. Kompleksə həm şəxsi avtomobil, həm də ictimai nəqliyyatla rahat çatmaq mümkündür. Ən yaxın metro stansiyaları “Sahil” və “28 May”dır.
Port Baku Mall dünyanın məşhur lüks brendlərinin rəsmi mağazalarına ev sahibliyi edir. Burada “Ralph Lauren”, “Burberry”, “Michael Kors”, “Giorgio Armani”, “Hugo Boss”, “Cartier”, “Gucci” və digər tanınmış brendlərin butikləri yerləşir. Həmçinin, geniş supermarket və məişət xidmətləri də mövcuddur.
Port Baku Residence Port Baku kompleksinin premium yaşayış sahəsidir. Burada yüksək komfortlu və müasir mənzillər təklif olunur. Mənzil almaq üçün rəsmi satış ofisinə və ya rəsmi internet səhifəsinə müraciət etmək lazımdır.
Port Baku-da fəaliyyət göstərən şirkətlər, mağazalar və restoranlar mütəmadi olaraq vakansiyalar elan edir. İşə qəbul üçün Port Baku-nun rəsmi səhifəsini izləmək, həmçinin birbaşa kompleksin ofislərinə və ya mağazalara müraciət etmək mümkündür.
Port Baku Mall adətən hər gün saat 10:00-dan 22:00-a qədər açıqdır. Restoran və kafelərin, həmçinin fitnes və əyləncə zonalarının iş saatları fərqli ola bilər.
Kompleksdə Azərbaycan və dünya mətbəxinə aid lüks və casual restoranlar, kafelər, fast-food və desert məkanları fəaliyyət göstərir. Məşhur yerli və beynəlxalq brendlərin restoranları Port Baku-da ziyarətçilərə yüksək xidmət göstərir.
Bəli, Port Baku Mall və kompleksin digər hissələrində geniş yeraltı və yerüstü parkinq sahələri mövcuddur. Ziyarətçilər rahat şəkildə avtomobillərini park edə bilirlər.
Şəhərin istənilən hissəsindən Port Baku Mall-a avtobus, taksi, metro (ən yaxın “Sahil” və “28 May” stansiyaları) və ya şəxsi avtomobillə rahat şəkildə getmək mümkündür.
Bəli, Port Baku Mall və ətraf sahələrdə mütəmadi olaraq müxtəlif mədəni tədbirlər, moda nümayişləri, sərgilər, festivallar və təqdimatlar təşkil olunur. Bu tədbirlər həm yerli əhaliyə, həm də turistlərə açıqdır.
Port Baku modern memarlığı, zəngin ticarət və əyləncə imkanları, lüks brendləri, komfortlu yaşayış sahələri, yüksək səviyyəli restoranları və mədəni tədbirləri ilə Bakının simvolik məkanlarından birinə çevrilib. Burada şəhər həyatının bütün əsas elementləri bir arada cəmlənib.
