Müasir dövrdə avtomobil nəqliyyatı insanların gündəlik həyatında əvəzolunmaz vasitəyə çevrilib. İstər fərdi nəqliyyat, istərsə də peşə fəaliyyəti baxımından avtomobil idarəetməsi artıq bir zərurət halını alıb. Bu zərurəti qarşılayan əsas instansiyalardan biri də sürücülük kurslarıdır. Sürücülük kursları yalnız avtomobil idarə etməyi öyrədən müəssisələr deyil, eyni zamanda sürücülük mədəniyyətinin formalaşmasına və yol hərəkəti təhlükəsizliyinin təmininə xidmət edən mühüm tədris müəssisələridir.
Sürücülük kurslarının funksiyası nədir?
Sürücülük kurslarının əsas funksiyası avtomobili düzgün, təhlükəsiz və qanunlara uyğun şəkildə idarə etməyi öyrətməkdir. Kurslar, sürücülərə həm nəzəri, həm də praktiki biliklər təqdim edir. Bu biliklərə aşağıdakılar daxildir:
- Yol hərəkəti qaydaları və işarələri
- Yol təhlükəsizliyi prinsipləri
- Avtomobilin texniki quruluşu haqqında ümumi məlumat
- İlk tibbi yardım bacarıqları
- Təsdiqlənmiş praktiki sürücülük vərdişləri
Sürücülük kurslarına qəbul şərtləri
Sürücülük kurslarına yazılmaq üçün aşağıdakı əsas şərtlər tələb olunur:
- Minimum yaş: B kateqoriyası üçün 18 yaş, C kateqoriyası üçün 21 yaş, D kateqoriyası üçün 24 yaş olmalıdır.
- Etibarlı şəxsiyyət vəsiqəsi
- Sağlamlıq haqqında tibbi arayış
- Qeydiyyat üçün sənədlərin tamlığı (şəxsiyyət vəsiqəsi surəti, şəkil və s.)
Bəzi kurslar əlavə olaraq məhkumluq haqqında arayış və ya təhsil sənədləri də tələb edə bilər.
Sürücülük kateqoriyaları və kurslar üzrə fərqlər
Sürücülük kursları müxtəlif kateqoriyalara uyğun olaraq tədris planları təqdim edir. Ən çox tələb olunan kateqoriyalar bunlardır:
| Kateqoriya | İcazə verilən nəqliyyat vasitələri | Minimum yaş |
|---|---|---|
| A | Motosikletlər və mopedlər | 18 |
| B | Yüngül avtomobillər və maksimum 9 yerlik minikavtobus | 18 |
| C | Yük maşınları | 21 |
| D | Avtobuslar | 24 |
| BE, CE | Qoşqulu nəqliyyat vasitələri | 18–24 |
Hər kateqoriya üçün tədris materialları, praktiki məşğələlər və imtahan tələbləri fərqlidir.
Tədris mərhələləri
Sürücülük kursları əsasən iki mərhələyə bölünür:
Nəzəri tədris:
Bu mərhələdə iştirakçılara yol hərəkəti qaydaları, yol nişanları, cərimələr, təcili yardım prinsipləri və avtomobilin quruluşu öyrədilir. Tədris qrup şəklində auditoriyada həyata keçirilir. Kursun bu mərhələsi adətən 3–6 həftə davam edir.
Praktiki tədris:
Sürücülər təlimatçının müşayiəti ilə avtomobili real şəraitdə idarə etməyi öyrənirlər. Bu mərhələdə sürücülər park etmə, dönmə, dayanma, yolda hərəkət və digər əsas vərdişləri qazanır. Ən azı 20-30 akademik saat praktik təlim vacib sayılır.
Sürücülük imtahanı
Tədris mərhələlərini uğurla başa vuran şəxslər Dövlət İmtahan Mərkəzi və ya Daxili İşlər Nazirliyi tərəfindən təşkil olunan imtahanda iştirak edirlər. İmtahan iki mərhələdən ibarətdir:
- Nəzəri imtahan: Yol hərəkəti qaydaları və nişanlar üzrə test üsulu ilə keçirilir. Minimum keçid balı 17/20-dir.
- Praktiki imtahan: Namizəd avtomobil idarəetməsi üzrə real şəraitdə imtahana cəlb olunur. Qiymətləndirmə təlimatçı və nəzarətçi tərəfindən həyata keçirilir.
İmtahandan uğurla keçən şəxslərə sürücülük vəsiqəsi verilir.
Sürücülük kurslarının keyfiyyət göstəriciləri
Yaxşı sürücülük kursunu aşağıdakı meyarlarla seçmək olar:
- Lisenziyalı fəaliyyət göstərməsi
- Peşəkar və təcrübəli müəllim heyəti
- Avtomobil parkının tədrisə uyğunluğu (mexaniki və avtomat transmissiyalı maşınlar)
- Kurs məzunlarının imtahandan keçmə faizi
- Müasir tədris materialları və şəraiti
- Onlayn və hibrid dərs formatlarının mövcudluğu
Rəqəmsallaşma və sürücülük kursları
Son illərdə texnologiyaların inkişafı ilə sürücülük kurslarında rəqəmsal platformaların tətbiqi genişlənmişdir. Onlayn test bazaları, yol hərəkəti simulyatorları, mobil tətbiqlər vasitəsilə tədris prosesinə dəstək artır. Bu isə həm tədris keyfiyyətini, həm də imtahandan keçmə faizini yüksəldir.
Sürücülük vəsiqəsinin hüquqi əhəmiyyəti
Sürücülük vəsiqəsi yalnız avtomobil idarəetməsi üçün deyil, həmçinin şəxsiyyət vəsiqəsi kimi də bir çox hüquqi və inzibati işlərdə istifadə olunur. Eyni zamanda bəzi dövlət və özəl iş elanlarında sürücülük vəsiqəsinin olması üstünlük kimi göstərilir.
Kurs qiymətləri və müddət
Sürücülük kurslarının qiyməti və müddəti regiondan və kursun təqdim etdiyi imkanlardan asılı olaraq dəyişir. Aşağıda təxmini qiymətlər və müddət göstərilmişdir:
| Kateqoriya | Kurs müddəti | Qiymət (AZN) |
|---|---|---|
| A | 1–2 ay | 100–150 |
| B | 1.5–3 ay | 100–150 |
| C | 2–3 ay | 200–300 |
| D | 3–4 ay | 200–300 |
Bu qiymətlərə təlim, dərslik, praktiki məşğələlər daxildir. İmtahan rüsumları əlavə ödənilə bilər.
Ən çox seçilən sürücülük kursları (Bakıda)
- Avtomobilçilər İttifaqı Tədris Mərkəzi
- AvtoStart Sürücülük Məktəbi
- İdeal Avto Kurs
- AF Sürücülük Məktəbi
- ProDriver Tədris Mərkəzi
Bu kursların əksəriyyəti həm mexaniki, həm də avtomat transmissiyalı avtomobillərlə təlim təklif edir.
Sürücülük kursları sadəcə avtomobil idarə etməyi öyrətmir. Onlar cəmiyyətin hərəkət qaydaları ilə bağlı maarifləndirmə işlərinin aparılması, hüquqi biliklərin aşılınması və yol mədəniyyətinin formalaşdırılmasında da əsaslı rol oynayır. Bu tədris müəssisələri yalnız fərdi bacarıqların inkişafına deyil, ümumi ictimai təhlükəsizliyin təmininə də xidmət edir. Müasir dövrün tələblərinə uyğun olaraq formalaşan sürücülük kursları yol hərəkəti iştirakçılarının məsuliyyətli davranış vərdişləri qazanmasına və real şəraitdə düşünülmüş qərarlar verməsinə dəstək olur. Bundan əlavə, keyfiyyətli kurslar sürücülərə yalnız texniki və nəzəri bilikləri deyil, stress və təzyiq altında idarəetmə, qəza vəziyyətlərində davranış strategiyaları və humanitar yanaşma kimi mühüm aspektləri də aşılayır. Bu isə birbaşa olaraq yol-nəqliyyat hadisələrinin azalmasına, piyadaların və digər sürücülərin təhlükəsizliyinin təmin olunmasına xidmət edir.
Ən Çox Verilən Suallar
B kateqoriyası üzrə sürücülük kurslarına yazılmaq üçün minimum yaş 18-dir. Digər kateqoriyalar üçün bu yaş həddi daha yüksək ola bilər.
Sürücülük kursları kateqoriyadan asılı olaraq 1.5–4 ay arasında davam edir. Kurs müddətinə həm nəzəri, həm də praktiki dərslər daxildir.
Qiymətlər 300-1000 AZN arasında dəyişir. Bu məbləğ kursun kateqoriyası, tədris səviyyəsi və yerləşdiyi məkana görə dəyişə bilər.
Nəzəri imtahanda adətən 20 sual olur və minimum 17 düzgün cavab tələb olunur.
Praktiki imtahan real yolda keçirilir. Namizəd parklanma, dönmə, hərəkətə başlama kimi praktiki tapşırıqları icra etməlidir.
Bəli, əksər sürücülük kursları həm mexaniki, həm də avtomat ötürücülü avtomobillərlə praktiki təlim verir.
İlk dəfə alınan sürücülük vəsiqəsi 10 il müddətinə verilir. Bu müddət bitdikdən sonra yenilənməsi tələb olunur.
Bəli, kursda iştirak etmədən yalnız özbaşına imtahana girmək hüququ yoxdur. Sertifikat kursdan alınmalıdır.
Bəzi kurslar nəzəri dərsləri onlayn formatda təqdim edir. Lakin praktiki dərslər fiziki şəkildə aparılmalıdır.
Bəli, ilk cəhddə uğursuz olanlar üçün təkrar imtahan vermək imkanı mövcuddur. Bunun üçün əlavə rüsum ödənilməlidir.
