Təhsildə Keyfiyyət Təminatı Agentliyi (TKT) : Əsas Məqsədləri , Vəzifələri

Azərbaycanda təhsil sisteminin keyfiyyətinin artırılması, beynəlxalq standartlara uyğunlaşdırılması və davamlı inkişafı hər zaman əsas strateji məqsədlərdən biri olub. Bu məqsədə nail olmaq üçün müxtəlif dövlət proqramları həyata keçirilir, yeni islahatlar tətbiq edilir və təhsil sahəsində müasir idarəetmə üsulları formalaşdırılır. Son illərdə bu istiqamətdə görülən ən mühüm addımlardan biri də Təhsildə Keyfiyyət Təminatı Agentliyinin yaradılmasıdır. Agentliyin yaradılması ölkəmizdə təhsil sahəsində şəffaflığın, effektivliyin və beynəlxalq rəqabət qabiliyyətinin yüksəldilməsinə xidmət edir. Təhsildə Keyfiyyət Təminatı Agentliyi fəaliyyətə başladığı gündən etibarən həm ali, həm də orta ixtisas və peşə təhsili müəssisələrinin keyfiyyətinin artırılmasında mühüm rol oynayır. Agentliyin məqsədi yalnız cari vəziyyəti qiymətləndirmək deyil, eyni zamanda inkişaf üçün konkret strategiyalar təklif etmək, təhsil müəssisələrinin potensialını aşkara çıxarmaq, cəmiyyətə və dövlətə yüksək səviyyəli, bacarıqlı kadrlar qazandırmaqdır. Bütün bu proseslər birbaşa Azərbaycanın sosial-iqtisadi inkişafında və insan kapitalının formalaşdırılmasında mühüm rol oynayır.

Təhsildə Keyfiyyət Təminatı Agentliyinin yaranma tarixi və əsas məqsədləri

Təhsildə Keyfiyyət Təminatı Agentliyi Azərbaycan Respublikası Prezidentinin müvafiq fərmanı əsasında 2019-cu ildə yaradılıb. Agentliyin yaranmasının başlıca səbəbi təhsil sistemində idarəetmənin daha səmərəli və şəffaf təşkili, təhsil müəssisələrinin fəaliyyətində beynəlxalq standartlara uyğunluğun təmin edilməsi olub. Dünyada təhsilin keyfiyyəti günbəgün daha önəmli problemə çevrildiyindən, Azərbaycanda da bu sahədə xüsusi diqqət ayrılır. Agentliyin əsas məqsədi bütün təhsil pillələrində (ali, orta ixtisas və peşə) akkreditasiya, monitorinq, qiymətləndirmə və təkmilləşdirmə proseslərinin vahid şəkildə həyata keçirilməsini təmin etməkdir. Bununla da Azərbaycan təhsil sistemi qlobal rəqabətə hazır olur və ölkə daxilində yüksək ixtisaslı kadrların hazırlanması təmin edilir.

Agentliyin əsas vəzifələri və fəaliyyət istiqamətləri

Agentliyin fəaliyyətində ən vacib istiqamət təhsil müəssisələrinin akkreditasiyasıdır. Akkreditasiya prosesi müəssisənin ümumi fəaliyyətinin, tədris proqramlarının, təlim-tərbiyə mühitinin və idarəetmə strukturunun kompleks şəkildə qiymətləndirilməsini nəzərdə tutur. Eyni zamanda, agentlik təhsildə keyfiyyət göstəricilərinin artırılması, tədris proqramlarının daim yenilənməsi və müasir tələblərə uyğunlaşdırılması, yerli və beynəlxalq təcrübənin öyrənilməsi və tətbiqi, müəllim heyətinin və rəhbərliyin peşəkar inkişafı üçün tədbirlərin görülməsi kimi funksiyaları da icra edir. Fəaliyyətin əsas istiqamətlərindən biri də təhsildə innovasiyaların tətbiqi və davamlı inkişaf strategiyalarının hazırlanmasıdır. Agentlik öz fəaliyyətində açıqlıq və şəffaflığı təmin edir, ictimaiyyət və KİV üçün mütəmadi hesabatlar təqdim edir.

Akkreditasiya və qiymətləndirmə prosesinin xüsusiyyətləri

Akkreditasiya prosesi təhsil müəssisəsinin özünüqiymətləndirmə hesabatının hazırlanmasından başlayır. Bu hesabatda müəssisənin tədris planı, tədris proqramları, müəllim və tələbə heyətinin keyfiyyəti, maddi-texniki baza və idarəetmə sistemi ətraflı təhlil olunur. Növbəti mərhələdə Agentlik tərəfindən təyin olunan ekspert qrupu müəssisədə yerində yoxlama aparır, müxtəlif sənədləri, infrastruktur və dərs prosesini təhlil edir, tədrisin keyfiyyətinə dair sorğular və müsahibələr həyata keçirilir. Bütün toplanmış məlumatlar əsasında yekun hesabat hazırlanır və müəssisəyə akkreditasiya verilir və ya müəyyən müddət üçün əlavə tövsiyələr təqdim olunur. Bu proses şəffaflıq, obyektivlik və peşəkarlıq prinsiplərinə əsaslanır.

Monitorinq, qiymətləndirmə və təhlil metodları

Monitorinq və qiymətləndirmə sahəsində Agentlik müasir analitik və statistik metodlardan istifadə edir. Hər il bütün akkreditə olunmuş təhsil müəssisələrində tədris proqramlarının yenilənməsi, müəllim heyətinin ixtisasartırması, tələbə nailiyyətlərinin qiymətləndirilməsi və digər göstəricilər təhlil edilir. Bunun üçün elektron platformalar, onlayn sorğular, statistik hesabatlar və interaktiv təhlil vasitələrindən istifadə olunur. Təhlil nəticələri Agentlik tərəfindən ümumiləşdirilir və ictimaiyyətə açıqlanır. Eyni zamanda, təhsil müəssisələrinin fəaliyyəti üçün inkişaf təklifləri və tövsiyələr hazırlanır.

Beynəlxalq əməkdaşlıq və təcrübə mübadiləsi

Təhsildə Keyfiyyət Təminatı Agentliyi beynəlxalq səviyyədə də fəal əməkdaşlıq edir. Agentlik Avropa Keyfiyyət Təminatı Şəbəkəsi (ENQA), UNESCO və digər beynəlxalq təşkilatlarla sıx əlaqədədir. Bu əməkdaşlıq beynəlxalq standartların Azərbaycanda tətbiqinə, təhsil müəssisələrinin beynəlxalq reytinqlərdə mövqeyinin yaxşılaşmasına və təhsil prosesində innovasiyaların tətbiqinə imkan yaradır. Agentliyin əməkdaşları və ekspertləri xarici təcrübələri öyrənmək və ölkə təhsilində tətbiq etmək üçün beynəlxalq konfrans, seminar və təlimlərdə mütəmadi iştirak edirlər. Beynəlxalq akkreditasiya və tanınma məsələləri də Agentliyin nəzarətindədir.

Təhsil müəssisələri üçün akkreditasiyanın əhəmiyyəti

Akkreditasiya prosesi təhsil müəssisələri üçün bir sıra üstünlüklər yaradır. Əvvəla, bu proses müəssisənin fəaliyyətinin obyektiv qiymətləndirilməsi və ictimai etibarının artırılması ilə nəticələnir. Akkreditasiya olunan təhsil müəssisələri diplomlarının beynəlxalq səviyyədə tanınması, tələbələrin və məzunların iş bazarında rəqabət üstünlüyünün artırılması və tədris prosesində innovasiyaların tətbiqi kimi imtiyazlar əldə edirlər. Akkreditasiya həm də tədrisin keyfiyyətini davamlı olaraq yaxşılaşdırmaq üçün effektiv mexanizmdir və müəssisənin strateji inkişafını təmin edir.

Agentliyin informasiya və ictimaiyyətlə əlaqə fəaliyyəti

Təhsildə Keyfiyyət Təminatı Agentliyi fəaliyyətinin şəffaflığını və cəmiyyət üçün açıq olmasını prioritet kimi qəbul edir. Agentliyin rəsmi internet səhifəsində akkreditasiya olunan təhsil müəssisələrinin siyahısı, qiymətləndirmə nəticələri, illik hesabatlar, analitik təhlillər və digər zəruri məlumatlar açıq şəkildə təqdim olunur. Tələbələr, valideynlər və təhsil işçiləri üçün informasiya xidmətləri, sual-cavab platforması və sorğular təşkil edilir. Eyni zamanda, ictimaiyyət üçün açıq qəbul günləri və məlumat sessiyaları keçirilir ki, bu da şəffaflıq və cəmiyyətlə dialoq üçün vacib vasitədir.

Statistika və təhlil: Azərbaycanda təhsil müəssisələrinin akkreditasiya göstəriciləri

Azərbaycanda fəaliyyət göstərən ali və orta ixtisas təhsil müəssisələrinin əksəriyyəti artıq akkreditasiyadan keçib və mütəmadi olaraq keyfiyyət göstəriciləri qiymətləndirilir. 2024-cü ilin rəsmi məlumatına əsasən, ölkə üzrə 60-dan artıq ali təhsil müəssisəsi və 100-dən çox peşə-ixtisas məktəbi akkreditə olunub. Son 5 ildə ali məktəblərdə müəllim heyətinin ixtisasartırma tədbirləri 40% artıb, tələbələrin bilik səviyyəsinin monitorinqində isə müsbət dinamika müşahidə olunur. Təhsildə Keyfiyyət Təminatı Agentliyinin fəaliyyəti nəticəsində tədrisin səviyyəsi yüksəlir, diplomların beynəlxalq tanınması genişlənir.

Təhsildə Keyfiyyət Təminatı Agentliyinin fəaliyyətə başlaması ilə Azərbaycanda təhsil müəssisələrinin keyfiyyəti, şəffaflığı və beynəlxalq rəqabət qabiliyyəti yeni səviyyəyə qalxıb. Agentliyin həyata keçirdiyi akkreditasiya, monitorinq və qiymətləndirmə tədbirləri nəticəsində tədris proqramlarının yenilənməsi, müəllim və tələbə heyətinin peşəkar inkişafı, təhsildə innovasiyaların tətbiqi daha geniş vüsət alıb. Bu, həm tələbələrin, həm də məzunların rəqabət qabiliyyətinin yüksəlməsinə, Azərbaycan diplomlarının dünya miqyasında tanınmasına və təhsilin davamlı inkişafına güclü təkan verir. Gələcəkdə Agentliyin beynəlxalq əməkdaşlıq imkanlarının genişlənməsi, rəqəmsal texnologiyaların tətbiqi və yeni keyfiyyət standartlarının hazırlanması təhsil sistemimizin inkişafı üçün yeni perspektivlər açır. Təhsildə Keyfiyyət Təminatı Agentliyi bu proseslərin önündə gedərək milli təhsilin dünya standartlarına çıxmasına xidmət edir.

Ən çox verilən suallar