Ənvər Həsənov — Azərbaycan kinosunun parlaq simalarından biri, aktyor, rejissor və Xalq artisti. Onun yaradıcılığı, milli kinomuzun inkişafında mühüm rol oynamış, tamaşaçıların yaddaşında silinməz izlər buraxmışdır.
Erkən Həyatı və Təhsili
Ənvər Cəfər oğlu Həsənov 17 avqust 1950-ci ildə Bakıda anadan olub. 7-ci sinfə qədər 190 saylı məktəbdə təhsil alıb, daha sonra Fəhlə Gənclər Məktəbinə keçib. 1965-ci ildə, 15 yaşında ikən, Cəfər Cabbarlı adına “Azərbaycanfilm” kinostudiyasında SSRİ Xalq artisti Adil İsgəndərovun təşkil etdiyi kinoaktyor kurslarına qəbul olunub. 1969-cu ildə bu kursu bitirib və 1969–1973-cü illərdə M.A. Əliyev adına Azərbaycan Dövlət İncəsənət İnstitutunun kino və dram aktyorluğu fakültəsində təhsilini davam etdirib.
Karyerası və Yaradıcı Fəaliyyəti
Ənvər Həsənovun aktyorluq karyerası 1965-ci ildən başlayıb. O, “Azərbaycanfilm” kinostudiyasında çalışaraq, bir çox filmlərdə yaddaqalan obrazlar yaradıb. Ən məşhur rollarından biri 1969-cu ildə çəkilmiş “Uşaqlığın son gecəsi” filmində canlandırdığı Murad obrazıdır. Bu film, Maqsud İbrahimbəyovun eyniadlı hekayəsi əsasında çəkilmiş və Arif Babayev tərəfindən ekranlaşdırılmışdır. Murad və Rüstəm obrazları vasitəsilə gənclərin həyat dərsləri, dostluq və məsuliyyət mövzuları işlənmişdir.
Ənvər Həsənovun digər yaddaqalan rolları arasında “Yeddi oğul istərəm” filmində Cəlal, “Dərviş Parisi partladır” filmində Şahbaz, “Babək” filmində Tərxan, “Atları yəhərləyin” filmində Sirac, “Bizim küçənin oğlanları” filmində Arif və “Dəli Kür” filmində Koba obrazları yer alır. O, ümumilikdə 38 filmdə aktyor kimi çıxış etmiş, 20-dən artıq filmdə isə rejissor, rejissor köməkçisi və assistent kimi fəaliyyət göstərmişdir.
Əlavə 10 Yaddaqalan Film Obrazı
Ənvər Həsənovun yaratdığı digər obrazlar da az önəmli deyil. Onun geniş film qrafikasında aşağıdakı 10 obraz xüsusi qeyd olunmalıdır:
- “Alma almaya bənzər” – Kəndli gənc
- “Bağ mövsümü” – Cavan müəllim
- “O qızı tapın” – Baş qəhrəmanın dostu
- “Gözlə məni” – Vətənpərvər gənc
- “Şəhərdə yağışlı günlər” – Qəzet redaktoru
- “Mavi dənizin sahilində” – Əsgər dostu
- “Səni axtarıram” – Sevgili
- “Üzeyir ömrü” – Teatr tələbəsi
- “Son zəng” – Məktəb direktoru
- “Özümə nəğmə yazıram” – Musiqiçi gənc
“Uşaqlığın Son Gecəsi” – Karyeranın Qızıl Anı
Ənvər Həsənovun böyük ekranlarda tanınması məhz “Uşaqlığın son gecəsi” filmi ilə baş verdi. Arif Babayevin rejissorluğu ilə çəkilmiş bu ekran əsəri Maqsud İbrahimbəyovun eyniadlı hekayəsinə əsaslanmışdı. Murad və Rüstəm obrazları arasında baş verən dialoq və qarşılıqlı münasibətlər təkcə ekran qəhrəmanlığı deyil, həm də həyat dərsi idi. Ənvər Həsənovun Murad obrazı gəncliyin, dəyişimin və məsuliyyətin rəmzinə çevrildi.
Ənvər Həsənov tez-tez aktyorluğu öyrənmək istəyən gənclərlə görüşür, onlara aşağıdakı dəyərləri aşılayırdı:
- Hər obrazı yaşamaq, hiss etmək və öyrənmək.
- Oxumağı, müşahidə etməyi və dinləməyi bacarmaq.
- Səhnədə və həyatda səmimi olmaq.
- Ən çətin rollardan belə qorxmamaq və riskə açıq olmaq.
- Azərbaycan dilinin incəliklərinə hakim olmaq, düzgün tələffüz və intonasiya ilə danışmaq.
O, gənclərə “ünvan yox, yol axtarın” deyirdi. Yəni hansı rejissorun filmində oynayacağın deyil, sənətə hansı izlə getdiyin vacibdir. Onun bu yanaşması bu gün də bir çox gənc aktyor üçün motivasiya mənbəyidir.0-dən çox layihədə rejissor və ya rejissor köməkçisi kimi çalışıb.
Rejissorluq və Sənədli Filmlər
Ənvər Həsənov yalnız aktyor kimi deyil, həm də rejissor kimi fəaliyyət göstərmişdir. O, “Xocalı harayı”, “Tələ” və “Sönməyən ocaq” kimi sənədli filmlərin rejissoru olmuşdur. Bu filmlər Azərbaycanın tarixi və mədəniyyətinə dair əhəmiyyətli mövzuları əhatə edir.
Şəxsi Həyatı
Ənvər Həsənovun şəxsi həyatı da onun sənətkarlığı qədər maraqlıdır. O, aktrisa Möminat Qurbanova ilə ailə həyatı qurmuşdur. Onların bu evlilikdən Aytən adlı bir qızları olmuşdur. Ənvər Həsənov həyat yoldaşını avtomobil qəzasında itirmişdir. Bu faciə onun həyatında dərin izlər buraxmış və sənətinə də təsir etmişdir.
Kolleksionerlik və Maraqları
Az bilinən tərəflərindən biri də onun kolleksionerlik marağı idi. “Babək” filmindəki xəncəri, qədim təsbehlər, lampalar və digər əşyaları sevgi ilə toplayan Həsənov, bunları həm sənət, həm də tarix yaddaşı kimi saxlayırdı.
Son İlləri və Vəfatı
Ənvər Həsənov son illərdə səhhətində yaranan problemlərlə mübarizə aparmışdır. 2025-ci ilin yanvar ayında insult keçirmiş və bir müddət xəstəxanada müalicə almışdır. Müalicəsinə baxmayaraq, 16 mart 2025-ci ildə Bakıda vəfat etmişdir. O, Buzovna qəbiristanlığında həyat yoldaşının yanında dəfn olunmuşdur.
Anım Mərasimləri və Xatirələr
Onun vəfatından sonra keçirilən anım tədbirlərində sənət dostları, Mədəniyyət Nazirliyinin nümayəndələri və sənətsevərlər iştirak ediblər. Buzovna qəbiristanlığındakı məzarı ziyarətə açıqdır və mütəmadi olaraq pərəstişkarları tərəfindən ziyarət olunur.
Mükafatlar və Təltiflər
Ənvər Həsənovun sənətkarlığı dövlət tərəfindən də yüksək qiymətləndirilmişdir. O, 2000-ci ildə “Azərbaycan Respublikasının əməkdar artisti”, 2018-ci ildə isə “Azərbaycan Respublikasının xalq artisti” fəxri adlarına layiq görülmüşdür. 2023-cü ildən etibarən isə Azərbaycan Respublikası Prezidentinin fərdi təqaüdçüsü olmuşdur.
Ənvər Həsənovun yaratdığı obrazlar və çəkildiyi filmlər Azərbaycan kinosunun qızıl fonduna daxil olmuşdur. Onun sənətkarlığı, peşəkarlığı və insanlığı həmkarları və tamaşaçılar tərəfindən yüksək qiymətləndirilmişdir. O, Azərbaycan kinosunun inkişafında mühüm rol oynamış və gələcək nəsil aktyorlar üçün örnək olmuşdur.
Ənvər Həsənovun xatirəsi Azərbaycan xalqının qəlbində əbədi yaşayacaq, onun sənət irsi isə gələcək nəsillərə ötürüləcəkdir.
